افراد بسیاری در سراسر جهان، سردردهای میگرنی را تجربه می‌کنند. این سردردها که ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشند، بسیار آزاردهنده هستند و می‌توانند در انجام فعالیت‌های روزانه اختلال ایجاد کنند. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به تعریف میگرن و بررسی علائم آن در مراحل مختلف می‌پردازیم و محرک های رایج میگرن را معرفی می‌کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
میگرن چیست؟
میگرن یک سردرد شدید است که اغلب با تهوع، استفراغ و حساسیت به نور همراه میباشد. این سردرد می‌تواند به مدت چند ساعت تا چند روز طول بکشد.
علائم میگرن چیست؟
بروز میگرن در افراد مختلف، متفاوت است. در بسیاری از افراد، میگرن در چند مرحله اتفاق می‌افتد. مراحل میگرن می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
مرحله Prodrome
حدود ۶۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن، چند ساعت یا چند روز قبل از سردرد، متوجه علائمی مانند موارد زیر می‌شوند:
- حساسیت به نور، صدا یا بو
- خستگی
- هوس‌های غذایی یا بی اشتهایی
- تغییرات خلق و خو
- تشنگی شدید
- نفخ
- یبوست یا اسهال
مرحله Aura
علائم این مرحله ریشه در سیستم عصبی دارند و اغلب بینایی را درگیر می‌کنند. این علائم معمولا به صورت تدریجی و در یک بازه زمانی ۵ تا ۲۰ دقیقه‌ای شروع می‌شوند و کمتر از یک ساعت طول می‌کشند. علائم در این مرحله می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- دیدن نقاط سیاه، خطوط موج‌دار و یا چیزهایی که در محیط اطرافتان وجود ندارند (توهم)
- داشتن دید تونلی
- از دست دادن توانایی دیدن
- گزگز یا بی‌حسی در یک طرف بدن
- عدم توانایی در واضح صحبت کردن
- شنیدن صدای زنگ در گوش
مرحله Attack یا حمله میگرنی
سردرد میگرنی اغلب به صورت یک درد مبهم شروع شده و به یک درد ضربان دار تبدیل می‌شود. این درد معمولا با فعالیت فیزیکی بدتر می‌شود. درد می‌تواند از سمتی به سمت دیگر سر منتقل شده و در جلوی سر یا کل آن احساس شود.
حدود ۸۰ درصد از افراد همراه با سردرد، تهوع نیز دارند و نیمی از افراد دچار استفراغ می‌شوند. همچنین ممکن است فرد دچار رنگ‌پریدگی و احساس ضعف شود.
بیشتر سردردهای میگرنی حدود ۴ ساعت طول می‌کشند. اما میگرن‌های شدید می‌توانند تا بیش از ۳ روز ادامه داشته باشند. دو تا چهار سردرد در ماه متداول است. ممکن است برخی از افراد هر چند روز یک بار دچار سردرد شوند، در حالی که برخی دیگر سالی یک یا دو بار آن را تجربه نمایند.
مرحله Postdrome
این مرحله می‌تواند تا یک روز بعد از سردرد ادامه داشته باشد. علائم این مرحله عبارتند از:
- احساس خستگی شدید یا بدخلقی
- احساس شادابی یا خوشحالی غیر معمول
- ضعف یا درد عضلانی
- هوس غذایی یا بی اشتهایی
تا این‌جا با تعریف و مراحل میگرن و علائمی که ممکن است در هر مرحله ظاهر شود، آشنا شدیم. در ادامه محرک های رایج میگرن را بررسی می‌کنیم.
محرک های رایج میگرن
علت دقیق میگرن به طور کامل شناخته نشده است. با این حال پزشکان می‌دانند که عوامل بسیاری می‌توانند باعث ایجاد میگرن شوند. محرک های رایج میگرن شامل موارد زیر هستند:
- استرس
- کمبود خواب یا پرواز زدگی (جت لگ)
- گرسنگی یا کم‌آبی بدن
- غذاها
- افزودنی‌ها
- الکل
- کافئین
- مصرف بیش از حد دارو
- بوها
- نورها و صداها
- آب و هوا
- هورمون‌های زنانه
- فعالیت فیزیکی
بسیار مهم است که از سوء مصرف یا مصرف بیش از حد داروهای تجویزی برای میگرن خودداری کنید. استفاده نادرست از داروها می‌تواند منجر به افزایش حملات میگرن و بروز علائم میگرن مزمن شود.
