قرص مترونیدازول (Metronidazole) یک آنتیبیوتیک است که برای درمان انواع عفونتهای باکتریایی استفاده میشود. این دارو به خصوص در درمان عفونتهایی که در ناحیه دهان، دستگاه گوارش و سیستم تناسلی ایجاد میشوند، مؤثر است. قرص مترونیدازول میتواند با از بین بردن یا جلوگیری از رشد باکتریها و پارازیت‌ها در درمان عفونت موثر واقع شود. در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین مفیدطب بیشتر با این دارو و نحوه مصرف آن آشنا خواهید شد.
قرص مترونیدازول چیست و چه کاربردی دارد؟
مترونیدازول یک داروی ضد انگلی و ضد باکتریایی است که برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونتهای باکتریایی و پروتوزوآل به کار می‌رود. این دارو به طور معمول برای درمان عفونتهایی نظیر عفونتهای دندانی، عفونتهای پوستی، عفونتهای دستگاه تناسلی و عفونتهای ناشی از باکتری‌های بی‌هوازی که بدون اکسیژن رشد میکنند، استفاده میشود. همچنین قرص مترونیدازول در درمان بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون و نیز عفونتهای ناشی از انگل‌هایی مانند جیاردیاز و تریکوموناس واژینالیس مؤثر است.
مترونیدازول به صورت قرص، کرم، ژل، و محلول تزریقی موجود است و روش استفاده از آن بسته به نوع و شدت عفونت متغیر است. همچنین ممکن است برای جلوگیری از عفونت در جراحی‌های خاص یا پروسیجرهای پزشکی تجویز شود.
استفاده از قرص مترونیدازول ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد که شامل حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکمی، و گاهی تغییرات در طعم دهان است. یکی از عوارض جانبی جدی که کمتر شایع است، اما میتواند خطرناک باشد، واکنش‌های عصبی مانند سردرد، سرگیجه، یا مشکلات تعادل است. همچنین این دارو نباید با الکل مصرف شود، زیرا میتواند منجر به واکنش‌های شدید مانند تپش قلب، گرما و قرمزی پوست، تهوع، و استفراغ شود. همیشه قبل از شروع به مصرف مترونیدازول یا هر دارویی، باید با پزشک یا داروساز مشورت کرد تا از موارد منع مصرف و تداخلات دارویی آگاه شد.
روش مصرف قرص مترونیدازول چگونه است؟
مصرف قرص مترونیدازول باید دقیقا طبق دستورالعمل پزشک صورت گیرد، زیرا دوز مصرفی و مدت زمان درمان میتواند بسته به نوع و شدت عفونت متفاوت باشد. برای مصرف قرص یا کپسول مترونیدازول، معمولاً توصیه میشود که دارو با آب فراوان بلعیده شود. گاهی اوقات پزشک ممکن است توصیه کند که دارو با غذا مصرف شود تا احتمال بروز حالت تهوع یا دیگر ناراحتی‌های معده را کاهش دهد. در مواردی که مترونیدازول به صورت کرم یا ژل موضعی تجویز میشود نیز می‌بایست دقیقاً طبق دستورالعمل پزشک مصرف شود. این دستورالعمل ممکن است شامل پاکسازی و خشک کردن دقیق ناحیه مورد نظر قبل از استفاده از دارو باشد.
مترونیدازول تزریقی معمولاً در موارد جدی‌تر یا وقتی که بیمار قادر به بلع دارو نیست، استفاده میشود. این روش درمان باید زیر نظر پزشک یا کادر پزشکی انجام شود. دوز معمولی برای بزرگسالان میتواند از ۵۰۰ میلی‌گرم هر ۸ تا ۱۲ ساعت متغیر باشد، اما در عفونتهای شدیدتر دوزها و فاصله زمانی مصرف میتواند متفاوت باشد. برای کودکان، دوز دارو به وزن بدن آن‌ها بستگی دارد.
مدت زمان درمان با مترونیدازول بسته به شدت و نوع عفونت تغییر کند. گاهی اوقات عفونت‌ها نیاز به چند روز درمان دارند، اما در موارد دیگر ممکن است به دو هفته یا بیشتر نیاز باشد. یک نکته بسیار مهم در مورد مصرف قرص مترونیدازول این است که دوره درمانی باید کامل شود، حتی اگر علائم عفونت قبل از پایان دوره بهبود یابند.
قطع زودهنگام مصرف مترونیدازول میتواند منجر به عود عفونت و مقاومت میکروب‌ها به دارو شود.
