پروتئین وی یک مکمل غذایی پروتئینی است که معمولاً همراه با تمرینات مقاومتی برای کمک به افزایش رشد عضلانی استفاده می‌شود. این پروتئین از شیر به دست می‌آید. پروتئین وی شامل تمام ۹ اسید آمینه ضروری بوده و قابلیت جذب بالایی دارد. این پروتئین، یکی از غنی‌ترین منابع لوسین (اسید آمینه شاخه‌دار ضروری که نقش مهمی در سنتز پروتئین عضلات دارد) میباشد. البته پروتئین وی فقط یک پروتئین نیست. این ماده حاوی بسیاری از مواد مغذی دیگر است که برخی از آنها اثرات بیولوژیکی قوی دارند. بنابراین فواید پروتئین وی به عضله سازی محدود نمی‌شود!
پروتئین وی یکی از بهترین مکمل‌هایی است که درباره آن مطالعات زیادی در سطح جهان انجام می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین مفیدطب فواید پروتئین وی را بررسی می‌کنیم و با این مکمل مفید و پرطرفدار بیشتر آشنا می‌شوید. با ما همراه باشید.
معرفی پروتئین وی
پروتئین وی یک مخلوط از پروتئین‌هایی است که از وی (آب پنیر) جدا شده است. وی (Whey)، قسمت مایع شیر است که در طی فرآیند تولید پنیر جدا می‌شود.
شیر در واقع حاوی دو نوع پروتئین اصلی است: کازئین (۸۰٪) و وی (۲۰٪).
هنگامی که پنیر تولید می‌شود، قسمت‌های چرب شیر به صورت دلمه در می‌آیند و وی به عنوان محصول جانبی از آن جدا می‌شود.
احتمالا تا به حال ظرف ماست را باز کرده‌اید و روی آن مایعی به صورت شناور دیده‌اید؛ آن مایع همان وی است. در گذشته، افرادی که پنیر درست می‌کردند، وی را دور می‌ریختند تا اینکه به ارزش تجاری آن پی بردند.
وی پس از جدا شدن در طی تولید پنیر، مراحل مختلفی از فرآوری را طی می‌کند تا به شکل پروتئین وی تبدیل شده و سپس به صورت پودر در می‌آید. این پودرها می‌تواند به شیک‌ها و پروتئین بارها اضافه شود.
پروتئین وی به خودی خود طعم خوبی ندارد، به همین دلیل معمولاً به آن طعم‌دهنده اضافه می‌کنند. پودرهای پروتئین وی دارای طعم شکلات، وانیل و توت‌فرنگی محبوب هستند. به همین خاطر اکثر پودرهای پروتئین وی طعم خوبی دارند و می‌توانند به خوراکی‌های سالم مختلف مانند اسموتی‌ها طعم فوق‌العاده‌ای بدهند.
در هنگام تهیه پروتئین وی حتما لیست مواد تشکیل‌دهنده محصول را بخوانید، چرا که بعضی از محصولات حاوی افزودنی‌های ناسالم مانند شکر تصفیه‌شده هستند و ممکن است بخواهید از مصرف آن ها پرهیز کنید.
مصرف پروتئین وی یک راه راحت برای افزایش مصرف پروتئین روزانه است. این موضوع می‌تواند برای افراد زیر مهم باشد:
- بدنسازان
- علاقه‌مندان به تمرینات ورزشی
- افرادی که نیاز به کاهش وزن دارند
- افرادی که در رژیم غذایی خود کمبود پروتئین دارند
مکمل‌های پروتئین وی به طور کلی به خوبی تحمل می‌شود، اما افراد با عدم تحمل لاکتوز باید مراقب باشند و برخی ممکن است به آن حساسیت داشته باشند.
اطلاعات سریع درباره پروتئین وی
- مواد فعال: پروتئین وی
- انواع و نام‌ها: پروتئین وی کنسانتره (WPC)، پروتئین وی ایزوله (WPI)، پروتئین وی هیدرولیز شده (WPH)، ایزوله پروتئین شیر، پروتئین وی گاوی
- وضعیت قانونی: به طور کلی به عنوان ایمن شناخته شده (GRAS) توسط FDA در سال ۲۰۰۰
- دوز پیشنهادی: معمولاً حدود ۲۰ تا ۴۰ گرم در هر وعده
- ملاحظات ایمنی: افراد با آلرژی به شیر، بیماری‌های کلیوی و کسانی که باردار یا شیرده هستند باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
فواید پروتئین وی بر اساس مطالعات علمی
پروتئین وی شامل تمام ۹ اسید آمینه ضروری است. اسیدهای آمینه، بلوک‌های سازنده پروتئین هستند. بدن نمی‌تواند اسیدهای آمینه ضروری را تولید کند، بنابراین باید از طریق غذا دریافت شوند. اسیدهای آمینه در هر سلول و بافت بدن ما یافت می‌شوند و در رشد، ساخت و ترمیم بافت، از جمله عضلات، نقش مهمی دارند.
