از دیدگاه طب ایرانی، بهترین شیر برای تغذیه نوزاد شیر مادر است. به همین دلیل دوران شیردهی به نوزاد همانند دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. شما می‌توانید با رعایت یک سری از نکات این دوران را برای خود و نوزادان آسوده‌تر و مفیدتر کنید. برای آشنایی با این نکات با دکتر ضحا مرتضوی در مجله سلامت مفید طب همراه باشید.
نحوه درست شیردهی
نحوه درست شیردهی در طب سنتی نکاتی که در ادامه می‌آید، توصیه می‌شود:
هنگام شیردهی توجه کنید که گوشه دهان نوزاد باز نباشد که هوا را نبلعد. با دست خودتان سینه تان را کنترل کنید و اجازه ندهید روی صورتش بیفتد. سعی کنید بنشینید و شیر بدهید. از بالش های متعدد یا بالش مخصوص شیردهی برای زیر بدنش استفاده کنید تا زود خسته نشوید.
میزان شیر باید در حدی باشد که معده نوزاد مملو از شیر نشود زیرا باعث نفخ و استفراغ و به دنبال آن گریه نوزاد خواهد شد. اگر این حالت ایجاد شد، شیردهی را برای ۱-۲ ساعت قطع کنید و نوزاد را بخوابانید چون خواب به عمل هضم کمک می‌کند. پس از بیدار شدن مجدد به نوزاد شیر بدهید.
بعد از تمام شدن کار، نوزاد را با شکم روی کف دستتان گذاشته به سینه‌تان بچسبانید و با دست دیگر به ملایمت به پشتش بزنید تا چند آروغ بزند. همچنین می‌توانید حوله مناسبی روی شانه خود پهن کرده او را روی شانه‌تان بگذارید و این کار را با نهایت صبر و آرامش و همراه خواندن آوازی ملایم که به او آرامش و حس حمایت شدن بیشتری بدهد انجام دهید.
حتما نوزاد را به پهلو بخوابانید و با بالش بدنش را حفاظت کنید. سعی کنید در تخت خودش بخوابد. حتما از گهواره یا تخت گهواره‌ای استفاده کنید. به ملایمت تکانش دهید.
نکات مهم دیگر در رابطه با دوران شیردهی در طب سنتی:
- خودتان هم غذای نفاخ نخورید.
- رازیانه و زنیان را آسیاب کنید و به حد اعتدال به غذایتان اضافه کنید.
- میزان و نوع تغذیه مادر شیرده باید بر اساس مزاج مادر باشد. مادر نباید آن قدر کم غذا بخورد که میزان شیر کم شود.
- سعی کنید دچار اضطراب و تشویش نشوید.
- برای اعضای خانواده با مهربانی و حسن نیت توضیح دهید که صدای بلند تلویزیون، صدای بلند موسیقی، دود سیگار و قلیان، بحث به صدای بلند و… شما و نوزادتان را می‌آزارد.
- حواستان باشد که بهترین جا برای نوزاد شیرخوار خانه است. به روایتی تا شش ماهگی و به روایتی دیگر تا یک سالگی از بردنش به مکان های شلوغ، مراکز خرید، شهر بازی و مسافرت‌های طولانی اجتناب کنید.
- همچنین نباید در شیردهی زیاده روی کند که نوزاد را به اختلالات هضم مبتلا کند.
تغذیه مادر در شیردهی
برای دوران شیردهی در طب سنتی به مادران چه غذاهایی پیشنهاد می‌شود؟ بهترین غذاهای توصیه شده برای این دوران عبارتند از: آش مخصوص شیر ساز، شیر برنج، فرنی، نان گندم، برنج، ذرت، حریره بادام، کباب با گوشت گوسفند، جوجه کباب، ته چین با هویج و به، آش ماهیچه، حلیم، ماهی تازه، آبگوشت، خورشت کرفس، آش یا سوپی که با مرغ یا بلدرچین درست شده باشد.
همچنین از خوراکی های حاوی گوشت، آش جو، سیرابی گاو و گوساله، ماست و دوغ شیرین (به شرطی که مشکلات گوارشی نداشته باشید) نیز می‌توانید استفاده کنید.
در میوه‌ها نیز خربزه، انگور، بادام و فندق، کنجد، انجیر، موز و از سبزیجات کاهو، اسفناج و هویج مفید می‌باشند.
