قرص اورژانسی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی محافظت نشده یا در صورت شکست روش‌های پیشگیری دیگر است. این دسته از قرص‌ها حاوی دوز بالایی از هورمون‌هایی هستند که می‌توانند از تخمک‌گذاری جلوگیری کرده و یا کاشت تخمک بارور شده را در دیواره رحم متوقف کنند. با این حال، بسیاری از زنان پس از مصرف این قرص‌ها با تغییراتی در چرخه قاعدگی خود مواجه می‌شوند، از جمله تأخیر در پریود. این مسئله می‌تواند موجب نگرانی‌های زیادی شود، به خصوص اگر تاخیری طولانی‌مدت رخ دهد. در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین مفیدطب به بررسی دلایل مختلفی که ممکن است موجب پریود نشدن پس از مصرف قرص اورژانسی شوند پرداخته و به این سوال که علت پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی چیست؟ پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
قرص اورژانسی چیست و چه اثراتی دارد؟
قرص اورژانسی (Emergency contraceptive pill یا ECP) یا قرص جلوگیری از بارداری اورژانسی انواع مختلفی دارند. این قرص‌ها برای جلوگیری از بارداری پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده یا در مواردی که روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری موفقیت‌آمیز نبوده‌اند، استفاده می‌شوند. مصرف این قرص ها یک روش روتین پیشگیری از بارداری محسوب نمی‌شود و به اندازه کافی محافظت در برابر بارداری ایجاد نمی‌کند، پس باید فقط در موارد اضطراری استفاده شود.
انواع اصلی قرص‌های اورژانسی شامل موارد زیر هستند:
۱. لوونورژسترل (Levonorgestrel)
این قرص‌ها که عنوان «قرص‌های صبح روز بعد» نیز به آن می‌گویند، باید در ۷۲ ساعت (۳ روز) پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شوند، هرچند اثربخشی آن در ۲۴ ساعت اول بیشتر است.
رایج‌ترین نوع قرص اورژانسی لوونورژسترل است که با نام‌های تجاری مختلفی مثل Plan B One-Step و Take Action در سطح بین المللی در دسترس است.
قرص تنسی، قرص اووسیز و قرص لونژیل از جمله برندهای قرص اورژانسی حاوی لوونورژسترل در ایران هستند.
۲. یولی پریستال استات (Ulipristal Acetate)
این نوع قرص که در سطح بین المللی با نام تجاری Ella شناخته می‌شود و می‌تواند تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده مصرف شود.
این قرص قوی‌تر از لوونورژسترل است و ممکن است حتی زمانی که تخمک‌گذاری نزدیک است، مؤثر باشد.
۳. قرص‌های جلوگیری از بارداری ترکیبی (Combined Oral Contraceptives):
برخی از قرص‌های ضدبارداری معمولی می‌توانند به عنوان قرص اورژانسی مصرف شوند. این روش که به آن روش Yuzpe می‌گویند، شامل مصرف دوزهای بالاتری از قرص‌های ترکیبی (شامل استروژن و پروژسترون) است. این روش تاثیر کمتری داشته و عوارض جانبی بیشتری نسبت به قرص‌های لوونورژسترل و یولی پریستال استات به همراه دارد.
***
با توجه به این که متداول ترین قرص اورژانسی، قرص های حاوی لوونورژسترل است، در بخش بعدی علل احتمالی پریود نشدن بعد از این نوع قرص اورژانسی را بررسی می‌کنیم.
علت پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی چیست؟
بعد از مصرف قرص اورژانسی، پریود شما می‌تواند با نظم قبلی و طبق برنامه شروع شود. اما زودتر پریود شدن و دیرتر پریود شدن هم رایج است. قاعدگی می‌تواند یک روز تا یک هفته زودتر و یا دیرتر از موعد، اتفاق بیفتد.
دلایل متعددی می‌تواند برای تأخیر وجود داشته باشد و لزوماً به معنای موضوع خاصی نیست زیرا سیکل قاعدگی ممکن است ماه به ماه متفاوت باشد.
اگر دوره‌ی قاعدگی شما بیش از ۷ روز تأخیر داشت یا به هر شکلی غیرعادی بود، بهتر است از پزشک خود مشورت بگیرید.