در زمان مصرف مترونیدازول باید از نوشیدن الکل خودداری شود، زیرا مصرف همزمان این دو میتواند باعث بروز واکنش‌های ناخوشایندی شود که به نام واکنش دیسولفیرام شناخته میشود و شامل تپش قلب شدید، حالت تهوع و استفراغ میباشد. به یاد داشته باشید که هر شرایط بیمار منحصر به فرد است و دستورالعمل‌های پزشک باید به دقت رعایت شوند. اطلاعاتی که در مجله سلامت مفیدطب منتشر میشود، به منظور ارائه دید کلی در مورد نحوه مصرف مترونیدازول است و نباید جایگزین مشاوره پزشکی باشد.
فراموشی مصرف دوز قرص مترونیدازول
اگر یک دوز از مترونیدازول را فراموش کردید و به یاد آورید که آن را مصرف نکرده‌اید، باید هر چه سریع‌تر آن دوز را مصرف کنید. با این حال، اگر زمان نزدیک به دوز بعدی است، بهتر است که دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و به برنامه معمولی مصرف دارو بازگردید. نباید سعی کنید با مصرف مقدار بیشتری از دارو در دوز بعدی، دوز فراموش شده را جبران نمایید، زیرا این کار میتواند خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش دهد.
مهم است که مترونیدازول را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید و سعی کنید که هر دوز را در ساعت مشخصی از روز مصرف نمایید تا از فراموش کردن آن جلوگیری شود. اگر به طور منظم دوزها را فراموش می‌کنید، ممکن است مفید باشد که از یادآورهایی مانند هشدارهای تلفن همراه، جعبه‌های دارو با محفظه‌های روزانه، یا دفترچه‌ی یادداشت دوزهای دارو استفاده کنید.
اگر بیش از یک دوز از مصرف دارو را فراموش کرده‌اید و یا اگر در مورد نحوه مصرف مترونیدازول سردرگم هستید، بهتر است که با پزشک خود تماس بگیرید تا راهنماییهای لازم را دریافت کنید.
مصرف بیش از حد مترونیدازول
مصرف بیش از حد مترونیدازول میتواند منجر به اوردوز و عوارض جانبی جدی شود. علائم اوردوز ممکن است شامل حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، احساس سبکی سر، اختلال در تعادل و هماهنگی، پارستزی (حس سوزن سوزن شدن یا مور مور)، تشنج یا دیگر تغییرات عصبی باشد. در موارد شدید، اوردوز مترونیدازول ممکن است منجر به اسیدوز لاکتیک شود، یک حالت پزشکی اورژانس که در آن سطح اسید لاکتیک در خون بیش از حد طبیعی افزایش می‌یابد.
در صورتی‌که هرگونه علائم اوردوز مشاهده کردید یا فکر می‌کنید که بیش از حد مترونیدازول مصرف کرده‌اید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. اوردوز با مترونیدازول میتواند خطرات جدی برای سلامتی داشته باشد و نیاز به اقدامات پزشکی فوری دارد.
بهتر است که همیشه برچسب دارو و دستورالعمل‌های پزشک را به دقت دنبال کنید تا از مصرف بیش از حد دارو جلوگیری شود. استفاده از جعبه‌های دارو با محفظه‌های مشخص برای هر روز میتواند به شما کمک کند تا دوزهای خود را درست مدیریت کنید و از مصرف بیش از حد دارو جلوگیری کنید.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
قرص مترونیدازول در درمان چه بیماری‌هایی موثر است؟
داروی مترونیدازول برای درمان و پیشگیری از چندین نوع عفونت که عموماً توسط ارگانیسم‌های انگلی یا باکتری‌های بی‌هوازی ایجاد میشوند، استفاده میشود. مترونیدازول برای درمان واژینوز باکتریال، که یک عفونت واژن است، و همچنین عفونتهایی مانند تریکومونیازیس و آمیبیازیس که میتوانند در دستگاه گوارش و دیگر نقاط بدن اثر بگذارند، استفاده میشود. این دارو همچنین در درمان جیاردیازیس، یک عفونت روده‌ای، و برخی عفونتهای دهانی مؤثر است. در ادامه فهرستی از موارد استفاده این دارو تهیه کرده‌ایم:
عفونتهای انگلی:
- آمیبیازیس (عفونت ناشی از انگل آمیب)
- جیاردیازیس (عفونت ناشی از انگل جیاردیا)
- تریکومونیازیس (عفونت مقاربتی ناشی از انگل تریکوموناس)
عفونتهای باکتریایی بی‌هوازی:
- عفونتهای دستگاه تناسلی (مثل واژینیت و آندومتریت)
- عفونتهای شکمی (مانند پریتونیت، عفونتهای کبدی مانند آبسه کبدی)
- عفونتهای پوست و ساختارهای پوستی
- عفونتهای استخوان و مفصل (استئومیلیت و آرتریت عفونی)
- عفونتهای دستگاه تنفسی (مانند آبسه ریه و برونشیت مزمن در مراحل حاد)
- سپتی سمی (عفونت خونی)
- آبسه مغزی
پروفیلاکسی قبل از عمل جراحی:
پیشگیری از عفونتهای باکتریایی بی‌هوازی بعد از جراحی‌های خاص، مخصوصاً در ناحیه شکم یا لگن
درمان هلیکوباکتر پیلوری:
به عنوان بخشی از رژیم درمانی ترکیبی برای ریشه‌کنی عفونت H. pylori که میتواند منجر به زخم معده شود.
