درمان علائم یائسگی با هورمون تراپی و روش‌های غیرهورمونی

پیش از این در مقاله‌ای به نام “اولین و مهمترین نکاتی که درباره یائسگی باید بدانید” به توضیح درباره یائسگی، مراحل و علائم آن پرداختیم. با شروع دوران یائسگی تخمدان‌ها دیگر تخمک آزاد نمی‌کنند و این مسئله باعث ایجاد تغییراتی در بدن بانوان می‌شود. در این مقاله در مورد درمان‌های گیاهی و دارویی یائسگی یا منوپوز صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

درمان دارویی علائم یائسگی چیست؟

منظور از درمان یائسگی، ارائه روش‌هایی برای تسکین علام و نشانه‌های ناشی از این دوره است.  به طور کلی برای درمان علائم یائسگی دو روش هورمون تراپی و درمان‌های غیر هورمونی به کار گرفته می‌شوند که در ادامه به بررسی بیشتر آن‌ها خواهیم پرداخت:

هورمون تراپی برای درمان علائم یائسگی

هورمون تراپی یائسگی تجویز هورمون استروژن و پروژسترون برای تسکین علائم آزاردهنده یائسگی است. این استروژن است که علائم یائسگی را تسکین می‌دهد، اما در بانوانی که رحم دارند لازم است حتما پروژسترون هم تجویز شود. چرا که مصرف استروژن باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان رحم می‌شود و مصرف همزمان پروژسترون می‌تواند این ریسک را کاهش دهد. بانوانی که هیسترکتومی (جراحی برداشتن رحم) انجام داده‌اند با استروژن به تنهایی درمان می‌شوند.

هورمون‌ها باید توسط پزشک تجویز شوند. خانم‌هایی که سابقه سرطان سینه، سکته قلبی، سکته مغزی یا لخته خون دارند نباید هورمون مصرف کنند.

استروژن واژینال

استفاده از استروژن واژینال برای بانوانی که خشکی واژن دارند مناسب است، اما روی گرگرفتگی ناشی از یائسگی تاثیری ندارد. این نوع استروژن به تنهایی قابل استفاده است، یعنی نیازی به مصرف همزمان پروژسترون ندارد. چرا که جذب آن خیلی کم است.

دارو درمانی غیر هورمونی

برخی از داروهای ضدافسردگی و گاباپنتین در کاهش گرگرفتگی بانوان در سن یائسگی موثرند. این داروها به اندازه استروژن موثر نیستند، اما برای بانوانی که منع مصرف استروژن دارند مناسب می‌باشند.

داروهای ضدافسردگی

برخی از داروهای ضدافسردگی به رفع گرگرفتگی و افسردگی یائسگی کمک می کنند، بنابراین حتی اگر افسردگی نداشته باشید این داروها ممکن است برای رفع گرگرفتگی برای شما تجویز شوند. مهمترین داروی ضد افسردگی که برای درمان علائم یائسگی تجویز می شود پاروکستین نام دارد. این داروها فقط با تجویز پزشک قابل مصرف هستند.

گاباپنتین

یک داروی ضدتشنج است که به درمان گرگرفتگی یائسگی کمک می‌کند. این دارو نیز فقط با تجویز پزشک قابل تهیه است.

آیا درمان گیاهی برای کاهش علائم یائسگی وجود دارد؟

برخی افراد ترجیح می‌دهند از روش‌های گیاهی و طبیعی برای تسکین و درمان علائم یائسگی خود استفاده کنند. داروهای گیاهی متعددی برای تسکین علائم یائسگی وجود دارند که معمولا محتوی گیاهانی مانند سویا، پنج‌انگشت، رازیانه و بلک کوهُش هستند.

این گیاهان دارای ترکیباتی مشابه استورژن هستند که می‌توانند به کاهش عوارض ناشی از افت استروژن کمک کنند. این ترکیبات که فیتواستروژن نیز نامیده می‌شوند، می توانند تا حدی شبیه استروژن عمل کرده و عوارض یائسگی را کاهش و جذب کلسیم را افزایش دهند.

مثال‌هایی از این داروهای گیاهی قطره یا قرص ویتاگنوس، قرص فمودین، قرص منو هِلپ، کپسول سوی منوپوز و قرص سویاگل می‌باشد.

