شیر مادر، غذای کامل و بی‌نظیر برای نوزادان است که علاوه بر تأمین نیازهای تغذیه‌ای، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و رشد سالم آن‌ها دارد. با این حال، برخی مادران ممکن است با مشکل کمبود شیر مواجه شوند که این موضوع، نگرانی‌های زیادی را برای آن‌ها به همراه دارد. در این شرایط، استفاده از یک قرص افزایش شیر مادر به عنوان یک راه حل مطرح می‌شود. اما سوالاتی مانند میزان اثربخشی این داروها و عوارض جانبی احتمالی آن‌ها ذهن بسیاری از مادران را به خود مشغول می‌کند. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب، قصد داریم به بررسی جامع و علمی قرص‌های افزایش شیر مادر بپردازیم و اطلاعات کاملی را در این زمینه ارائه دهیم. هدف ما، ارائه اطلاعات دقیق و مبتنی بر شواهد به مادران است تا بتوانند با آگاهی کامل، تصمیمات مناسبی را برای تغذیه فرزندان خود اتخاذ کنند.
اهمیت شیر مادر و عوامل مؤثر بر تولید آن
شیر مادر حاوی تمامی مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل نوزاد در ۶ ماه اول زندگی است. تغذیه با شیر مادر، خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند اسهال، عفونت گوش، آسم و آلرژی را در نوزاد کاهش می‌دهد، چرا که حاوی آنتی‌بادی‌ها و عوامل ایمنی میباشد. همچنین اسیدهای چرب ضروری موجود در شیر مادر برای رشد و تکامل نوزاد ضروری هستند. ضمن اینکه شیردهی، پیوند عاطفی قوی بین مادر و نوزاد ایجاد می‌کند.
علاوه بر فوایدی که شیر مادر برای نوزاد دارد، شیردهی مزایایی برای خود مادر نیز فراهم می‌کند. به عنوان مثال شیردهی به مادر کمک می‌کند تا وزن اضافی دوران بارداری را سریع‌تر از دست بدهد. خطر ابتلا به سرطان‌های سینه و تخمدان را در مادر کاهش می‌دهد. باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که به کاهش استرس و افسردگی پس از زایمان کمک می‌کنند. و در نهایت شیردهی باعث ایجاد آرامش و احساس رضایت در مادر می‌شود.
از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده تولید شیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس و اضطراب
- خستگی و کمبود خواب
- تغذیه ناکافی و عدم مصرف مایعات کافی
- مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری و داروهای ضد افسردگی
- شیردهی نامنظم و عدم تخلیه کامل سینه
- برخی مشکلات پزشکی مانند کم‌کاری تیروئید و دیابت
با آگاهی از این عوامل، مادران می‌توانند با اتخاذ تدابیر مناسب، به حفظ و افزایش تولید شیر خود کمک کنند. ضمن اینکه استفاده از یک قرص افزایش شیر مادر نیز به عنوان یک عامل کمک‌کننده، در اغلب موارد برای مادرانی که با کاهش تولید شیر مواجه هستند، تجویز می‌شود.
انواع قرص افزایش شیر مادر
در مواردی که روش‌های طبیعی افزایش شیر مادر کافی نیست، ممکن است پزشک مصرف داروهای افزایش‌دهنده شیر را توصیه کند. این داروها با مکانیسم‌های مختلف، سطح هورمون‌های مؤثر در تولید شیر را افزایش داده و به بهبود شیردهی کمک می‌کنند. با این حال، توجه داشته باشید که مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک و با رعایت احتیاط‌های لازم انجام شود. در ادامه شما را با انواع قرص افزایش شیر مادر و نحوه عملکرد هر یک از آن‌ها آشنا می‌کنیم:
قرص متوکلوپرامید
– مکانیسم اثر: قرص متوکلوپرامید، دارویی است که در اصل برای درمان تهوع و استفراغ استفاده می‌شود، اما به دلیل تأثیراتی که بر هورمون پرولاکتین دارد، گاهی برای افزایش شیر مادر نیز تجویز می‌شود. در واقع متوکلوپرامید با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین در مغز، باعث افزایش ترشح هورمون پرولاکتین که مسئول تولید شیر در غدد پستانی است، می‌شود. به این ترتیب، متوکلوپرامید می‌تواند به تحریک تولید شیر در مادران شیرده کمک کند.