در ادامه به بررسی هر یک از محرک های رایج میگرن می‌پردازیم.
استرس
افزایش یا کاهش چشمگیر در استرس جسمی یا روانی می‌تواند یکی از محرک های رایج میگرن باشد. محققان دانمارکی دریافتند که عمده افراد مبتلا به میگرن، می‌گویند که حمله‌های میگرنی آن‌ها با استرس ارتباط دارد.
محققان دیگری گزارش داده‌اند که بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن، می‌گویند که استرس سردردهای میگرنی آن‌ها را تحریک می‌کند. برخی از افراد، بعد از پایان یک موقعیت استرس‌زا میگرن را تجربه کردند، در حالی که برخی دیگر در میانه موقعیت استرس‌زا دچار یک حمله میگرنی شدند.
کمبود خواب یا پرواز زدگی (jet lag)
اختلال خواب یکی از متداول‌ترین عوامل مرتبط با میگرن است. خواب ناکافی، اغلب به عنوان محرکی برای حملات میگرن حاد به حساب می‌آید. خواب بیش از حد نیز به عنوان محرکی برای میگرن، به‌طور مکرر گزارش می‌شود.
همچنین جت لگ و تغییرات برنامه کاری می‌توانند با شروع میگرن در ارتباط باشند. بی‌خوابی (insomnia) شایع‌ترین اختلال خواب مرتبط با میگرن مزمن است. افراد مبتلا به میگرن مزمن و بی‌خوابی، در معرض ریسک بیشتر ابتلا به اضطراب و افسردگی هستند.
این مشکلات در یک مسئله مشترک هستند و آن اختلال خواب است. با این حال بسیاری از افراد گزارش می‌دهند که اغلب اوقات خواب، سردردهای میگرنی آن‌ها را تسکین می‌دهد.
شما می‌توانید برای تهیه قرص هایپیران پورسینا (کمک به رفع سردرد، افسردگی و بدخوابی) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
این محصول به مواردی مانند افسردگی، میگرن، سردردها و تحریکات عصبی و بدخوابی کمک می‌کند.
گرسنگی یا کم‌آبی بدن (دهیدراته شدن)
افراد مبتلا به میگرن نباید هیچ وعده غذایی را حذف کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که حذف وعده‌های غذایی با شروع میگرن در ارتباط است. دقیقا مشخص نیست که چطور این اتفاق می‌افتد. اما احتمالا این مسئله به افت سطح گلوکز خون مربوط است.
گفته می‌شود کم آبی یا دهیدراته شدن بدن نیز یک محرک احتمالی میگرن است. عدم مصرف آب کافی با شروع میگرن در ارتباط است.
یک نظرسنجی کوچک از افراد مبتلا به میگرن نشان داد که برای حدود ۴۰ درصد از پاسخ دهندگان، مصرف ناکافی مایعات با شروع میگرن مرتبط بود.
غذاها
غذاهای خاص یا کمبود غذا (برای مثال در هنگام روزه) نیز به عنوان یکی از محرک‌های ممکن حمله‌های میگرنی، به طور مکرر گزارش می‌شوند. ۱۲ تا ۶۰ درصد از افراد می‌گویند که برخی غذاها سردردهای میگرنی آن‌ها را تحریک می‌کنند.
یک مطالعه برزیلی در سال ۲۰۰۸، دریافت که بیشتر افراد مبتلا به میگرن حداقل یک محرک را گزارش می‌دهند. غذا، یکی از پر تکرارترین محرک‌های گزارش شده بود.