برخی از فرآورده‌های مکمل مانند قرص منو اَوِرت یوروویتال نیز مخصوص دوران یائسگی تجویز شده‌اند و به طور همزمان محتوی فیتواستروژن، کلسیم و ویتامین دی می‌باشند. در صورت مصرف این نوع مکمل‌ها نیازی به مصرف کلسیم و ویتامین دی جداگانه ندارید.

قرص منوپِیس ویتابیوتیکس یکی دیگر از مکمل‌های مخصوص بانوان یائسه است که علاوه بر موارد فوق محتوی تمامی ریزمغذی‌های مورد نیاز این بانوان نیز هست.

توجه داشته باشید مصرف فیتواستروژن و داروها و مکمل‌های حاوی آن در بانوانی که سابقه سرطان سینه دارند، پیشنهاد نمی‌شود.

راهکارهای غیر دارویی تسکین علائم یائسگی چیست؟

برخی از راه حل های غیر دارویی برای عوارض یائسگی عبارت است از:

تغذیه مناسب در دوره یائسگی چه ویژگی‌هایی دارد؟

تغذیه صحیح می‌تواند علائم یائسگی را تسکین و شدت عوارض همراه با آن را کاهش دهد. شواهد نشان می‌دهد مصرف برخی مواد غذایی به تسکین عوارض یائسگی از جمله گرگرفتگی، بیخوابی و پوکی استخوان کمک می‌کند.

لبنیات

لبنیات از جمله شیر، ماست و پنیر، حاوی کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، ویتامین D و ویتامین K هستند که همگی برای سلامت استخوان ضروری است. مصرف لبنیات می‌تواند تحلیل استخوان را کاهش دهد.

مطالعات همچنین نشان می‌دهد لبنیات، به علت دارا بودن آمینو اسید گلایسین، می‌تواند به داشتن خوابی عمیق‌تر کمک کند. علاوه بر این، مشاهدات نشان می ‌دهد مصرف لبنیات با کاهش ریسک یائسگی زودرس در ارتباط است.

اسیدهای چرب امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ برای بانوان یائسه مفید است. مصرف مکمل امگا ۳ کاهش گرگرفتگی و تعریق شبانه را به همراه دارد. ماهی سالمون و بذر کتان از منابع امگا ۳ هستند.

غلات کامل

غلات کامل سرشار از فیبر و ویتامین‌های گروه ب شامل تیامین، نیاسین، ریبوفلاوین و پانتوتنیک اسید هستند. رژیم‌های غذایی غنی از غلات کامل با کاهش ریسک بیماری قلبی، دیابت، سرطان و مرگ زودرس در ارتباط است. برنج قهوه‌ای، نان گندم کامل، جو و کینوآ مثال‌هایی از منابع غلات کامل هستند.

میوه و سبزیجات، مناسب‌ترین تغذیه برای دوران یائسگی

میوه و سبزیجات غنی از ویتامین و مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها است. بانوانی که سبزیجات، میوه، فیبر و سویا بیشتری استفاده می‌نمایند، گرگرفتگی کمتری را تجربه می‌کنند. پیشنهاد می‌شود همیشه نیمی از بشقاب شما مختص میوه و سبزیجات باشد. به ویژه کلم بروکلی برای زنان یائسه بسیار مفید است.

غذاهای حاوی فیتواستروژن

فیتواستروژن‌ها (استروژن‌های گیاهی) ترکیباتی است که در بدن تاثیراتی مشابه استروژن دارد. قرار دادن این ترکیبات در رژیم غذایی‌تان می‌تواند به کاهش برخی علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی کمک کند. مواد غذایی حاوی فیتواستروژن شامل سویا، نخود، بادام زمینی، بذر کتان، جو، انگور، آلو، چای سبز، چای سیاه و بسیاری موارد دیگر می‌باشد.

منابع با کیفیت پروتئین

افت استروژنِ همراه با یائسگی، کاهش توده عضلانی و کاهش استحکام استخوان‌ها را به دنبال دارد. به همین دلیل، بانوان در سن یائسگی باید پروتئین بیشتری دریافت کنند. پیشنهاد می‌شود این بانوان ۲۰ تا ۲۵ گرم پروتئین در هر وعده مصرف نمایند.

اگر بخواهیم دقیقتر بگوییم: روزانه ۱ تا ۱.۲ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن

توصیه می‌شود پروتئین ۱۰ تا ۳۵ درصد از کل کالری دریافتی روزانه شما را تشکیل دهد. منابع غذایی پروتئین حاوی تخم مرغ، گوشت، ماهی، حبوبات و لبنیات است. علاوه بر این می‌توانید از پودرهای پروتئینی از جمله پودر کلاژن استفاده کنید.

