رازیانه گیاهی با طعمی ملایم و مشابه شیرین بیان است. از رازیانه هم در آشپزی و هم به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می‌شود. ممکن است تا به حال تاحدودی درباره خواص رازیانه شنیده باشید. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب به طور جامعی به بررسی خواص رازیانه برای سلامتی و مواد مغذی موجود در این گیاه بینظیر می‌پردازیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
رازیانه چیست؟
رازیانه (Fennel) گیاهیست که از آن در بعضی از مناطق در آشپزی استفاده می‌شود. همچنین به عنوان یک گیاه دارویی مورد مصرف قرار می‌گیرد. گیاه رازیانه سبز و سفید است و دارای برگ‌هایی با شکل پر و گل‌های زردرنگ میباشد.
هم پیاز رازیانه و هم دانه رازیانه (تخم رازیانه) طعمی ملایم و شبیه به شیرین بیان دارند، اما طعم تخم رازیانه به علت وجود اسانس‌های روغنی قوی‌تر است.
رازیانه و تخم رازیانه علاوه بر استفاده در آشپزی، دارای فوایدی برای سلامتی نیز هستند و می‌توانند خواص آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریال و ضد التهابی داشته باشد.
مواد مغذی رازیانه
هم گیاه رازیانه و هم دانه‌های آن حاوی مواد مغذی هستند. در جدول زیر مقدار مواد مغذی موجود در ۱ فنجان (۸۷ گرم) پیاز رازیانه خام و ۱ قاشق غذاخوری (۶ گرم) تخم رازیانه خشک، آورده شده است:
| پیاز رازیانه تازه | تخم رازیانه خشک | |
| کالری | ۲۷ | ۲۰ |
| فیبر | ۳ گرم | ۲ گرم |
| ویتامین C | ۱۲% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۱% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
| کلسیم | ۳% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۵% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
| آهن | ۴% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۶% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
| منیزیم | ۴% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۵% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
| پتاسیم | ۸% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۲% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
| منگنز | ۷% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) | ۱۷% مقدار مورد نیاز روزانه (RDI) |
همان‌طور که در این جدول مشاهده می‌نمایید، هم رازیانه تازه و هم تخم رازیانه، کم‌کالری و در عین حال حاوی مواد مغذی بسیاری هستند و خواص زیادی دارند.
پیاز تازه این گیاه منبع خوبی از ویتامین C است. این ویتامین، محلول در آب بوده و برای سلامتی سیستم ایمنی، ترمیم بافت‌ها و سنتز کلاژن ضروریست.
همچنین ویتامین C در بدن به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می‌کند و از آن در مقابل آسیب سلولی ناشی از مولکول‌های ناپایداری که به آن‌ها رادیکال‌های آزاد گفته می‌شود، محافظت می‌نماید.
به علاوه، رازیانه حاوی منگنز است که برای فعال شدن آنزیم‌ها، متابولیسم، محافظت از سلول‌ها، رشد استخوان، تنظیم قند خون و ترمیم زخم مهم است. رازیانه علاوه بر منگنز، حاوی مواد معدنی ضروری دیگر برای سلامت استخوان‌ها از جمله پتاسیم، منیزیم و کلسیم هم میباشد.
ترکیبات گیاهی رازیانه
شاید موثرترین خواص رازیانه مربوط به خواص آنتی اکسیدانی و ترکیبات گیاهی قدرتمندی باشد که در آن وجود دارند. مشخص شده است که اسانس روغنی این گیاه حاوی بیش از ۸۷ ترکیب فرار، از جمله آنتی اکسیدان‌های پلی فنل شامل رزمارینیک اسید، کلروژنیک اسید، کوئرستین و آپی‌ژنین میباشد.
آنتی اکسیدان‌های پلی فنل عوامل ضد التهابی قوی هستند که تاثیرات قدرتمندی روی سلامتی دارند.
مطالعات نشان می‌دهند که خطر ابتلا به مشکلات مزمنی مانند بیماری‌های قلبی، چاقی، سرطان، اختلالات عصبی و دیابت نوع دو در افرادی که رژیم غذایی سرشار از این آنتی‌اکسیدان‌ها دارند، کمتر است.
علاوه بر این، بیش از ۲۸ ترکیب آنتی اکسیدان دیگر نیز در تخم رازیانه شناخته شده است که چند نمونه از آن‌ها عبارتند از آنتول، فنکون، استراگول و لیمونن. بنابراین خواص تخم رازیانه نیز بسیار قابل توجه است.
مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان می‌دهند که آنتول دارای خواص ضد سرطانی، ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد التهابی میباشد.
لیمونن هم به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند و مشخص شده است که از سلول‌های موش آزمایشگاهی در برابر آسیب‌های ناشی از برخی بیماری‌های مزمن محافظت می‌نماید.
خواص رازیانه
همان‌طور که گفته شد رازیانه دارای مواد مغذی و ترکیبات گیاهی مفیدی است که برای سلامتی سودمند هستند. در ادامه به خواص رازیانه و تاثیر آن در سلامتی می‌پردازیم.
فواید رازیانه برای لاغری
ممکن است تا به حال درباره فواید رازیانه برای لاغری شنیده باشید. تخم رازیانه علاوه بر افزودن طعم و عطر به غذا، ممکن است باعث مهار اشتها شود.