از مصرف غذاهای مانده و نمک سود، سرخ کردنی‌ها، غذاهای تند، قهوه در این دوران بپرهیزید. همچنین غذاهای تند، تلخ و ترش نیز مصرف نکنید. گوشت گاو و سبزیجاتی مانند سیر، پیاز، خردل، شاهی و نعنا را کمتر مصرف کنید.
افزودن سیاهدانه، رازیانه و تخم شوید به رژیم غذایی به افزایش شیر کمک می‌کند.
شما می‌توانید قطره شیر افزا را که حاوی عصاره رازیانه، شوید و گیاهان دارویی مفید دیگر برای افزایش شیردهی مادر است، با کلیک روی دکمه زیر از داروخانه آنلاین مفیدطب خریداری نمایید:
خرید قطره شیر افزا شرکت گل دارو
درد نوک پستان در زمان شیردهی
در صورتی که نوک سینه شما، با شروع شیردهی درد گرفت یا زخم شد، حتما بررسی کنید که نحوه شیردهی شما صحیح است یا نه. اکثر مواقع علت این موضوع، مکیدن نوک سینه توسط نوزاد است و اگر شیردهی تصحیح شود، مشکل برطرف می‌گردد.
نوک سینه به همراه هاله قهوه ای سینه باید به طور کامل در دهان نوزاد قرار گیرد. در صورتی که با وجود اصلاح این مورد همچنان زخم باقی بود می‌توانید مقداری از دانه‌های به را در آب خیس کرده و لعاب آن را مرتبا روی سینه بمالید.
از شیر گرفتن کودک
از دیدگاه طب ایرانی، مدت طبیعی شیردهی یک سال و نه ماه و نهایت تا دو سال است و زمان برای از شیر گرفتن، بهار و پائیز است؛ اما در صورت ضرورت با رعایت شرایطی در تابستان و زمستان هم می‌توانید کودکتان را از شیر بگیرید. با نزدیک شدن به انتهای دو سال میزان شیردهی به کودک را کم کنید و غذا را افزایش دهید.
۱- در این دوران بهترین کار مشغول کردن کودک با بازی‌های متنوع است تا شیر خوردن را فراموش کند. روزانه ۱-۲ بار او را به پارک ببرید و هر بار حدود ۱-۲ ساعت در پارک بمانید.
۲- در صورت اصرار زیاد کودک به ادامه شیر خوردن می‌توانید ماده تلخی مانند صبر زرد به نوک سینه بمالید تا از خوردن منصرف شود.
۳- اگر بر اساس ضرورت در تابستان تصمیم گرفتید که کودک را از شیر بگیرید، باید چیزهایی به کودک بدهید که عطش او را کم کند مانند دوغ شیرین و یا پلو با ماست.
۴- در صورتی که در زمستان تصمیم به این کار گرفتید؛ کودک را از نوشیدن آب سرد منع کنید و خوراکی‌هایی با مزاج گرم مانند عسل یا گوشت بلدرچین به او بدهید.
ضعف در زمان شیردهی
به دنبال سپری شدن ایام حاملگی؛ زایمان و شیردهی طبیعی است که بدن شما به مواد غذایی بیشتری نیاز دارد. چرا که مصرف روزانه این مواد بسیار زیاد شده است. منظور خوردن برنج و نان زیاد نیست بلکه سبزیجات بخارپز شده، گوشت‌ها و میوه و آب میوه در کنار آش جو و سوپ جو، جوانه‌ها، شیربرنج و حریره بادام و خشک‌بار به شما کمک می‌کند تا دچار کمبود ریزمغذی‌ها نشوید.
طبیعی است پیاده‌روی، ورزش حتی در منزل و ماساژ خستگی شما را که ناشی از خواب نامرتب نیز میباشد تا حدود زیادی برطرف می‌کند. ماساژ روزانه علاوه بر ایجاد آرامش منجر به بهبود کیفیت و کمیت شیردهی خواهد شد.
برای انجام ماساژ از روغن بادام شیرین یا روغن گل سرخ استفاده کنید. به طور روزانه یا یک روز در میان با آب گرم استحمام کنید. درنهایت به یاد داشته باشید که این دوران قابل تکرار نیست. پس کارهای غیرضروری و بی اهمیت را کنار گذاشته و با آرامش این دوره را سپری کنید.
چاقی در شیردهی
وزن زیاد در زمان شیردهی برایتان مشکل آفرین است. درد کف پا و زانوها با وزن شما اتفاق میفتد. از طرفی شما در حال شیردهی هستید و شیر دادن اولویت نخست شما است.