فواید پروتئین وی برای ساخت عضلات و پیشگیری از کاهش عضله، کاهش التهاب، کمک به کاهش وزن و… مورد مطالعه قرار گرفته است.
مصرف مکمل‌ها باید به صورت فردی و با مشورت متخصصین مرتبط مانند متخصص تغذیه، داروساز یا پزشک انجام شود. هیچ مکملی برای درمان، بهبود یا پیشگیری از بیماری‌ها طراحی نشده است.
در ادامه فواید پروتئین وی در جنبه‌های مختلف بدن بررسی می‌کنیم.
پروتئین وی برای عضله سازی و پیشگیری از کاهش عضله
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، پروتئین وی غنی از اسید آمینه شاخه‌دار به نام لوسین است. لوسین بیشترین اثر آنابولیک را در بین اسیدهای آمینه دارد. به همین دلیل، پروتئین وی برای پیشگیری از کاهش عضلانی مرتبط با سن و همچنین تقویت قدرت عضلات مؤثر است.
تاثیرات و فواید پروتئین وی در عضله‌سازی بیشتر زمانی مشاهده می‌شود که مصرف مکمل با تمرینات مقاومتی ترکیب شود. تحقیقات نشان می‌دهند که این تاثیرات به دلیل قابلیت هضم سریع پروتئین وی و محتوای بالای لوسین آن است. به همین دلیل پروتئین وی به عنوان مکمل بدنسازی یا یکی از ترکیبات این دسته از مکمل‌ها، کاربرد گسترده‌ای دارد و ورزشکاران از فواید پروتئین وی در بدنسازی بهره‌مند می‌شوند.
در یک تحلیل از چندین مطالعه، پژوهشگران داده‌های ۶۸۰ نفر را جمع‌آوری کردند و استفاده از انواع مختلف مکمل‌های پروتئینی، از جمله پروتئین وی را ارزیابی کردند. آنها نتیجه‌گیری کردند که مکمل‌های پروتئینی در طول تمرینات مقاومتی طولانی‌مدت، توده عضلانی و قدرت را در هر دو گروه جوان و مسن افزایش می‌دهد.
فواید آنتی اکسیدانی و کاهش التهاب پروتئین وی
التهاب بخشی از پاسخ بدن به آسیب است. التهاب کوتاه‌مدت می‌تواند مفید باشد، اما در برخی شرایط ممکن است مزمن شود. این نوع التهاب می‌تواند مضر بوده و عاملی خطر برای بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود. پروتئین وی دارای فواید ضدالتهابی ویژه‌ای است.
یک مطالعه مروری بزرگ نشان داد که دوزهای بالا (معادل یا بیشتر از ۲۰ گرم در روز) مکمل پروتئین وی به‌طور قابل‌توجهی پروتئین واکنشی C (CRP) را که یک نشانگر کلیدی التهاب در بدن است، کاهش داد.
به علاوه، پروتئین وی ممکن است دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن را تقویت کند. آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که در برابر اکسیداسیون در بدن عمل می‌کنند. این به این معنی است که آنها استرس اکسیداتیو را کاهش داده و خطر بیماری‌های مزمن مختلف را پایین می‌آورند.
در واقع یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها در انسان‌ها گلوتاتیون است که در بدن تولید می‌شود. تولید گلوتاتیون در بدن به تأمین چندین اسید آمینه مانند سیستئین وابسته است. بنابراین غذاهای با محتوای بالای سیستئین مانند پروتئین وی ممکن است از طریق کمک به تولید گلوتاتیون، دفاع آنتی‌اکسیدانی طبیعی بدن را تقویت کنند.
فواید پروتئین وی برای نگهداری وزن و افزایش وزن
افرادی که در حفظ وزن مشکل دارند یا غذا خوردن برای آنها دشوار است، ممکن است از مکمل پروتئینی مانند پروتئین وی بهره‌مند شوند.
مصرف مایعات به نسبت خوردن غذا آسان‌تر است. افرادی که می‌خواهند وزن خود را افزایش دهند، می‌توانند پروتئین وی را با مایعات پرکالری مخلوط کنند تا از این طریق کالری و پروتئین خود را افزایش دهند.