الکل، شکلات و کافئین متداول‌ترین مواد غذایی مرتبط با حمله میگرن بودند. سایر مواد غذایی پرتکرار مرتبط با حمله میگرن شامل موارد زیر هستند:
- پنیر
- سالامی
- غذاهای تخمیر شده، نمک سود شده و ترشی‌ها که حاوی مقدار زیادی آمینو اسید تیرامین هستند
شما می‌توانید برای اطلاع از اثرات قرص مگنیفورت برای میگرن مقاله «چرا قرص مگنیفورت برای میگرن پیشنهاد می‌شود؟» را مطالعه نمایید.
افزودنی‌ها
شیرین‌کننده مصنوعی آسپارتام و طعم دهنده مونوسدیم گلوتامات (MSG) می‌توانند محرک‌هایی برای میگرن باشند. آزمایش‌ها بر روی آسپارتام نتایج متناقضی را در بر داشته‌اند و موضوع تاثیرات احتمالی آن بر افراد مبتلا به میگرن حل نشده مانده است. برخی شواهد نشان می‌دهند که ممکن است افراد مبتلا به افسردگی بالینی پس از مصرف آسپارتام علائم بدتری را تجربه کنند.
از مونوسدیم گلوتامات برای طعم دادن به مواد غذایی مختلف استفاده می‌شود. بسیاری از مردم معتقدند که این ماده می‌تواند باعث سردرد شود.
بیشتر تحقیقات کنترل شده نتوانسته‌اند ارتباطی بین مصرف مونوسدیم گلوتامات و سردرد یا بیماری‌های دیگر در افراد عادی شناسایی کنند. با این حال یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۰۹، نتیجه گرفت که مونوسدیم گلوتامات می‌تواند سردرد و درد صورت را تحریک کند. بنابراین پرهیز از مصرف این ماده می‌تواند عاقلانه باشد.
الکل
الکل یکی از محرک های رایج میگرن است. در یک مطالعه برزیلی در سال ۲۰۰۸، الکل باعث تحریک میگرن در حدود یک سوم از افراد شد.
به نظر می‌رسد شراب قرمز نسبت به سایر منابع الکل مخصوصا در زنان بیشتر باعث تحریک میگرن می‌شود. در این مطالعه، شراب قرمز میگرن را در ۱۹.۵ درصد از مردان و زنان تحریک نمود. شراب سفید فقط در ۱۰.۵ درصد از افراد باعث تحریک میگرن شد.
نگاهی نزدیک‌تر به این مطالعه نشان می‌دهد که شراب قرمز بر زنان اثر نامناسبی دارد. شراب قرمز باعث تحریک میگرن در ۸ درصد از مردان و ۲۲ درصد از زنان شد.
نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد
برخی از متخصصان گزارش داده‌اند که مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند محرکی برای میگرن باشد. به همین دلیل است که بهتر است میزان کافئین دریافتی خود از قهوه، چای و نوشیدنی‌های انرژی‌زا را کنترل کنید. نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند دارای کافئین زیادی باشند.
برخی از محققان به این نکته اشاره می‌کنند که ترک قهوه نیز می‌تواند محرکی برای سردرد باشد. برخی از متخصصان درباره مصرف بیش از حد کافئین هشدار می‌دهند. به خاطر داشته باشید که بسیاری از داروهای سردرد بدون نسخه حاوی مقدار قابل توجهی کافئین هستند.
یک مطالعه کنترل شده نتیجه گرفت که یک داروی مرکب از استامینوفن، آسپرین و کافئین در تسکین علائم سردرد میگرنی بهتر از ایبوپروفن تنها عمل می‌کند.
شاید علاقه‌مند باشید مقاله برای درمان میگرن چه بخوریم؟ را بخوانید.
مصرف بیش از حد دارو
مصرف بیش از حد دارو یکی از متداول‌ترین عوامل در میگرن است. افرادی که بیش از حد از مسکن‌های رایج استفاده می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که میگرن گاه به گاه آنان به میگرن مزمن تبدیل شود. افراد مبتلا به میگرن، اغلب از داروهایی مانند اپیوئیدها و بوتالبیتال بیش از حد استفاده می‌کنند.