– اثربخشی: مطالعات نشان داده‌اند که متوکلوپرامید می‌تواند در افزایش حجم شیر مادر مؤثر باشد. با این حال، میزان اثربخشی این دارو در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند دوز دارو، مدت زمان مصرف و وضعیت سلامتی مادر بستگی دارد.
– عوارض جانبی: مصرف متوکلوپرامید ممکن است با عوارض جانبی مختلفی از جمله خواب‌آلودگی، خستگی، سردرد، اسهال، اضطراب و بی قراری همراه باشد. همچنین در موارد نادر احتمال بروز عوارض جانبی جدی همچون اختلالات حرکتی (دیسکینزی tardive)، افسردگی، تشنج و واکنش‌های آلرژیک شدید وجود دارد.
قرص دومپریدون
– مکانیسم اثر: این دارو نیز مانند متوکلوپرامید، با افزایش سطح هورمون پرولاکتین، به افزایش تولید شیر کمک می‌کند. قرص دومپریدون دارای مکانیسم اثری مشابه با متوکلوپرامید است که در بالا به آن اشاره شد.
– اثربخشی: مطالعات نشان داده‌اند که دومپریدون می‌تواند در افزایش حجم شیر مادر مؤثر باشد. با این حال، میزان اثربخشی این دارو در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند دوز دارو، مدت زمان مصرف و وضعیت سلامتی مادر بستگی دارد.
– عوارض جانبی: مصرف دومپریدون نیز ممکن است با عوارض جانبی مختلفی از جمله سردرد، خشکی دهان، دردهای شکمی، اسهال، افزایش وزن و تغییرات هورمونی مانند بی‌نظمی قاعدگی همراه باشد. ضمن اینکه در موارد نادر احتمال بروز عوارض جانبی جدی همچون اختلالات قلبی، مانند آریتمی، واکنش‌های آلرژیک شدید و اختلالات عصبی، مانند تشنج وجود دارد.
با توجه به عوارض جانبی احتمالی متوکلوپرامید و دومپریدون، معمولاً این دو دارو به عنوان خط اول درمان کمبود شیر مادر در نظر گرفته نمی‌شوند و روش‌های طبیعی افزایش شیر مادر مانند تغذیه مناسب، استراحت کافی و شیردهی مکرر، اولویت دارند. علاوه بر راهکارهای طبیعی، برخی گیاهان دارویی مانند شنبلیله، رازیانه، زیره و شوید نیز به طور سنتی برای افزایش شیر مادر استفاده می‌شوند. البته اثربخشی این گیاهان به طور کامل توسط مطالعات علمی تأیید نشده است، اما برخی مادران از مصرف آن‌ها نتایج مثبتی گزارش کرده‌اند. در ادامه شما را با چند قرص افزایش شیر مادر که حاوی ترکیبات گیاهی شیرافزا هستند و عوارض جانبی کمتری برای مادر دارند، آشنا می‌کنیم.
قرص لاکتاول اروند فارمد
– مکانیسم اثر: قرص لاکتاول اروند فارمد، یک مکمل غذایی است که به طور خاص برای مادران شیرده طراحی شده است. این قرص حاوی ویتامین‌هایی مانند B1، B12، E، D3 ،C، A و فولیک اسید و مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، سلنیوم و زینک است. این مواد مغذی به حفظ سطح انرژی مادر، تقویت سیستم ایمنی و بهبود کیفیت شیر کمک می‌کنند. در این قرص همچنین از خواص عصاره گیاهان موثر در دوره شیردهی مانند شنبلیله، رازیانه و خارمریم نیز بهره گرفته شده است. این گیاهان حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند به تحریک تولید هورمون پرولاکتین (هورمون تولید شیر) کمک کنند.