خواص پروتئین وی برای کاهش وزن
پروتئین به‌طور قطع سیرکننده‌ترین ماکرونوترینت (درشت‌مغذی) است. با این حال، همه پروتئین‌ها اثر مشابهی بر سیری ندارند. پروتئین وی به نظر می‌رسد نسبت به سایر انواع پروتئین مانند کازئین و سویا سیرکننده‌تر باشد. این فواید پروتئین وی را به‌ویژه برای کسانی که نیاز به مصرف کالری کمتر و کاهش وزن دارند، مفید می‌سازد.
به طور کلی، افزایش مصرف پروتئین یک استراتژی شناخته‌شده برای کاهش وزن است. مصرف پروتئین بیشتر ممکن است به چربی سوزی از طریق موارد زیر کمک کند:
- سرکوب اشتها، که منجر به کاهش مصرف کالری می‌شود
- افزایش متابولیسم، که به سوزاندن کالری بیشتر کمک می‌کند
- کمک به حفظ توده عضلانی در هنگام کاهش وزن
این فواید به صورت کلی برای درشت‌مغذی پروتئین ذکر می‌شود، اما تحقیقات نشان داده‌اند که پروتئین وی به طور ویژه‌ای در این زمینه مؤثر است و ممکن است اثر بیشتری بر سوزاندن چربی و سیری نسبت به سایر انواع پروتئین‌ها داشته باشد. به همین دلیل است که معمولا در ترکیبات محصولات پروتئین بار رژیمی که با هدف کمک به کاهش وزن تولید می‌شوند، معمولا از پروتئین وی نیز استفاده می‌شود.
فواید پروتئین وی برای فشار خون بالا
پروتئین وی ممکن است فشار خون را کاهش دهد. فشار خون بالا یا پرفشاری خون (هیپرتانسیون) یکی از عوامل خطر اصلی بیماری‌های قلبی است.
مطالعات متعددی مصرف محصولات لبنی را با کاهش فشار خون مرتبط دانسته‌اند. این اثر به خانواده‌ای از پپتیدهای بیواکتیو در لبنیات نسبت داده شده است که به عنوان مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) شناخته می‌شوند. در پروتئین وی، مهارکننده‌های ACE به نام لاکتوکینین (Lactokinin) شناخته می‌شوند. چندین مطالعه حیوانی اثرات مفید آنها بر فشار خون را نشان داده‌اند.
تعداد محدودی از مطالعات انسانی اثر پروتئین وی بر فشار خون را بررسی کرده‌اند و بسیاری از کارشناسان شواهد را مطمئن نمی‌دانند.
یک مطالعه در افراد دارای اضافه وزن نشان داد که مکمل پروتئین وی (۵۴ گرم در روز به مدت ۱۲ هفته) فشار خون سیستولیک را ۴ درصد کاهش داد. سایر پروتئین‌های شیر (کازئین) اثرات مشابهی داشتند. این مطالعه توسط مطالعه دیگری که اثرات قابل توجهی در هنگام مصرف کنسانتره پروتئین وی (۲۲ گرم در روز به مدت ۶ هفته) مشاهده شد، پشتیبانی می‌شود. با این حال، فشار خون فقط در افرادی که در ابتدا فشار خون بالا یا کمی افزایش‌یافته داشتند، کاهش یافت.
در مطالعه‌ای که مقادیر بسیار کمتری از پروتئین وی (کمتر از ۳.۲۵ گرم در روز) مخلوط در نوشیدنی شیر استفاده کرده بود، هیچ اثر قابل توجهی بر فشار خون مشاهده نشد.
فواید پروتئین وی برای دیابت نوع ۲
پروتئین وی ممکن است به درمان دیابت نوع ۲ کمک کند. دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است که با قند خون بالا و عملکرد نامطلوب انسولین مشخص می‌شود. انسولین هورمونی است که باید جذب قند خون به سلول‌ها را تحریک کند و آن را در محدوده سالم نگه دارد. یکی از فواید پروتئین وی تاثیر در تنظیم قند خون است. این پروتئین هم سطح انسولین و هم حساسیت به اثرات آن را افزایش می‌دهد.
به نظر می‌رسد که پروتئین وی در مقایسه با سایر منابع پروتئینی، مانند سفیده تخم‌مرغ یا ماهی، دست بالا را داشته باشد. این ویژگی‌های پروتئین وی ممکن است حتی قابل مقایسه با داروهای دیابت، مانند سولفونیل اوره باشد. در نتیجه، پروتئین وی می‌تواند به عنوان درمان کمکی برای دیابت نوع ۲ به طور مؤثر استفاده شود.
