یکی از مسائلی که ممکن است والدین برخی از کودکان را دچار دغدغه کند، بیش فعالی و بیقراری فرزند آن‌هاست. شناخت این اختلال و آشنایی با روش‌های بهبود آن می‌تواند برای این والدین بسیار کمک‌کننده باشد. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب به بررسی درمان بیش فعالی با طب سنتی می‌پردازیم.
معرفی بیش فعالی کودکان
اختلال ADHD به سه دسته کلی تقسیم می‌شود که ممکن است با علائم ناتوانی در انجام وظایف و تکالیف، بیش فعالی حرکتی و رفتارهای تکانه‌ای مشخّص شود. این علائم موجب بیقراری و عدم آرامش، حواس پرتی، ارائه پاسخ های بدون تفکّر، اختلال در پیگیری خواسته‌های والدین و حفظ توجه، عدم تکمیل و اتمام فعالیت‌ها، پرحرفی، گم کردن اشیاء، انجام کارهای خطرناک بدون درنظر گرفتن نتایج احتمالی می‌گردد.
شاید علاقمند باشید درمورد اختلال ADHD و بیش فعالی در کودکان بیشتر بخوانید.
در طب سنتی، کودکان بیش فعال معمولا با توصیفاتی از جمله فعالیت بدنی بالا، شیطنت، پرحرفی و… توصیف می‌شوند و کودکانی باهوش قلمداد می‌شوند که می‌توانند والدین خود را با سوالات و جنب و جوش خود زله کنند.
اختلال بیش فعالی نقص توجه، بروز جسمی ندارد و اختلالی ذهنی است. بنابراین خیلی اوقات والدین این اختلال را به حساب بچگی کردن کودک یا خصوصیات شخصیتی می‌گذارند و تصور می‌کنند که با افزایش سن، کودک رفتارهای بیش فعالانه خود را ترک و فراموش می‌کند. همچنین این کودکان معمولا در زمینه پرحرفی، شیرین زبانی‌های زیادی نیز دارند که همین از عللی است که گاهی والدین را برای اقدام به درمان مردد می‌کند.
اختلال بیش فعالی بروز جسمی ندارد و اختلالی ذهنی است و عدم توجه و درمان مناسب ممکن است در آینده و بزرگسالی باعث مشکلات اجتماعی افراد مبتلا به آن شود.
اما نباید فراموش کرد که کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه، حتما باید درمان‌های مناسب دارویی و غیر دارویی را دریافت کند. در غیر این صورت ممکن است در آینده باعث از دست دادن موقعیت‌های شغلی یا روابط انسانی ارزشمند به علت عدم توانایی کنترل افکار، احساسات و تمرکز شوند. این موارد و سرخوردگی‌های دیگری که کودک تا بزرگسالی تحمل می‌کند، می‌تواند زمینه بیماری‌های دیگری مثل افسردگی یا اختلالات اضطرابی را نیز فراهم کند. بنابراین بهتر است اختلال بیش فعالی در زمان طلایی درمان یعنی از حدود ۳ تا ۷-۸ سالگی درمان شوند.
البته این نکته قابل ذکر است که هر کودک پرجنب و جوشی، بیش فعال نیست. تشخیص این اختلال در کودکان را حتما باید به پزشک فوق تخصص اعصاب و روان اطفال بسپارید.
برای مشاهده لیست انواع محصولات گیاهی جهت درمان بیش فعالی کودکان می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام کنید:
علل بیش فعالی در طب مدرن
عوامل متعددی همچون تأثیر عوامل ژنتیک، اختلال در سوخت و ساز آمین، ناهنجاری‌های غده تیروئید، اختلال در فعالیت موضعی مغز، عوامل محیطی و اکتسابی برای اختلال ADHD مطرح گردیده است، اما با وجود این به نظر می‌رسد بیش فعالی، یک اختلال چند علتی باشد.
برخی از علل مرتبط با رفتارهای والدین پیش از تولد کودک بیش فعال:
- مصرف الکل، مواد مخدر یا دخانیات در دوران بارداری
- زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد
- قرار گرفتن در معرض سرب و سموم دفع آفات در سنین جوانی
تلویزیون و سبک تربیتی والدین باعث ADHD نمی‌شوند اگر چه می‌توانند علائم را تشدید کنند.
علل بیش فعالی در طب سنتی
کودک بیش فعال در طب سنتی، دچار غلبه خشکی و گرمی است. این گرمی و خشکی ممکن است در زمینه غلبه صفرا یا سودا در کودک باشد. مزاج خود کودک می‌تواند در طی سال‌های زندگی دچار عدم تعادل شده باشد، اما همان طور که در طب مدرن نیز اشاره می‌شود، رفتار و سلامت مزاج پدر و مادر کودک، بسیار در سوء مزاج گرم و خشک کودک موثر است.
به عنوان مثال اگر مادر در حین بارداری یا شیردهی گرمی مزاج بالا و بیشتر از حد سلامت داشته باشد، از نظر طب سنتی این مورد می‌تواند باعث ابتلای کودک به اختلال بیش فعالی و نقص توجه شود. به عنوان مثال، اگر طبیعت مادر (و حتی پدر)، مکان و فصل مصرف، گرم باشد، توصیه می‌شود کندر مصرف نشود چرا که احتمال بیش فعالی در کودکی را بالا می‌برد.