– اثربخشی: بسیاری از مادران شیرده پس از مصرف قرص لاکتاول، افزایش قابل توجهی را در میزان شیر خود گزارش کرده‌اند، اما اثربخشی این دارو به مطالعات دقیق احتیاج دارد.
– عوارض جانبی: قرص شیرافزا لاکتاول نیز همانند سایر فرآورده‌های مکمل علاوه بر اثرات مطلوب بسیار زیادی که دارد، در برخی موارد ممکن است موجب بروز برخی عوارض ناخواسته شود. گرچه احتمال بروز این عوارض در افراد مختلف، متفاوت است و برای همه اتفاق نمی‌افتد. مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست، تهوع، درد شکم و اسهال، درد قفسه سینه، تورم صورت، حساسیت پوستی و افزایش کلسیم در خون و ادرار، از جمله عوارض جانبی احتمالی برای قرص افزایش شیر مادر لاکتاول به شمار می‌روند.
قرص شیرافزا گل دارو
– مکانیسم اثر: کپسول شیرافزا گل دارو، یک نمونه دیگر از مکمل‌های گیاهی است که به طور سنتی برای افزایش شیر مادر استفاده می‌شود. این قرص با ترکیب ۴ گیاه مؤثر در افزایش شیر مادر از جمله رازیانه و زیره سبز، تأثیر شگفت انگیزی روی افزایش ترشح شیر از غدد شیری دارد. این گیاهان حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند به تحریک تولید هورمون پرولاکتین کمک کنند. علاوه بر افزایش ترشح شیر، ترکیبات موجود در این گیاهان موجب رفع نفخ و دل درد نوزاد نیز می‌شود.
– اثربخشی: بسیاری از مادران شیرده پس از مصرف قرص شیر افزا گل دارو، افزایش قابل توجهی را در میزان شیر خود گزارش کرده‌اند، اما اثربخشی این دارو نیز به مطالعات دقیق احتیاج دارد.
– عوارض جانبی: به طور کلی، قرص شیرافزا گل دارو یک مکمل ایمن است و عوارض جانبی جدی ندارد. با این حال، برخی از مادران ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند مشکلات گوارشی، نفخ یا تغییر در طعم شیر را تجربه کنند.
پودر شیرافزا گالاکتومید
– مکانیسم اثر: برای افرادی که به هر دلیلی نمی‌توانند از قرص افزایش شیر مادر استفاده کنند، پودرهای شیرافزا توصیه می‌شود. پودر شیرافزای گالاکتومید سلامت پرمون امین حاوی کلسیم کربنات، عصاره گیاه گالگا و عصاره مالت با طعم وانیل است و مصرف آن موجب افزایش شیر مادر می‌شود. ترکیبات پودر شیرافزا گالاکتومید شامل کلسیم کربنات، عصاره گیاه گالگا و عصاره مالت است که هر کدام در تقویت شیردهی و بهبود تغذیه کودک اثر مطلوبی دارند. این پودر به واسطه تامین کلسیم مورد نیاز مادر و کودک، از پوکی استخوان مادر جلوگیری می‌کند.
– اثربخشی: مطالعات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در این پودر می‌تواند به افزایش حجم شیر مادر کمک کند. با این حال در مورد اثربخشی این دارو به مطالعات دقیق احتیاج است.
– عوارض جانبی: به طور کلی، پودر شیرافزای گالاکتومید سلامت پرمون یک مکمل ایمن است و عوارض جانبی جدی ندارد. اما استفاده از دوزهای بالای این محصول به دلیل وجود گالگا باعث عوارضی همچون ضعف، سردرد و کاهش قند خون شود. همچنین کلسیم کربنات نیز در ایجاد دل درد، یبوست و نفخ می‌تواند موثر باشد که البته در دوز تعیین‌شده، وقوع آن بسیار بعید است.