مصرف مکمل پروتئین وی قبل یا همراه با یک وعده غذایی پر کربوهیدرات نشان داده شده است که قند خون را هم در افراد سالم و هم در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تنظیم می‌کند.
توصیه می‌شود قبل از مصرف پروتئین وی برای دیابت، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
خاصیت پروتئین وی برای چربی خون
کلسترول بالا، به‌ویژه کلسترول LDL (بد)، یک عامل خطر برای بیماری‌های قلبی است. پروتئین وی ممکن است اثرات مثبتی بر چربی خون داشته باشد.
در یک مطالعه بر روی افراد دارای اضافه وزن، مصرف ۶۵ گرم پروتئین وی در روز به مدت ۱۲ هفته، به کاهش قابل توجهی در کل کلسترول و LDL منجر شد.
مطالعات دیگر اثرات مشابهی بر کلسترول خون پیدا نکردند. عدم تأثیر ممکن است به دلیل تفاوت در طراحی مطالعات باشد.
در نهایت، مطالعات بیشتری لازم است تا نتیجه‌گیری نهایی انجام شود.
انواع پروتئین وی چیست؟
انواع محبوبی از پروتئین وی وجود دارند که تفاوت اصلی آنها در روش فرآوری‌شان است:
- کنسانتره: حدود ۷۰-۸۰٪ پروتئین دارد؛ حاوی مقداری لاکتوز (قند شیر) و چربی است و بهترین طعم را دارد.
- ایزوله: ۹۰٪ پروتئین یا بیشتر؛ حاوی لاکتوز و چربی کمتر است و بسیاری از مواد مغذی مفید موجود در کنسانتره پروتئین وی را ندارد.
- هیدرولیز شده: پروتئین وی هیدرولیزه، پیش‌هضم شده است تا جذب سریع‌تری داشته باشد. این نوع افزایش ۲۸-۴۳٪ بیشتری در سطح انسولین نسبت به ایزوله دارد.
به نظر می‌رسد کنسانتره پروتئین وی بهترین گزینه کلی است. محصولات متنوعی از این مکمل در بازار در دسترس هستند؛ یکی از بهترین موارد، پودر پروتئین وی کاله (موجود در دو طعم وانیلی و شکلاتی)، حاوی پروتئین وی کنسانتره است.
کنسانتره پروتئین وی ارزان‌ترین نوع است و اکثر مواد مغذی مفید موجود در وی طبیعی را حفظ می‌کند. بسیاری از افراد همچنین طعم آن را ترجیح می‌دهند که احتمالاً به دلیل وجود لاکتوز و چربی است.
اگر در تحمل نوع کنسانتره پروتئین وی مشکل دارید یا می‌خواهید ضمن پایین نگه داشتن کربوهیدرات و چربی دریافتی، پروتئین بیشتری مصرف کنید، پروتئین وی ایزوله یا حتی نوع هیدرولیزشده، ممکن است گزینه‌های بهتری باشند.
به خاطر داشته باشید که حتی با وجود اینکه کنسانتره رایج‌ترین شکل پروتئین وی است، بیشتر مطالعات علمی، پروتئین وی ایزوله را بررسی کرده‌اند.
جمع بندی
در این مقاله درباره فواید پروتئین وی صحبت کردیم و با این مکمل بیشتر آشنا شدید. پروتئین وی راهی ویژه برای افزودن پروتئین بیشتر به رژیم غذایی است. مکمل های وی، منبع پروتئین با کیفیت بالایی هستند که به طور مؤثر توسط بدن انسان جذب و استفاده می‌شود. این مسئله به‌ویژه برای ورزشکاران، بدنسازان و افرادی که نیاز به افزایش توده عضلانی و قدرت خود در عین کاهش چربی دارند، اهمیت دارد.
در زمینه افزایش عضله و کاهش چربی، پروتئین به عنوان بهترین درشت مغذی شناخته می‌شود. پروتئین وی به نظر می‌رسد حتی بهتر از سایر اشکال پروتئین با کیفیت باشد.
انواع مکمل پروتئین از جمله پروتئین وی را می‌توانید برای کمک به تامین روزانه این درشت مغذی مهم، از فروشگاه‌ها و داروخانه‌های معتبر سطح شهر به صورت حضوری تهیه نمایید. به علاوه این محصولات را می‌توانید از داروخانه آنلاین مفیدطب نیز به صورت اینترنتی تهیه کنید. مفیدطب برای خرید پروتئین وی اقساطی نیز یک مرجع معتبر است.
خرید پروتئین وی به صورت اقساطی
***
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
منابع: هلث لاین ۱، هلث لاین ۲، وری ول هلث
