بسیاری از مخاطبان ما از لاغری و به اصطلاح وزن نگرفتن خود شاکی هستند. اگر شاخص توده بدنی یا به عبارت دیگر BMI که به کمک روش خاصی محاسبه می‌گردد کمتر از ۱۸.۵ باشد، ما آن را کمبود وزن تلقی می‌کنیم. البته لازم به ذکر است که بسیاری از افرادی که BMI آن ها کمتر از ۱۸.۵ است، مشکلی نداشته و زندگی عادی خود را سپری می‌کنند. با مجله سلامت مفید طب و دکتر ضحا مرتضوی همراه باشید تا یکی از اصلی‌ترین دلایل آن یعنی بی‌اشتهایی را بررسی کرده و راهکارهای موثری را برای افزایش اشتها به شما آموزش دهیم.
دلایل لاغری و کمبود وزن
وزن نگرفتن و لاغری افراد دلایل مختلفی دارد که در این میان ۴۰ تا ۷۰ درصد آن ژنتیکی بوده و مربوط به متابولیسم بالای آنهاست. سبک زندگی نیز می‌تواند یکی از عوامل کمبود وزن باشد. افرادی که روزانه تحرک بالایی دارند قاعدتا کالری زیادی می‌سوزانند. هایپر تیروئیدیسم، دیابت نوع ۱، برخی از بیماری‌های ذهنی، مصرف برخی از داروها و انواع علل سوء جذب مثل بیماری‌های التهاب روده از جمله مواردی هستند که می‌توانند در این وزن نگرفتن دخیل باشند.
اما یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سبب وزن نگرفتن و لاغری می‌شود، این است که فرد هیچ اشتهایی به خوردن غذا نداشته و قاعدتا وزن هم نمی‌گیرد. اما به کمک روش‌هایی اصولی برای افزایش اشتها این مشکل قابل حل میباشد.
علت بی‌اشتهایی چیست؟
برخی از بیماری‌های معمول و کوتاه مدت می‌توانند باعث بی‌اشتهایی شوند. سرماخوردگی، یبوست، اسهال و انواع عفونت‌ها از جمله مواردی است که باعث می‌شوند فرد به صورت موقت اشتهای خود را از دست دهد. برخی از شرایط و بیماری‌های طولانی مدت و مزمن مانند بیماری‌های التهابی روده و برخی از انواع بدخیمی‌ها هم می توانند باعث کاهش اشتها شوند.
مصرف داروهای مختلف نیز می‌توانند با ایجاد تهوع باعث شوند که فرد تمایلی به خوردن غذا نداشته باشد و یا به صورت مستقیم بر اشتها فرد تاثیر گذاشته و سبب کاهش آن شود.
برخی اختلالات ذهنی و خلقی مانند افسردگی، اضطراب، حملات پانیک یا بی‌اشتهایی عصبی نیز می‌توانند باعث شوند فرد اشتهای خود را از دست داده و هیچ میلی به خوردن غذا نداشته باشد.
همچنین افزایش سن نیز یکی از دلایلی است که سبب می‌شود اشتهای فرد کمتر شود. مسئله مهم اینست که این بی‌اشتهایی و کم غذا خوردن ممکن است در طولانی مدت سبب کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها در فرد شود.
چه زمانی برای بی‌اشتهایی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن علائم هشدار مانند افت شدید و ناگهانی وزن، درد شکم، تب، تهوع، استفراغ شدیدی که رفع نمی‌شود، تنگی نفس در کنار بی‌اشتهایی و یا اگر ضربان قلب نامعمول و تند به صورت ناگهانی ایجاد شود، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنیم.
روش‌های خانگی افزایش اشتها و درمان بی‌اشتهایی
- یک نکته مهم برای افزایش اشتها، اصلاح سبک زندگی است. زمان‌هایی که میلی برای خوردن غذا نداریم، پای میز غذا ننشینیم چرا که این کار سبب می‌شود کم کم اشتها و تمایلمان برای خوردن غذا از دست بدهیم.
- بهتر است غذاهایی میل کنیم که خوش رنگ و رو باشند و همچنین از ادویه‌های خوشبو استفاده کنیم تا تمایل غذاخوردن در ما زیاد شود.