استفاده بیش از حد از این داروها و سایر داروهای ضد درد مانند داروهای ضد التهاب استروئیدی بدون نسخه، می‌تواند باعث سردردهای مکررتر و همچنین درد بیشتر شود.
مخصوصا داروهای دسته اپیوئید احتمالا با ایجاد میگرن مزمن ارتباط دارند.
مشخص نیست که چرا مصرف بیش از حد مسکن‌ها می‌تواند علائم میگرن را بدتر کند. اما بدیهی است که باید برای درمان میگرن به سردردهای بازگشتی مسکن‌ها نیز توجه نمود.
شما می‌توانید برای تهیه قرص مگنیفورت هولیستیکا (مکمل تغذیه‌ای منیزیم) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
کپسول مگنیفورت یکی از بهترین مکمل‌های منیزیم است که برای جذب بهتر منیزیم از ویتامین D و B6 نیز کمک گرفته است. مصرف قرص مگنیفورت تأثیر فوق‌العاده ای در رشد مغز و سلامت اعصاب، حفظ سلامت قلب و عروق، انقباض ماهیچه‌ها و استحکام استخوان‌ها، تنظیم قند و چربی خون و بهبود اختلالات خواب دارد.
بوهای خاص یا قوی
بوهای قوی می‌توانند از محرک های رایج میگرن باشند. افراد مبتلا به میگرن به صورت مکرر گزارش می‌دهند که بوهای قوی یا غیر معمول سردرد آن‌ها را تحریک می‌کند. این افراد، مخصوصا عطر را به عنوان یک محرک میگرن می‌دانند.
علاوه بر این، حدود نیمی از افراد مبتلا به میگرن، عدم تحمل بو را در طول حملات میگرنی گزارش می‌دهند. این پدیده به عنوان بوهراسی (Osmophobia) شناخته می‌شود و منحصر به افراد مبتلا به سردرد میگرنی است.
در طول دوره‌های میگرن اغلب دود سیگار، بوی غذا و رایحه‌هایی مانند عطر آزاردهنده‌ترین بوها هستند.
یک مطالعه نتیجه گیری نمود که افراد مبتلا به میگرن و بوهراسی بیشتر احتمال دارد که علائم اضطراب و افسردگی را از خود بروز دهند.
نورهای درخشان و صداهای بلند
برخی از افراد می‌گویند که نورهای درخشان، چشمک‌زن یا ضربان‌دار و یا صداهای بلند می‌تواند میگرن آن‌ها را تحریک کند.
یک مطالعه کوچک در European Neurology، دریافت که قرار گرفتن در معرض نور خورشید، حتی به مدت کم ممکن است محرک میگرن باشد. شرکت کنندگان گزارش دادند که کارهای زیر برایشان مقداری تسکین دهنده بوده است:
- استفاده از کلاه
- استفاده از عینک آفتابی
- اجتناب از مکان‌های آفتابی
- بیشتر خوابیدن
با این وجود، یک نورولوژیست در نامه‌ای به سردبیر این مطالعه، اظهار نمود که ممکن است نور خورشید یک محرک اولیه برای میگرن نباشد. او گفت که نور خورشید در صورتی میگرن او را تحریک می‌کند که شب قبل، شراب نوشیده باشد.
همچنین این نورولوژیست خاطر نشان کرد که در صورتی که از قبل کمبود خواب، استرس، کم‌آبی یا قند خون پایین (به علت حذف یک وعده غذایی) داشته باشد، نور خورشید میگرن او را تحریک می‌کند. نتیجه گیری او این بود که نور ممکن است یک محرک ثانویه برای میگرن باشد.
افرادی که به نظر می‌رسد حمله میگرن آن‌ها با نور تحریک می‌شود، باید بررسی کنند که آیا سایر این عوامل ذکر شده برایشان تحریک کننده است یا خیر.