درمان بیش فعالی با طب سنتی
طب مدرن و طب سنتی، برای اختلال بیش فعالی و نقص توجه درمان‌های دارویی و غیر دارویی مختلفی را توصیه می‌کنند. برخی از رفتارها عادت هستند و تغییر عادت نیاز به زمینه‌سازی دارد. البته برخی نیز بر اساس مزاج کودک شکل گرفته است ولی کاملا با تغییر نگرش به آن رفتار و رژیم غذایی و گاهی دارو قابل کنترل است.
تغذیه کودک بیش فعال
به طور طبیعی، کودکان طبیعت گرم و تر دارند. یعنی حتی در کسی که مزاج ذاتی دیگری دارد، کودکی سنی است که بیشترین حرارت و رطوبت را تجربه می‌کند. منتها اگر این حرارت از کنترل خارج شود و با خشکی همراه شود، می‌تواند منجر به بدخلقی و بداخلاقی، خشکی پوست، یبوست، بدخوابی و بیش فعالی شود.
- بنابراین طب سنتی توصیه می‌کند کودکان بیش فعال حتما مصرف خوراکی‌های صفرازا و سودازا را محدود کنند.
- بهتر است کودک بیش فعال اصلا از غذاهای آماده و فست فود، نوشابه و چای و قهوه و… استفاده نکند.
- همچنین طب سنتی توصیه می‌کند که تا حد امکان مصرف خوراکی‌های حاوی طعم‌دهنده‌ها و رنگ‌دهنده (مثلا برخی رنگ‌دهنده‌های قرمز) و مواد نگه‌دارنده (مثل اسید بنزوئیک) محدود شود.
- کودک بیش فعال معمولا وسط غذا خوردن بلند می‌شود و بازیگوشی می‌کند. محیط زمان غذا را ارزیابی کنید تا روش‌های کاهش حواس پرتی را از طریق تغییر مکان نشستن یا محدود کردن وسایل الکترونیکی شناسایی کنید.
- بهتر است حجم وعده‌های غذایی کم باشد اما به دفعات بیشتر.
- بهتر است خوراکی‌های مناسب جایگزین هله هوله شوند. مثلا اگر سنجد بجای تنقلات بی‌ارزش و مضر (چیپس و پفک و…) مصرف شود، یکی از بهترین تنقلات برای کودکان بیش فعال خواهد بود.
- محدود کردن مصرف قند و شیرینی هم در این کودکان ضروری است.
اندازه‌گیری قد و وزن کودک بیش فعال باید به طور منظم انجام و ثبت شود. داروهایی که در درمان استفاده می‌شوند ممکن است باعث بی‌اشتهایی و در نتیجه مصرف ناکافی انرژی و کند شدن رشد شوند، به خصوص با استفاده طولانی مدت.
همچنین توصیه می‌شود که سطح املاح و ویتامین‌های کودک بیش فعال با انجام چکاپ‌های منظم بررسی شود.
شربت اتنتالین یک داروی گیاهی حاوی رازک، گل ساعتی، آکاسیا، ویتامین ب۶، منیزیم و فسفر برای بهبود بیماری بیش فعالی در کودکان است که باعث افزایش تمرکز شده و حواس‌پرتی، بیقراری و استرس را در کودکان کاهش می‌دهد.
امگا سه و اسیدهای چرب، آهن، ویتامین‌های گروه ب (مخصوصا ب۶، ب۵)، زینک و منیزیم، مواردی هستند که سطوح کم آنها با تشدید علائم بیش فعالی مرتبط است. بنابرین اصلاح سطوح این ویتامین‌ها و املاح در کودک بیش فعال ضروری است.
مخصوصا در این کودکان کمبود زینک بسیار شایع است (به طور خاص در کشورهای خاورمیانه). که به خودی خود ممکن است علائم یبش فعالی را تشدید کند و همچنین می‌تواند باعث شود درمان دارویی در این کودکان ناموفق باشد. برای درمان کمبود زینک ممکن است مصرف مکمل یا خوراکی های غنی از زینک (مثل گوشت قرمز یا برخی سبزیجات) لازم باشد.
برای جبران کمبود اسیدهای آمینه می‌توان از تخم کتان، ماهی و کنجد در برنامه غذایی بهره گرفت. اسید آمینه تریپتوفان نیز از مواردی است که سطح پایین‌تری در کودکان مبتلا به بیش فعالی دارد. بنابراین ممکن است پزشک توصیه به مصرف خوراکی‌های غنی از تریپتوفان، مثل مرغ کند.
ورزش
کودکان بیش فعال به خودی خود فعالیت زیادی دارند که منجر به خشکی مزاج آنها می‌شوند. با این حال انجام فعالیت‌های خاص برای افزایش دقت در این کودکان، در دراز مدت ضروری و بسیار مفید است.