از چه غذاهایی پرهیز کنیم؟

پرهیز از برخی مواد غذایی به کاهش علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی، افزایش وزن و بیخوابی کمک می‌کند. در ادامه مواد غذایی که توصیه می‌شود در دوران یائسگی مصرف آن‌ها را کاهش داده و یا از خوردنشان پرهیز کنید را به شما معرفی خواهیم کرد.

شکر و کربوهیدرات فرآوری شده

مطالعات نشان می‌دهد در سن یائسگی، قند خون بالا، مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک (دیابت+ فشار خون + چاقی) با تشدید گرگرفتگی در ارتباط است. غذاهای فرآوری شده و شکر سبب افزایش سریع قند خون می‌شود. هرچه یک ماده غذایی بیشتر فرآوری شده باشد، تاثیر آن روی قند خون بارِزتر است.

بنابراین، محدود کردن مصرف شکر و مواد غذایی فرآوری شده، از جمله نان سفید، بیسکویت، شیرینی و کیک می‌تواند به کاهش گرگرفتگی بانوان در سن یائسگی کمک کند. پیشنهاد می‌شود شکر دریافتی خود را به ۱۰ درصد کالری روزانه محدود کنید. مثلا اگر رژیم شما روزانه ۲۰۰۰ کالری دارد، کمتر از ۲۰۰ کالری از آن را از شکر دریافت کنید. (حدود ۵۰ گرم شکر)

الکل و کافئین

مطابق مطالعات، احتمالا مصرف کافئین و الکل می‌تواند باعث تشدید گرگرفتگی در سن یائسگی شود. علاوه بر این، کافئین و الکل می‌توانند باعث بیخوابی شوند، پس بهتر است عصر هنگام مصرف نشوند.

غذاهای تند و پرادویه (اسپایسی)

مصرف غذاهای اسپایسی در برخی بانوان سن یائسگی می‌تواند سبب تشدید گرگرفتگی و اضطراب شود. پیشنهاد می‌شود مدتی غذاهای اسپایسی را حذف کنید و اگر علائم شما بهبود پیدا کرد از آن‌ها دوری کنید.

غذاهای پر نمک

مصرف نمک زیاد می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان در بانوان یائسه شود. از سوی دیگر افت استروژن بعد از یائسگی ریسک ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد؛ محدود کردن مصرف نمک می‌تواند به کاهش این ریسک کمک کند. علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد بانوانی که نمک را به تعادل مصرف می‌کنند، روحیه بهتری دارند.

جمع‌بندی:‌ برای درمان علائم یائسگی چه غذاهایی بخوریم؟

تنها چند تغییر کوچک در رژیم غذایی شما می‌تواند دوره یائسگی را برایتان آسان‌تر کند. داشتن یک رژیم غذایی متنوع سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین و لبنیات می‌تواند کاهش علائم یائسگی را به همراه داشته باشد. فیتواستروژن‌ها و اسیدهای چرب امگا۳ نیز کمک کننده هستند. پیشنهاد می‌شود مصرف شکر، غلات فرآوری شده، الکل، کافئین، نمک و ادویه را نیز محدود کنید.

سخن پایانی

یکی از دوران‌های حساس و چالش‌برانگیزی که زنان در طول دوران زندگی خود تجربه می‌کنند، یائسگی یا منوپوز است. در این دوران به دلیل تغییراتی که در بدن ایجاد می‌شود، اغلب خانم‌ها علائم و عوارضی چون گرگرفتگی، تعریق، افسردگی، بی‌قراری و… را تجربه می‌کنند. برای درمان علائم یائسگی می‌توان از روش‌های هورمون تراپی و درمان‌های غیر هورمونی استفاده کرد. درمان‌های غیر هورمونی شامل مصرف برخی از داروهای گیاهی و مکمل‌های تخصصی دوران یائسگی است.

مکمل‌ها و داروهای گیاهی دوران یائسگی

تغذیه مناسب و پرهیز از مصرف برخی مواد غذایی نیز می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش علائم این دوران داشته باشد. سعی کنید در این دوران مصرف غذاهای فرآوری شده، شکر و نمک را کاهش داده و استفاده از سبزیجات تازه، لبنیات، غلات کامل و پروتئین را افزایش دهید.