درمان دندانپزشکی:
پیشگیری و درمان عفونتهای دندانی و لثه‌ای که توسط باکتری‌های بی‌هوازی ایجاد میشوند.
داروی مترونیدازول برای درمان و پیشگیری از چندین نوع عفونت استفاده میشود.
عوارض قرص مترونیدازول
عوارض جانبی مترونیدازول میتوانند متفاوت باشند و بسته به شخص متغیر هستند. برخی از عوارض جانبی شایع این دارو عبارتند از حالت تهوع، استفراغ، اسهال و دل‌درد که معمولاً خفیف و گذرا هستند. بیماران همچنین ممکن است سردرد یا یک طعم فلزی در دهان تجربه کنند، که نسبتاً رایج است. اگرچه این عوارض ممکن است ناراحت کننده باشند، اما غالباً با ادامه درمان کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند.
برخی از عوارض جانبی کمتر رایج اما بیشتر جدی مترونیدازول شامل تغییرات خلقی، گیجی، تشنج، یا مشکلات حسی مانند مورمور شدن یا بی‌حسی در اندام‌ها باشند. واکنش‌های پوستی مانند بثورات، خارش یا کهیر نیز ممکن است رخ دهند. عوارض جانبی نادرتر مانند آسیب به کبد یا اختلالات خونی بسیار جدی هستند و نیاز به توجه پزشکی فوری دارند. در صورتی که بیماری علائم یرقان (زرد شدن پوست یا چشم‌ها)، خستگی غیرمعمول یا تغییرات در تعداد خونی را تجربه کند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
یکی از مهم‌ترین عوارض قرص مترونیدازول، نتیجه تداخل آن با الکل است که میتواند منجر به واکنش‌های شدید شود. مصرف الکل حین مصرف مترونیدازول و دست کم ۴۸ ساعت پس از اتمام دوره درمانی میتواند باعث واکنش‌هایی مانند قرمزی پوست، تپش قلب، تنگی نفس، سردرد و استفراغ شود. برای پیشگیری از این عوارض، مهم است که بیماران از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنند.
هر گونه عارضه جانبی در نتیجه مصرف قرص مترونیدازول باید جدی گرفته شود و با پزشک معالج در میان گذاشته شود.
تداخلات دارویی و احتیاط در مصرف
مترونیدازول میتواند با چندین داروی دیگر تداخل داشته باشد و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. به همین دلیل، بسیار مهم است که پیش از شروع درمان با مترونیدازول، پزشک یا داروساز را از همه داروهای مصرفی، از جمله داروهای بدون نسخه، مکمل‌های و حتی داروهای گیاهی مطلع کنید. تداخلات دارویی شامل موارد زیر است:
- داروهای انعقاد خون: مترونیدازول ممکن است اثر داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین را تقویت کند و خطر خونریزی را افزایش دهد.
- دیسولفیرام: استفاده همزمان دیسولفیرام و مترونیدازول میتواند باعث بروز رفتارهای غیرعادی و اختلالات روانی شود.
- الکل: مترونیدازول میتواند واکنش‌های شدیدی را با الکل ایجاد کند، که شامل تهوع، استفراغ، تپش قلب، و سرگیجه میشود.
- لیتیوم: مترونیدازول ممکن است سطوح لیتیوم در خون را افزایش دهد و منجر به سمیت لیتیوم شود.
- داروهای ضدصرع: برخی داروهای ضدصرع ممکن است توسط مترونیدازول تحت تأثیر قرار گیرند، که میتواند موجب تغییر در سطح اثربخشی یا افزایش خطر عوارض جانبی شود.