تمرین‌های حرکتی شامل حرکات درشت مانند پرش، طناب‌بازی، دوچرخه سواری، پرتاب توپ با دستان و پاها، و… نیز تمرین‌های حرکات ظریف در انگشتان دستان و پاها شامل خمیربازی، شن‌بازی، تمرین‌های نوشتاری همانند نقاشی و ترسیم انواع اشکال هندسی ساده و پیچیده
درمان گیاهی بیش فعالی
والدین کودک بیش فعال برای کمک به تعدیل مزاج فرزندشان می‌توانند از نوشیدنی‌های خوشمزه‌ای مثل آب هویج، آب انار، آب زرشک و… کمک بگیرند. بخور بنفشه، شربت زعفران و آب لیمو و عسل نیز از مواردی هستند که پزشک متخصص طب سنتی ممکن است برای کودک بیش فعال تجویز کند. سبزیجات و میوه‌های سرد مثل مرکبات و کاهو نیز توصیه می‌شوند.
جنیکگو و جینسنگ، به تنهایی یا در کنار هم، در برخی از مطالعات توانسته‌اند برخی از علائم ADHD را بهبود بخشند.
بادام شیرین
بادام شیرین یکی از انتخاب‌های اصلی برای کمک به درمان بیش فعالی با طب سنتی است. مطالعات بالینی طب مدرن نیز اثر مثبت بادام شیرین را تایید می‌کنند. در یک مطالعه بالینی مصرف روزانه عصاره بادام شیرین برای ۸ هفته در میزان معین، توانسته اثری مناسب برای کنترل علائم ADHD داشته باشد.
گل ساعتی
پزشک متخصص طب سنتی ممکن است گل ساعتی را برای کمک به رفع برخی علائم بیش فعالی تجویز کند. یک پژوهش بالینی نشان داده است که مصرف مقادیر مناسب عصاره گل ساعتی برای ۸ هفته در کودکان ۶ تا ۱۳ سال توانسته است به خوبی علائم ADHD را کنترل و رفع کند.
علف چای
مصرف فرم‌های خوراکی علف چای (مثل دمنوش و چای) از نسخ رایج درمان بیش فعالی با طب سنتی است. البته میزان مصرف باید به دقت برای کودک تعیین شود.
گیاهان آرام بخش مثل بابونه، رازک، سنبل الطیب یا بادرنجبویه ممکن است برای کنترل علائم مختلفی از جمله بدخوابی یا اضطراب و بیقراری در کودکان بیش فعال استفاده شوند.
شربت هایپر اکتیو اهورا دارو یک داروی گیاهی برای کنترل رفتار کودکان بیش فعال و افزایش تمرکز آنها است. این شربت که حاوی عصاره‌های بادرنجبویه، گل ساعتی، رازک و… میباشد، در کنترل ترس، عصبانیت، استرس و هیجانات کودکان نیز موثر است.
ماساژ
اثر ماساژ درست و استاندارد در کودکان مبتلا به ADHD کاملا اثبات شده است. دریافت ماساژ درمانی در این کودکان به مدت ۲ تا ۱۲ هفته در مطالعات توانسته خلق و خو و رفتار آنها را به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود دهد.
طب سوزنی و بیش فعالی
درمان کمکی ADHD با طب سوزنی در جلسات متعدد توانسته است باعث کاهش زمان پاسخ‌دهی و افزایش پاسخ درست در تست سنجش علائم بیش فعالی در کودکان شود.
خواب کودک بیش فعال
کودکان بیش فعال ممکن است به علت خشکی و گرمی مزاج، کم خواب باشند و یا کیفیت خواب بدی داشته باشند. کودک حتما باید در زمان مناسب در محیط آرام و بدون سر و صدا، بوی شدید یا نور به خواب رفته و حدود ۹ تا ۱۰ ساعت خواب مفید داشته باشد.
شربت اهورا اسلیپ کودکان حاوی عصاره آگاو، اسطوخودوس و بابونه بوده و برای درمان بی‌خوابی شبانه و ایجاد خواب طبیعی در کودکان بسیار مؤثر است.
حجامت
حجامت ممکن است در برخی موارد برای درمان بیش فعالی توصیه شود. حجامت برای کودک بیش فعال فقط در صورتی مورد تایید است که توسط پزشک متخصص طب سنتی توصیه و انجام شود.
سخن پایانی
ارتباط با کودک بیش فعال نیازمند صبوری و آگاهی والدین و معلم‌های کودک است. با دریافت درمان‌های درست، کودک به مرور می‌تواند علائم خود را شناخته، راه غلبه بر آنها را یاد گرفته و زندگی روشن و موفقی پیش رو داشته باشد. در این مقاله با انواع روش‌های درمان بیش فعالی با طب سنتی آشنا شدیم. با مطالعه و انجام هریک از این روش‌های درمانی می‌توانید به کودک خود در رفع این اختلال کمک کنید.
شما می‌توانید برای تهیه انواع محصولات گیاهی، مکمل و بهداشتی از داروخانه آنلاین مفیدطب خرید کرده و بسته خود را درب منزل تحویل بگیرید. همچنین برای مشاهده لیست انواع محصولات گیاهی جهت درمان بیش فعالی کودکان می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام کنید:
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