تغییرات آب و هوا
تغییرات آب و هوایی مختلف می‌توانند به شروع سردرد مرتبط باشند. در یک مطالعه بر نوجوانان برزیلی مبتلا به میگرن، الگوهای آب و هوایی که با احتمال بیشتری باعث تحریک سردرد می‌شدند عبارت بودند از: هوای صاف و آفتابی، هوای گرم، هوای سرد و آب و هوای متغیر.
یک مطالعه کوچک دیگر که عمده آن بر روی زنانی از اوهایو و میسوری انجام شد، نتیجه گیری نمود که طوفان‌های تندری همراه با رعد و برق به‌طور قابل توجهی با شروع سردرد ارتباط دارند. مخصوصا محققان به این نتیجه رسیدند که رعد و برق عامل تشدید کننده سردرد میباشد. اگر چه درباره این‌که چطور رعد و برق می‌تواند باعث تحریک میگرن شود، مطمئن نبودند.
شما می‌توانید برای تهیه قرص اطریفل افتیمونی نیاک (ضد میگرن و سردرد) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
قرص اطریفل افتیمونی نیاک، یک داروی گیاهی ضد سودا و ضد درد است که به بهبود سردردهای شدید، درد مفاصل و مشکلات گوارشی کمک می‌کند. افتیمون گل گاوزبان و گل سرخ دو ماده مؤثر این قرص گیاهی هستند.
هورمون‌های زنانه
بر طبق گفته Migraine Research Foundation، احتمال تجربه میگرن در زنان سه برابر مردان است. شواهد نشان می‌دهد که نوسانات هورمون جنسی زنانه می‌تواند در شروع و شدت سردرد نقش داشته باشد.
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۲، بیش از نیمی از پاسخ دهندگان زن گفتند که احتمال زیادی دارد در طول دوره قاعدگی دچار سردردهای میگرنی شدید شوند. زیرمجموعه کوچکی از این زنان فقط در دوران قاعدگی دچار میگرن می‌شدند.
شاید علاقه‌مند باشید درباره «درمان میگرن قاعدگی با طب سنتی» بخوانید.
ممکن است مصرف داروهای ضد بارداری علائم را بدتر کند، در حالی که بارداری می‌تواند در برخی از زنان مبتلا، باعث تسکین میگرن شود. با این وجود، برای برخی از زنان، بارداری را با بدتر شدن علائم میگرن مرتبط دانسته‌اند.
ممکن است دوران پس از یائسگی باعث تسکین اندکی در شدت سردرد شود.
فعالیت فیزیکی
فعالیت فیزیکی یا ورزش شدید می‌تواند یکی از محرک های رایج میگرن باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، دریافت که ۳۸ درصد از افراد دچار میگرن، در برخی مواقع حملات میگرن تحریک‌شده با ورزش را تجربه می‌کنند.
بسیاری از افراد دچار میگرن ناشی از ورزش گزارش دادند که سردردشان با گردن درد شروع می‌شود. بیش از نیمی از آن‌ها ورزش مورد علاقه خود را در تلاش برای جلوگیری از تحریک حملات میگرن کنار گذاشتند.
برخی از افراد گزارش دادند که توانسته‌اند تمرین‌های سبک‌تر را جایگزین تمرین‌های سنگینی که می‌تواند باعث تحریک حمله میگرن شوند، نمایند.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به تعریف میگرن و بررسی مراحل آن پرداختیم و همچنین محرک های رایج میگرن را معرفی کردیم.
اگر شما هم یکی از میلیون‌ها نفری هستید که با میگرن دست و پنجه نرم می‌کنند، بسیار مهم است که محرک‌های میگرن خودتان را بشناسید تا بتوانید از آن‌ها پرهیز کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد داروهای میگرن می‌تواند علائم شما را تشدید نماید.
یادداشت کردن و به خاطر سپردن مواردی که میگرن شما را تحریک می‌کنند، می‌تواند مفید باشد و به شما برای جلوگیری از حملات میگرن در آینده کمک نماید.
شما می‌توانید برای تهیه انواع قرص گیاهی برای میگرن از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
خرید انواع قرص گیاهی برای میگرن
منابع: سایت‌های WebMD و healthline
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