- غذاهایی که فیبر بالا و کالری کمی دارند کمتر استفاده کنیم و به جای آن از غذاهایی استفاده کنیم که کالری زیادی دارند. مصرف میوه‌های شیرین و شیک‌های پروتئینی می‌توانند به افزایش وزن ما کمک کنند چرا که نکته اصلی برای افزایش وزن اینست که کالری که ما در طول روز دریافت می‌کنیم بیشتر از کالری باشد که مصرف می‌کنیم.
- ورزش کردن نیز می‌تواند به افزایش اشتها و افزایش وزن کمک کند. البته نه ورزش‌های هوازی، بلکه معمولا ورزش‌های قدرتی خاصی در این زمینه توصیه می‌شود.
- بجای وعده‌های غذایی بزرگ با تعداد دفعات کم، بهتر است وعده های غذایی کوچک و کم حجمی داشته باشیم. معمولا شش تا هشت وعده کوچک در طول روز توصیه می‌شود. هر زمان که احساس گرسنگی کردیم بهتر است که اسنک یا چیز دیگری مصرف کنیم و اجازه ندهیم که این گرسنگی ادامه پیدا کند.
- برخی از ترکیبات و مواد نیز برای درمان خانگی بی‌اشتهایی و افزایش اشتها توصیه می‌شود. از جمله گیاهان تلخ مثل انواع سبزی خوردن هایی که استفاده می‌کنیم می‌توانند اشتها را افزایش دهند. مصرف زینک، ویتامین های گروه B و آهن در برخی از موارد می‌توانند به افزایش اشتها کمک کند، چرا که فردی که این کمبودها را دارد ممکن است دچار افت اشتها شود.
- شیره بادام، انجیر، خرما از جمله مواردی است که معمولاً بعضی از متخصصین طب سنتی برای افزایش وزن و افزایش اشتها توصیه می‌کنند که تا یک ماه طبق دستور خاصی مصرف شوند.
- اگر کاهش اشتها به دلیل حرارت معده باشد توصیه می‌شود که جوشانده ریشه کاسنی طبق دستورات خاصی مصرف شود.
- در صورتی که کاهش اشتها به دلیل افزایش صفرا باشد مصرف انار می‌تواند موثر واقع شود.
تذکرات لازم در خصوص مکمل‌های افزایش وزن و افزایش اشتها
تمامی ترکیباتی که گفته شد در انواع محصولات مکمل و گیاهی در بازار دارویی ایران وجود دارند. نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از تبلیغاتی که دیده‌اید از عبارات افزایش وزن بدون عارضه و بدون بازگشت و افزایش وزن سریع یا چاقی صورت استفاده می‌کنند که بسیاری از آن‌ها اساس علمی نداشته و توسط ارگان‌های نظارتی وزارت بهداشت در ایران تأیید نشده‌اند.
برخی از آن‌ها، داروهایی همچون دگزامتازون را (که به هیچ عنوان برای افزایش وزن توصیه نمی‌شود) پودر کرده و در داخل این ترکیبات و قرص‌هایی که درست کرده‌اند ریخته و به نام داروی گیاهی می‌فروشند. شما فقط و فقط بایستی از محصولاتی استفاده کنید که تأییدیه سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت دارند و انتظار نداشته باشید که دارویی در این زمینه برای شما معجزه کند.
ویدئوی روش‌های افزایش اشتها
در ویدئوی زیر خانم دکتر ضحا مرتضوی درباره روش‌های افزایش اشتها توضیح می‌دهد:
سخن پایانی
قطره ترخون، قرص شیکوریدین که دارای ریشه کاسنی است و اشتها آورهای باریج (برای بزرگسالان و کودکان) که داخل آن‌ها عصاره انار وجود دارد، از جمله محصولات پرفروش و پرطرفدار در زمینه افزایش وزن و افزایش اشتها هستند. فراموش نکنید که از شرکت‌های معتبر خرید کنید و سراغ داروهایی با تبلیغات عجیب و غریب، بدون مدرک و بدون مجوز نروید. سوالات خود را در زمینه بی‌اشتهایی، وزن نگرفتن در صفحه این محصولات در سایت داروخانه آنلاین مفید طب کامنت کرده تا آن ها پاسخ دهیم.