توصیه می‌کنم شیرینی‌های طبیعی و مصنوعی را از رژیم غذایی روزمره تان حذف بفرمایید. ریزه خواری نکنید، و اگر نمی‌توانید کنترلش کنید از خلال هویج، به، سیب و کاهو استفاده بفرمایید.
گوشت‌های کم چرب کباب شده در برنامه غذایی روزمره تان در کنار سوپ و آش جو قرار گیرد. مصرف برنج را کم کنید و از نان سنگک برشته استفاده کنید. به تدریج با شیردهی و البته رعایت نحوه‌ی انتخاب مواد غذایی در روند کاهش وزن قرار خواهید گرفت. اما اگر ضعف را بهانه کنید و مداوم خرما، شیرینی، کیک و لقمه‌ای غذا میل بفرمائید روند چاق‌تر شدن شما ادامه پیدا خواهد کرد.
اگر کسی هست که روزی یکی دو ساعت به شما کمک کند حتما از این فرصت برای شرکت در کلاس‌های ورزشی استفاده کنید و تحرک کافی را با ورزش و پیاده‌روی جهت حفظ سلامتی به بدن خود هدیه دهید.
غذاهای حجیم و کم‌خاصیت مثل ماکارونی، لازانیا، سوخاری‌ها و سرخ‌شده‌ها، افزایش دهنده‌های اشتها مثل ترشی، شور و فلفل را از رژیم غذایی خود خارج کنید.
گوشت گوسفند آب‌پز یا کبابی، سبزیجات خام یا بخارپز به همراه مقدار حساب‌شده‌ای برنج یا نان سبوس‌دار در کنار آش و سوپ پر سبزی و میوه‌های رسیده و شیرین نیازهای غذایی شما را برآورده می‌کنند.
برفک دهان نوزاد و پستان مادر
حتما بعد از هر بار شیردهی پستان‌ها را با آب گرم به ملایمت شستشو دهید.
سه روز نخست حتی شب‌ها نیز بعد شیردهی شستشو را انجام دهید و برای نوزاد از قطره نیستاتین استفاده بفرمایید.
در مصرف مواد غذایی دارای قند مثل نبات، قند، شکر، خرما، عسل و… امساک بفرمائید. در صورتی که باز هم مشکل برطرف نشد ضروری است از نظر مشکلات سیستم ایمنی بررسی شوید.
ریزش مو در زمان شیردهی
حدود چهار تا پنج ماهگی دو سه هفته‌ای کمتر و بیشتر موهای مادر شروع به ریزش می‌کند که روال طبیعی این دوران است.
نگران نباشید.
موهایتان را کوتاه کنید و مصرف مکمل‌‌ها را نیز فراموش نفرمایید.
برای مشاهده و خرید انواع مکمل جلوگیری از ریزش مو، روی دکمه زیر کلیک کنید:
سرماخوردگی مادر در شیردهی
بهترین درمان سوپ جوی رقیق، بخور و استراحت است.
البته حواستان باشد هنگام شیردهی، ماسک بزنید یا پارچه‌ای جلوی دهان و بینی ببندید.
گاهی دم نوش‌هایی که برای مصارف مختلف از جمله علامت درمانی سرماخوردگی استفاده می‌شوند، طعم شیر شما تغییر می‌دهند. بنابراین در مصرف آن‌ها نباید زیاده‌روی کرد.
همچنین در نظر داشته باشید که حجامت در بارداری و شیردهی ممنوع است.
جمع بندی
در این مقاله با نحوه صحیح شیردهی در طب سنتی و تغذیه مناسب برای دوران شیردهی از دیدگاه این طب آشنا شدید. راه حل‌هایی برای مشکلاتی نظیر سرماخوردگی و ریزش موی مادر و برفک دهان نوزاد نیز گفته شد. همچنین شما می‌توانید سوالات خود را در داروخانه آنلاین مفید طب به اشتراک بگذارید تا توسط متخصصین به آن‌ّها پاسخ داده شود.
شما می‌توانید انوع محصولات دوران بارداری و شیردهی، از جمله انوع مکمل‌های تقویتی، شیردوش و… را از داروخانه آنلاین مفیدطب به صورت اینترنتی و طی خریدی آسان، تهیه کنید و در محل مورد نظر تحویل بگیرید:
محصولات دوران بارداری و شیردهی
همچنین می‌توانید برای مشاهده و خرید انواع شیر خشک از مفیدطب، لینک زیر از داروخانه را ببینید:
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