احتیاطات مصرف و توصیه های دارویی مترونیدازول:
- بارداری و شیردهی: استفاده از مترونیدازول در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود، به ویژه در سه ماهه اول بارداری. همچنین، مترونیدازول میتواند در شیر مادر نفوذ کند و بنابراین توصیه میشود که مادران شیرده با پزشک خود مشورت کنند.
- بیماری‌های کبدی: بیماران مبتلا به بیماری کبدی باید در هنگام مصرف مترونیدازول مراقب باشند، زیرا این دارو میتواند توسط کبد متابولیزه شود و در صورت وجود مشکل کبدی، ممکن است به تجمع دارو و سمیت بیشتر منجر شود.
- بیماری‌های عصبی: بیمارانی که سابقه اختلالات عصبی دارند باید قبل از مصرف مترونیدازول با پزشک خود صحبت کنند، زیرا این دارو میتواند علائم اختلالات عصبی را تشدید کند.
تفاوت قرص مترونیدازول ۲۵۰ و مترونیدازول ۵۰۰
تفاوت اصلی بین مترونیدازول ۲۵۰ میلی‌گرم و ۵۰۰ میلی‌گرم در مقدار دوز دارو است. هر قرص مترونیدازول ۲۵۰ میلی‌گرمی حاوی ۲۵۰ میلی‌گرم فعال ماده مترونیدازول است، در حالی که هر قرص ۵۰۰ میلی‌گرمی حاوی ۵۰۰ میلی‌گرم از این ماده است.
پزشک بر اساس شدت عفونت، نوع عفونت، و ویژگی‌های فردی بیمار مانند وزن و وضعیت کبدی، دوز مناسب مترونیدازول برای درمان عفونت را تجویز می‌کند. دوز بالاتر ممکن است برای عفونتهای شدیدتر یا برای بیماران بزرگسال با وزن بیشتر تجویز شود، در حالی که دوز پایین‌تر ممکن است برای عفونتهای کمتر شدید یا برای کودکان یا افراد با وزن کمتر مناسب باشد. همیشه باید دقیقاً طبق دستور پزشک دارو را مصرف کنید و دوز مصرفی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.
مصرف مترونیدازول در دوران بارداری
استفاده از قرص مترونیدازول در دوران بارداری باید با دقت انجام گیرد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند نباید مترونیدازول را در سه ماهه اول بارداری استفاده کرد، زیرا میتواند از جفت عبور کرده و به جنین آسیب برساند. در سه ماهه دوم و سوم، استفاده از مترونیدازول در موارد خاص ممکن است صورت گیرد. مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) استفاده از مترونیدازول را برای درمان واژینوز باکتریال (BV) در زنان باردار توصیه میکنند، که نشان می‌دهد فواید درمان چنین عفونتهایی با مترونیدازول میتواند خطرات را پوشش دهد. همچنین، هنگام ترکیب با دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها، مترونیدازول در کاهش خطر زایمان زودرس مؤثر بوده است.
در نهایت، تصمیم‌گیری برای استفاده از مترونیدازول در دوران بارداری بر عهده پزشک متخصص میباشد.
آیا می‌توان از قرص مترونیدازول برای عفونت واژن استفاده کرد؟
بله، مترونیدازول یک داروی آنتیبیوتیک است که معمولاً برای درمان عفونت واژن استفاده میشود، از جمله برای درمان واژینوز باکتریال (BV) و تریکومونیازیس، که هر دو میتوانند باعث عفونت واژن شوند. این دارو میتواند به صورت خوراکی یا به صورت موضعی به شکل کرم یا ژل واژینال مترونیدازول استفاده شود. با این حال، قبل از استفاده از هر نوع دارویی، باید با پزشک مشورت شود تا تشخیص داده شود که دارو برای وضعیت خاص فرد مناسب است یا خیر، و همچنین برای اطمینان از اینکه برای استفاده ایمن است، به ویژه اگر فرد باردار باشد یا شرایط پزشکی خاص دیگری داشته باشد.
درمان عفونت ادراری با مترونیدازول
مترونیدازول عموماً برای درمان عفونتهای ادراری استفاده نمی‌شود، مگر اینکه این عفونت‌ها به خصوص ناشی از میکروارگانیسم‌های خاصی باشند که به مترونیدازول حساس هستند. عفونتهای ادراری معمولاً با باکتری‌هایی مانند ای‌کولای ایجاد میشوند که بهتر به آنتی‌بیوتیک‌های دیگری مانند سفالوسپورین‌ها، تریمتوپریم-سولفامتوکسازول (TMP-SMX) یا فلوروکینولون‌ها پاسخ می‌دهند. مترونیدازول بیشتر برای درمان عفونتهای انگلی مانند تریکومونیازیس و عفونتهای ناشی از باکتری‌های بی‌هوازی تجویز میشود، نه برای عفونتهای ادراری معمول.
سوالات متداول
مترونیدازول ۵۰۰ یک نوع قرص آنتیبیوتیک است که برای کشتن باکتریها و میکروبهایی که میتوانند باعث عفونت شوند، استفاده میشود. مترونیدازول برای درمان عفونتهای ناحیه واژن، روده و سایر نقاط بدن که اکسیژن کمتری دارند، مفید است. پزشکان این قرص را برای درمان عفونتهایی مثل واژینوز باکتریال یا برخی عفونتهایی که از طریق تماس جنسی منتقل میشوند، تجویز میکنند. مهم است که این دارو دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود تا بهترین نتیجه را بگیرید و مشکلی پیش نیاید.
استفاده از مترونیدازول به افرادی که به این دارو یا مواد تشکیل‌دهنده آن حساسیت دارند، توصیه نمی‌شود. زنان در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، باید قبل از مصرف این دارو با متخصص خود مشورت نمایند. بیماران مبتلا به اختلالات کبدی یا خونی باید در نظر داشته باشند که مصرف مترونیدازول ممکن است نیازمند نظارت دقیق پزشکی باشد. مصرف الکل در طول دوره درمان با مترونیدازول باید اجتناب شود، زیرا میتواند منجر به واکنش‌های جانبی شدید شود. همچنین، بیماران تحت درمان دیالیز ممکن است نیاز به تعدیل دوز داشته باشند. در هر حال، تصمیم‌گیری برای مصرف این دارو باید پس از ارزیابی دقیق و به دستور پزشک انجام گیرد.
مترونیدازول یک داروی آنتیبیوتیک است و معمولاً تأثیر مستقیمی بر روی چرخه قاعدگی ندارد. با این حال، در برخی موارد، استرس، بیماری، یا تغییرات هورمونی ناشی از یک عفونت یا مصرف دارو میتواند باعث تغییر در چرخه قاعدگی شود. اگر شما پس از مصرف مترونیدازول تغییری در دورههای قاعدگی خود مشاهده کردید، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا دلیل دقیق این تغییرات را مشخص و راهنماییهای لازم را دریافت کنید.
در نگهداری داروی مترونیدازول باید آن را در دمای معمولی اتاق و دور از گرما، نور مستقیم خورشید و رطوبت قرار دهید. همیشه دارو را در بسته‌بندی اصلی خود نگه دارید و مطمئن شوید که از دسترس کودکان دور است. داروها را پس از اتمام انقضا استفاده نکرده و به طریق ایمن دور بریزید. برای راهنماییهای بیشتر می‌توانید از پزشک یا داروساز خود کمک بگیرید. قرص مترونیدازول ۵۰۰ چه کاربردی دارد؟
مصرف قرص مترونیدازول به چه کسانی پیشنهاد نمی‌شود؟
چرا مصرف قرص مترونیدازول باعث قطع پریود میشود؟
نگهداری صحیح داروی مترونیدازول چگونه است؟
جمع‌بندی
قرص مترونیدازول یک آنتیبیوتیک است که برای درمان عفونتهای باکتریایی و پارازیتی استفاده میشود. باید با دقت و طبق دستورالعمل‌های پزشک یا داروساز مصرف شود. مصرف آن میتواند با داروهای دیگر تداخل داشته باشد و افزایش خطر خونریزی با داروهای ضد انعقاد، واکنش‌های شدید با الکل، تغییر سطح لیتیوم و تأثیرات بر داروهای ضدصرع را شامل میشود. افراد با شرایط خاص پزشکی مانند بیماری‌های کبدی یا اختلالات عصبی باید با احتیاط مترونیدازول مصرف کنند. همچنین، باید در دوران بارداری و شیردهی تحت نظارت پزشک باشد. در صورت بروز هرگونه علائم یا نگرانی‌هایی درباره مصرف مترونیدازول، باید فوراً با یک متخصص پزشکی مشورت کنید. اگر سوالی در زمینه استفاده از مترونیدازول دارید، در بخش نظرات این صفحه بنویسید.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید
منابع: PubMed, MedlinePlus, Mayo Clinic