بهترین قرص افزایش شیر مادر کدام است؟
برای اینکه بهتر بتوانید پنج داروی معرفی‌شده در بخش قبل را با یکدیگر مقایسه کنید و بهترین قرص افزایش شیر مادر را برای خود انتخاب نمایید، ویژگی‌های آن‌ها را در قالب یک جدول مقایسه کرده‌ایم.
روش‌های طبیعی افزایش شیر مادر
قبل از استفاده از هرگونه دارو یا قرص افزایش شیر مادر، توصیه می‌شود که مادران روش‌های طبیعی کمک‌کننده در این زمینه را امتحان کنند. این روش‌ها علاوه بر اثربخشی، بی‌خطر بوده و به سلامت مادر و نوزاد کمک می‌کنند.
- تغذیه مناسب و مصرف مایعات کافی: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی باشد، برای تولید شیر مادر ضروری است. همچنین مصرف مایعات کافی، به ویژه آب، در طول روز به حفظ هیدراتاسیون بدن و افزایش تولید شیر کمک می‌کند.
- استراحت کافی و کاهش استرس: استرس و خستگی می‌توانند بر تولید شیر مادر تأثیر منفی بگذارند. استراحت کافی و داشتن خواب منظم به کاهش استرس و افزایش تولید شیر کمک می‌کند. انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن یا پیاده‌روی نیز می‌تواند مفید باشد.
- شیردهی مکرر و تخلیه کامل سینه: شیردهی منظم به ویژه در اوایل دوره، به تحریک تولید شیر کمک می‌کند. تخلیه کامل سینه در هر بار شیردهی، باعث می‌شود که سینه برای تولید شیر بیشتر تحریک شود. بهتر است به نوزاد اجازه دهید هر دو سینه را به طور کامل تخلیه کند.
- مصرف گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی مانند شنبلیله، رازیانه، زیره و شوید به طور سنتی برای افزایش شیر مادر استفاده می‌شوند. این گیاهان حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند به تحریک تولید هورمون پرولاکتین کمک کنند. با این حال، قبل از مصرف هرگونه گیاه دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
- ماساژ سینه‌ها: ماساژ سینه‌ها قبل از شیردهی باعث افزایش جریان خون در سینه‌ها و تحریک تولید شیر می‌شود.
- تماس پوستی با نوزاد: تماس پوستی مادر و نوزاد به ترشح هورمون‌های تولید شیر کمک می‌کند.
- پرهیز از مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات و الکل می‌تواند بر تولید شیر مادر تأثیر منفی بگذارد.
جمع بندی و توصیه‌های نهایی
در این مقاله، به بررسی جامع انواع قرص افزایش شیر مادر و روش‌های طبیعی جایگزین پرداختیم. همانطور که می‌دانید شیر مادر، بهترین و کامل‌ترین غذا برای نوزادان است و کمبود آن می‌تواند نگرانی‌های زیادی را برای مادران به همراه داشته باشد. در این شرایط، استفاده از قرص‌های افزایش شیر مادر به عنوان یک راه حل مطرح می‌شود. با این حال، انتخاب و مصرف این داروها باید با دقت و تحت نظر پزشک انجام شود. قبل از استفاده از هرگونه دارو یا مکمل، توصیه می‌شود که مادران روش‌های طبیعی افزایش شیر مادر را امتحان کنند. این روش‌ها شامل تغذیه مناسب، استراحت کافی، شیردهی مکرر، مصرف مایعات کافی و استفاده از گیاهان دارویی است. در صورت عدم بهبود وضعیت با روش‌های طبیعی، مشورت با پزشک ضروری است تا با بررسی شرایط مادر، بهترین روش درمانی انتخاب شود.
اگر شما هم تجربه استفاده از داروهای شیرافزا را داشته‌اید، خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما و مادران شبرده در میان بگذارید. هر سوال دیگری در مورد مکمل‌ها و محصولات گیاهی افزایش شیر مادر داشتید می‌توانید پایین این مقاله و یا در صفحه محصول در سایت داروخانه آنلاین مفیدطب کامنت بگذارید، متخصصین داروساز ما به شما پاسخ خواهند داد.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید
