پسوریازیس (Psoriasis) یک بیماری پوستی مزمن و خودایمنی است که باعث تکثیر سریع سلول‌های پوست می‌شود. این تکثیر بیش از حد سلول‌ها منجر به تشکیل پلاک‌های ضخیم، قرمز و پوسته‌پوسته روی سطح پوست می‌شود. این بیماری می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. درک بهتر از این بیماری و روش‌های درمانی آن می‌تواند به بیماران کمک کند تا با آن به شکل بهتری مقابله کنند. در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین مفیدطب، به معرفی انواع مختلف قرص برای پسوریازیس، مکانیسم اثر آن‌ها و ترکیبات گیاهی و روش‌های مختلف برای کنترل و درمان این بیماری می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
معرفی بیماری پسوریازیس (صدفک)
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. در حالت عادی، سلول‌های پوست در طول حدود یک ماه تولید و جایگزین می‌شوند، اما در پسوریازیس، این فرآیند در عرض چند روز رخ می‌دهد که این موضوع منجر به تجمع سلول‌های مرده روی سطح پوست می‌شود.
علائم اصلی پسوریازیس شامل:
- پلاک‌های قرمز با پوسته‌های نقره‌ای
- خشکی و ترک‌خوردگی پوست که ممکن است خونریزی کند
- خارش، سوزش یا درد در نواحی مبتلا
- ناخن‌های ضخیم، شیاردار یا جداشده از بستر ناخن
- التهاب و درد مفاصل (آرتریت پسوریاتیک)
در روند تشخیص این بیماری، پزشک سوالاتی درباره وضعیت سلامتی فرد می‌پرسد و پوست بدن، پوست سر و ناخن‌ها را معاینه می‌کند. همچنین ممکن است نمونه کوچکی از پوست (بیوپسی) برداشته شود تا زیر میکروسکوپ بررسی شود. این کار به تعیین نوع پسوریازیس و رد سایر اختلالات کمک می‌کند.
معرفی انواع دارو و قرص برای پسوریازیس
هدف از درمان پسوریازیس، کاهش سرعت رشد سلول‌های پوستی و از بین بردن پوسته‌ها است. گزینه‌های درمان شامل انواع کرم و پماد (درمان موضعی)، نوردرمانی (فوتوتراپی) و داروهای خوراکی یا تزریقی است.
نوع درمان به شدت پسوریازیس و میزان پاسخ‌دهی آن به درمان‌های قبلی و مراقبت‌های شخصی بستگی دارد. ممکن است نیاز باشد داروهای مختلف یا ترکیبی از درمان‌ها را امتحان کنید تا روشی موثر پیدا کنید (طبق نظر پزشک). حتی با درمان موفقیت‌آمیز، بیماری معمولا دوباره بازمی‌گردد.
مثلا در درمان‌های موضعی، داروهای کورتیکواستروئید رایج‌ترین داروهای تجویزشده برای پسوریازیس خفیف تا متوسط هستند و در اشکال مختلفی از جمله روغن، کرم، لوسیون، ژل و شامپو موجودند. برای نواحی حساس، از کرم‌های کورتیکواستروئید خفیف استفاده می‌شود.
در موارد متوسط تا شدید پسوریازیس، پزشکان ممکن است داروهای خوراکی را تجویز کنند.
بسیاری از اوقات، در درمان پسوریازیس از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (Immunosuppressant) استفاده می‌شود. این داروها فعالیت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند و با این مکانیسم در کاهش التهاب و کنترل پسوریازیس موثر هستند.
در این بخش درباره انواع قرص پسوریازیس در دو دستۀ شیمیایی و گیاهی توضیح می‌دهیم و ویژگی‌های هر یک را معرفی می‌کنیم. توجه داشته باشید که این توضیحات تنها برای آگاهی شما ارائه می‌شوند و برای درمان بیماری لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.
داروها و قرص های شیمیایی برای پسوریازیس
برخی از داروهای شیمیایی خوراکی رایج برای پسوریازیس عبارتند از:
- متوترکسات (Methotrexate)
- سیکلوسپورین (Cyclosporine)
- رتینوئیدهای خوراکی (مانند آسیترتین – Acitretin)
- آپرمیلاست (Apremilast)
- داروهای بیولوژیک خوراکی جدید (مانند توفاسیتینیب)
در ادامه، هر یک از این داروها و مکانیسم اثر آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
متوترکسات (Methotrexate)
متوترِکسات یک داروی سرکوب‌کنندۀ سیستم ایمنی است که با تداخل در سنتز DNA و RNA، تکثیر سلول‌ها را کاهش می‌دهد. سنتز DNA و RNA، فرآیند تولید مولکول‌های ژنتیکی است که برای تکثیر و عملکرد سلول‌ها ضروری هستند.