اگر دوره‌ی قاعدگی شما بیشتر از ۷ روز تأخیر داشته باشد، لزوماً به معنای بارداری نیست، اما بهتر است برای اطمینان، تست بارداری انجام دهید.
عواملی مانند استرس، کاهش وزن ناگهانی، تغییر یا قطع مصرف قرص ضدبارداری و تغییر در برنامه‌های روزانه می‌توانند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارند. در ادامه دقیق‌تر می‌گوییم که پاسخ‌های محتمل برای سوال علت پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی چیست؟ چه می‌تواند باشد.
تأثیر هورمون‌های موجود در قرص اورژانسی
لوونورژسترول یک هورمون پروژسترون صناعی با اثراتی مشابه پروژسترون میباشد. قرص‌های اورژانسی دیگر هم معمولاً حاوی هورمون‌های پروژسترون یا ترکیبی از پروژسترون و استروژن هستند. این هورمون‌ها به تنظیم و کنترل چرخه قاعدگی کمک می‌کنند، اما وقتی در دوزهای بالا مصرف می‌شوند، می‌توانند تغییرات قابل توجهی در این چرخه ایجاد کنند. این تغییرات می‌تواند منجر به پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی یا تغییرات در میزان و طول مدت خونریزی قاعدگی شود.
تغییرات در چرخه قاعدگی
مصرف قرص اورژانسی می‌تواند به طور موقت چرخه قاعدگی شما را مختل کند. برای برخی از زنان، پریود ممکن است زودتر از موعد شروع شود، در حالی که برای دیگران ممکن است با تأخیر همراه باشد. این تغییرات معمولاً به دلیل تأثیرات هورمونی هستند و در اکثر موارد پس از یک یا دو چرخه قاعدگی به حالت عادی باز می‌گردند.
استرس و اضطراب
استرس و اضطراب می‌تواند نقش مهمی در تأخیر قاعدگی داشته باشد. نگرانی از احتمال بارداری یا استرس‌های مرتبط با زندگی روزمره می‌تواند تأثیرات منفی بر سیستم هورمونی بدن بگذارد، که این امر ممکن است منجر به تاخیر در پریود شود.
بارداری
هرچند که قرص اورژانسی به عنوان یکی از روش‌های موثر جلوگیری از بارداری شناخته می‌شود، اما هیچ روشی ۱۰۰% موثر نیست. در برخی موارد، ممکن است با وجود مصرف قرص اورژانسی، بارداری رخ دهد. اگر پریود شما به مدت طولانی (۷ روز) به تأخیر افتاده است، تست بارداری توصیه می‌شود.
سایر عوامل پزشکی و جسمانی
عوامل دیگری مانند کاهش وزن ناگهانی، مشکلات تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و دیگر مشکلات سلامتی نیز می‌توانند باعث پریود نشدن شوند. در این شرایط ممکن است نیاز به بررسی‌های پزشکی دقیق‌تر و درمان‌های خاصی وجود داشته باشد.
توصیه‌هایی برای پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی
اگر بعد از مصرف قرص اورژانسی، پریود شما بیش از یک هفته به تأخیر افتاده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌های مختلف، علت دقیق تأخیر را تشخیص داده و در صورت لزوم درمان مناسب را تجویز کند. همچنین همانطور که پیش‌تر گفتیم، در نظر داشته باشید که قرص‌های اورژانسی نباید به عنوان روش روتین پیشگیری از بارداری مورد استفاده قرار گیرند و بهتر است از روش‌های دیگر جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
جمع بندی
در این مقاله به این سوال که علت پریود نشدن بعد از قرص اورژانسی چیست؟ پاسخ دادیم. پریود نشدن پس از مصرف قرص اورژانسی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از تأثیرات هورمونی گرفته تا استرس و حتی بارداری. اگرچه در بیشتر موارد این تغییرات موقتی هستند، اما در صورت ادامه یافتن مشکلات، مراجعه به پزشک ضروری است. انتخاب روش‌های پیشگیری از بارداری مطمئن و استفاده صحیح از آنها می‌تواند از نگرانی‌های آینده جلوگیری کند.
***
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