این دارو به‌ویژه بر روی سلول‌های سریع‌التقسیم مانند سلول‌های ایمنی و سلول‌های پوست تأثیر می‌گذارد. متوترکسات به کنترل التهاب و کاهش تشکیل پلاک‌های پسوریازیس کمک می‌کند.
متوترکسات در کاهش شدت علائم پسوریازیس متوسط تا شدید مؤثر است.
این دارو به صورت هفتگی مصرف می‌شود.
داروی متوترکسات ممکن است عوارضی مانند آسیب کبدی، کاهش تعداد سلول‌های خونی و مشکلات گوارشی ایجاد کند. در صورت مصرف متوترکسات به عنوان قرص برای پسوریازیس، نظارت منظم پزشک و انجام آزمایشات خون ضروری است.
سیکلوسپورین (Cyclosporine)
سیکلوسپورین یک داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است که با مهار فعالیت لنفوسیت‌های T (نوعی گلبول سفید خونی و سلول ایمنی)، پاسخ ایمنی را کاهش می‌دهد. این عمل باعث کاهش التهاب و کند شدن تکثیر سلول‌های پوست می‌شود.
سیکلوسپورین برای کنترل سریع علائم پسوریازیس شدید مفید است. این دارو معمولاً برای دوره‌های کوتاه‌مدت استفاده می‌شود.
عوارض جانبی سیکلوسپورین ممکن است شامل افزایش فشار خون و مشکلات کلیوی باشد. بنابراین پایش منظم فشار خون و عملکرد کلیه ضروری است.
رتینوئیدهای خوراکی (آسیترتین)
آسیترتین (Acitretin) یک رتینوئید یا مشتقی از ویتامین A است که در تنظیم تمایز و تکثیر سلول‌های پوست نقش دارد. تمایز سلولی فرآیندی است که طی آن سلول‌ها به انواع خاصی از سلول‌ها با وظایف مشخص تبدیل می‌شوند. آسیترتین با تنظیم تمایز سلولی به کاهش تشکیل پلاک‌های پسوریازیس کمک می‌کند.
این قرص برای پسوریازیس پلاکی شدید مؤثر است.
آسیترتین ممکن است باعث خشکی پوست و غشاهای مخاطی، افزایش چربی خون و مشکلات کبدی شود. این دارو در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف دارد.
آپرمیلاست (Apremilast)
آپرمیلاست یک قرص دیگر برای پسوریازیس است که مهارکننده آنزیم فسفودی‌استراز ۴ (PDE4) محسوب می‌شود. این دارو با کاهش تولید مواد التهابی (سیتوکین‌ها) در سلول‌های ایمنی، به کاهش التهاب مرتبط با پسوریازیس کمک می‌کند. در واقع مهارکننده PDE4 دارویی است که آنزیم PDE4 را مهار می‌کند؛ این آنزیم در تجزیه پیام‌رسان‌های داخل سلولی نقش دارد.
آپرمیلاست علائم پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک را کاهش می‌دهد. آرتریت پسوریاتیک یک نوع بیماری شامل التهاب مفصل است که در برخی از بیماران مبتلا به پسوریازیس بروز پیدا می‌کند.
این دارو معمولا به صورت قرص‌های خوراکی دوبار در روز مصرف می‌شود.
قرص آپرمیلاست ممکن است عوارضی مانند اسهال، تهوع، سردرد و کاهش وزن ایجاد کند. در هنگام مصرف این قرص، معمولا نیاز به پایش منظم آزمایشگاهی وجود ندارد، اما باید علائم گوارشی و تغییرات وزن را تحت نظر داشت.
داروهای بیولوژیک خوراکی جدید (مانند توفاسیتینیب)
توفاسیتینیب (Tofacitinib) یک مهارکننده آنزیم جانوس کیناز (JAK) است که با مهار مسیرهای سیگنال‌دهی سلولی در سلول‌های ایمنی، تولید مواد التهابی را کاهش می‌دهد. به عبارتی آنزیم‌های جانوس کیناز در انتقال سیگنال‌های داخل سلولی نقش دارند و توفاسیتینیب آن‌ها را مهار می‌کند.
توفاسیتینیب در برخی کشورها برای درمان آرتریت پسوریاتیک (و برخی از بیماری های دیگر) تأیید شده است.
قرص توفاسیتینیب همچنین برای پسوریازیس پلاکی کاربرد دارد.
عوارض جانبی توفاسیتینیب ممکن است شامل افزایش خطر عفونت‌ها، مشکلات کبدی و افزایش چربی خون باشد. پایش منظم برای عفونت‌ها و انجام آزمایشات خون ضروری است.
مکمل‌ها و داروهای گیاهی برای پسوریازیس
در کنار داروهای شیمیایی و قرص هایی که برای پسوریازیس معرفی کردیم، بسیاری از افراد به دنبال مکمل‌ها و داروهای گیاهی هستند. این دسته از داروها معمولاً نباید جایگزین درمان‌های اصلی شوند. در هر صورت در صورت تمایل استفاده از این داروها، با پزشک خود مشورت کنید.
چند مورد از بهترین درمان‌های گیاهی و قرص برای پسوریازیس را در ادامه معرفی می‌کنیم.
قرص سوریاتیون درمکس
قرص سوریاتیون درمکس مکملی گیاهی موثر برای کمک به حفظ سلامت پوست خشک، مهار عملکرد رادیکال‌های آزاد و کاهش التهابات پوستی است.
مکمل سوریاتیون درمکس ترکیب منحصر به فردی از دو ماده گلوتاتیون لیپوزومال و سراموزید است که به تحریک سنتز سرامید در پوست کمک کرده و سبب حفظ رطوبت و سلامت سد دفاعی پوست می‌شود. این مکمل همچنین از طریق کمک به هیدراته نمودن پوست و خواص ضد التهابی، سبب کمک به کاهش علائم پسوریازیس از قبیل التهاب، خارش و پوسته ریزی می‌گردد.
این قرص برای پسوریازیس و کاهش علائم آن مناسب است چرا که به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می‌کند و سلامت کلی پوست را بهبود می‌بخشد.
ترکیبات اصلی قرص سوریاتیون و خواص آن‌ها شامل موارد زیر است:
گلوتاتیون لیپوزومال (Liposomal Glutathione) – 156.25 میلی‌گرم در هر کپسول: یک آنتی اکسیدان قوی است که به طور طبیعی در بدن یافت می‌شود و در بسیاری از فرآیندهای بدن نقش دارد و در فرم لیپوزومی جذب بیشتری دارد. علائم برخی از مشکلات پوستی مانند پسوریازیس که شامل التهاب، خارش و پوسته‌ریزی میباشد، به دلیل افزایش سطح استرس اکسیداتیو و کاهش سطح گلوتاتیون بدن بیشتر ظاهر می‌شود، لذا مصرف خوراکی گلوتاتیون با کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب به کاهش این علائم کمک می‌نماید.
کمپلکس فیتوسرامید (Phytoceramides Complex) – 15 میلی‌گرم در هر کپسول: یکی از علائم مشکلات پوستی از قبیل پسوریازیس، کاهش سرامید پوست و ایجاد خشکی و التهاب میباشد. سراموزید موثرترین نوع سرامید گیاهی میباشد که از طریق تحریک سنتز سرامید به حفظ رطوبت پوست و کاهش التهاب، خشکی و خارش پوست کمک می‌نماید.
زردچوبه (کورکومین)
کورکومین، ترکیب فعال زردچوبه، دارای خواص ضدالتهابی است که می‌تواند التهاب مرتبط با پسوریازیس را کاهش دهد.
از معایب این مکمل جذب خوراکی پایین آن است.
عصاره چای سبز
چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که می‌تواند استرس اکسیداتیو و التهاب را کاهش دهد. این ماده می‌تواند به بهبود سلامت پوست کمک کند.
البته شواهد علمی برای تاثیر این ماده بر پسوریازیس محدود است.
روغن ماهی (اسیدهای چرب امگا-۳)
اسیدهای چرب امگا ۳ دارای خواص ضدالتهابی هستند که می‌توانند التهاب سیستمیک را کاهش دهند و از این طریق ممکن است به کاهش شدت علائم پسوریازیس کمک کند.
در نظر داشته باشید که در این زمینه نتایج مطالعات متناقض است؛ بنابراین این ترکیب اغلب به‌عنوان مکمل درمانی استفاده می‌شود.
نکات مهم برای مشورت با پزشک
برای انتخاب قرص برای پسوریازیس و روش های درمانی مناسب، حتما به موارد زیر دقت کنید:
- مشورت با پزشک: قبل از شروع یا تغییر هر دارویی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
- عوارض جانبی: داروهای شیمیایی ممکن است عوارض جدی داشته باشند؛ نظارت پزشکی ضروری است.
- بارداری و شیردهی: برخی داروها در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف دارند.
- تداخلات دارویی: ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند؛ فهرست کامل داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهید.
- مصرف مکمل‌ها: حتی مکمل‌ها و داروهای گیاهی می‌توانند عوارض یا تداخلات داشته باشند؛ بنابراین استفاده از آن‌ها نیز باید با تأیید پزشک باشد.
- آزمایشات منظم: انجام آزمایش خون برای پایش عملکرد کبد، کلیه و سایر شاخص‌ها ضروری است.
تغییرات سبک زندگی و درمان خانگی پسوریازیس
برای مدیریت بهتر پسوریازیس، می‌توانید تغییرات زیر را در سبک زندگی خود اعمال کرده و درمان های خانگی برای بهبود پسوریازیس را امتحان کنید:
روزانه به حمام بروید.
به آرامی و بدون سایش پوست خود را شستشو دهید. از آب ولرم و صابون‌های ملایم که دارای روغن‌ها یا چربی‌های افزوده هستند استفاده کنید. افزودن روغن حمام، نمک اپسوم یا جو دوسر به آب حمام و خیساندن پوست برای حداقل ۱۵ دقیقه می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پوست خود را مرطوب نگه دارید.
روزانه از مرطوب‌کننده استفاده کنید. پس از حمام، به آرامی پوست خود را خشک کرده و در حالی که هنوز مرطوب است، محصول مرطوب‌کننده خود را بزنید. برای پوست‌های خیلی خشک، روغن‌ها یا مرطوب‌کننده‌های سنگین‌تر مبتنی بر پماد بهتر عمل می‌کنند. اگر مرطوب‌کننده باعث بهبود پوست شما می‌شود، چندین بار در روز از آن استفاده کنید.
محیط خود را مرطوب نگه دارید.
اگر هوای محل زندگی شما بسیار خشک است، از دستگاه رطوبت‌ساز استفاده کنید.
مناطق پوستی آسیب‌دیده را در طول شب بپوشانید.
قبل از خواب، از یک مرطوب‌کننده پماد محور استفاده کنید و سپس آن قسمت را با پلاستیک بپوشانید. صبح پلاستیک را بردارید و پوسته‌ها را بشویید.
پوست را در معرض مقدار کمی از نور خورشید قرار دهید.
از پزشک خود درباره روش مناسب استفاده از نور طبیعی برای درمان پسوریازیس بپرسید. نور کنترل‌شده خورشید می‌تواند پسوریازیس را بهبود دهد، اما تابش بیش از حد می‌تواند باعث تحریک و بدتر شدن بیماری و افزایش خطر سرطان پوست شود. زمان قرار گرفتن در معرض نور را ثبت کنید و از پوست خود با کلاه، لباس و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ محافظت کنید.
از خاراندن اجتناب کنید.
استفاده از کرم‌ها یا پمادهای ضد خارش حاوی هیدروکورتیزون یا اسید سالیسیلیک می‌تواند کمک‌کننده باشد. اگر دچار پسوریازیس پوست سر هستید، از شامپوهای دارویی حاوی قطران زغال‌سنگ (coal tar) استفاده کنید. ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید تا در صورت خارش به پوست آسیب نرسانند. از لباس‌های نرم استفاده کنید تا از ایجاد خارش جلوگیری شود.
از عوامل محرک پسوریازیس اجتناب کنید.
عواملی مانند عفونت، آسیب به پوست، سیگار کشیدن و قرار گرفتن شدید در معرض آفتاب می‌توانند پسوریازیس را تشدید کنند.
خنک بمانید.
گرمای زیاد می‌تواند پوست را خارش‌دار کند. در روزهای گرم لباس‌های سبک بپوشید. از پک‌های یخ (با قرار دادن چند دقیقه در موضع خارش دار) برای کاهش خارش استفاده کنید. مرطوب‌کنندۀ خود را در یخچال نگه دارید تا هنگام استفاده حس خنکی بدهد.
سعی کنید سبک زندگی سالمی داشته باشید.
عادات زندگی سالم مانند فعالیت بدنی، تغذیه خوب، محدود یا پرهیز از مصرف الکل و حفظ وزن سالم به مدیریت پسوریازیس کمک می‌کنند.
جمع بندی
در این مقاله درباره انواع درمان و قرص برای پسوریازیس صحبت کردیم. درمان پسوریازیس نیاز به رویکردی جامع دارد که ممکن است شامل داروهای شیمیایی، مکمل‌های گیاهی، تغییرات سبک زندگی و نظارت پزشکی باشد. آگاهی از نحوه عملکرد داروها و میزان اثربخشی آن‌ها به بیماران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درباره درمان خود بگیرند. مهم است که قبل از شروع هر گونه درمانی با پزشک متخصص مشورت کرده و نکات احتیاطی را رعایت کنید.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