یک مطالعه روی ۹ زن سالم نشان داد آن‌هایی که ۲۵۰ میلی‌لیتر دمنوش تهیه شده با ۲ گرم تخم رازیانه، قبل از ناهار نوشیدند، در مقایسه با کسانی که به آن‌ها دمنوش دارونما یا پلاسبو داده شده بود، احساس گرسنگی کمتری داشتند و در طول وعده غذایی کالری کمتری مصرف کردند.
آنتول که یک ترکیب اصلی در اسانس روغنی رازیانه است، ممکن است عامل خاصیت کاهش اشتها در این گیاه باشد.
مطالعه دیگری روی ۴۷ زن نشان داد کسانی که به مدت ۱۲ هفته روزانه مکملی با ۳۰۰ میلی‌گرم عصاره رازیانه مصرف نمودند، در مقایسه با کسانی که به آن‌ها دارونما داده شده بود، کمی افزایش وزن داشتند، ولی کاهش اشتها را تجربه نکردند.
بر این اساس، می‌توان گفت که تحقیقات در این زمینه متناقض است و برای فهم کامل خواص بالقوه مهار اشتها در رازیانه به تحقیقات بیشتری نیاز است.
گرچه لازم به ذکر است که رازیانه به دلیل سرشار بودن از فیبر نیز، خاصیت کاهش اشتها دارد.
رازیانه برای سلامت قلب
مصرف خوراکی رازیانه و دانه این گیاه، از آن‌جایی که حاوی فیبر است، می‌تواند برای سلامتی قلب مفید باشد. فیبر یک ماده مغذی است که نشان داده شده که از خواص آن، کاهش برخی از ریسک فاکتورهای بیماری‌های قلبی از جمله کلسترول بالا را است.
یک فنجان (۸۷ گرم) پیاز رازیانه خام، ۳ گرم فیبر دارد که این مقدار ۱۱% مقدار نیاز روزانه بدن (DRV) میباشد.
رژیم‌های غذایی غنی از فیبر، با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط هستند. مروری بر ۲۲ مطالعه، مصرف فیبر بیشتر در رژیم غذایی را با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط دانست. با مصرف روزانه هر ۷ گرم فیبر بیشتر، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ۹% کاهش یافت. بنابراین از خواص رازیانه می‌توان به کاهش خطر بیماری قلبی اشاره کرد.
همچنین رازیانه شامل مواد مغذی مانند منیزیم، پتاسیم و کلسیم است که نقش مهمی در حفظ سلامت قلب دارند. برای مثال گنجاندن منابع غذایی حاوی پتاسیم در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش فشار خون بالا که یکی از عوامل بیماری‌های قلبی است، کمک نماید.
رازیانه برای مبارزه با سرطان
مجموعه گسترده ترکیبات گیاهی قدرتمند موجود در رازیانه می‌تواند به محافظت در برابر بیماری‌های مزمن، شامل برخی از سرطان‌ها کمک کند. برای مثال مشخص شده است که آنتول (یکی از ترکیبات فعال اصلی در تخم رازیانه) دارای خواصی برای مبارزه با سرطان است.
یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که آنتول رشد سلول را سرکوب کرده و باعث آپوپتوز یا مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های سرطانی پستان انسان می‌شود.
یک مطالعه آزمایشگاهی دیگر مشاهده نمود عصاره رازیانه انتشار سلول‌های سرطانی سینه انسان را متوقف کرد و منجر به مرگ سلول سرطانی شد.
همچنین مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که عصاره استخراج شده از تخم رازیانه می‌تواند در مقابل سرطان‌های سینه و کبد از بدن محافظت نماید.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند، اما قبل از این‌که رازیانه یا عصاره آن به عنوان یک روش درمانی جایگزین برای سرطان توصیه شود، مطالعات انسانی مورد نیاز است.
رازیانه در شیردهی
برخی از مادران از رازیانه در دوران شیردهی استفاده می‌کنند. مشخص شده است که رازیانه دارای خواص تحریک‌کننده برای تولید و جریان شیر است، یعنی به افزایش ترشح شیر کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که مواد خاصی که در آنتول وجود دارند (مانند دیانتول و فتوانتول) مسئول اثرات تحریک‌کنندگی تولید و جریان شیر هستند.
رازیانه باعث افزایش ترشح شیر و سطح پرولاکتین (هورمونی که به بدن سیگنال تولید شیر را می‌دهد) خون می‌شود.
با این حال، سایر مطالعات اثری بر ترشح شیر و یا افزایش وزن نوزاد نشان ندادند. همچنین عوارض جانبی مانند کم بودن افزایش وزن و مشکل تغذیه در نوزادانی که مادران آن‌ها دمنوش رازیانه می‌نوشیدند، گزارش شده است.
بنابراین، زنان شیرده باید قبل از مصرف رازیانه برای تحریک تولید شیر حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
رازیانه برای کمک به سلامت پوست
رازیانه حاوی بتاکاروتن (که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود) و ویتامین C است. ویتامین C برای تولید کلاژن و ترمیم بافت اهمیت دارد. هر دوی این مواد مغذی نقش مهمی در حفظ سلامتی پوست ایفا می‌کنند. بنابراین یکی از خواص رازیانه کمک به سلامت پوست میباشد.
رازیانه و بهبود علائم کم‌خونی
رازیانه منبع خوبی از فولات است که برای تشکیل گلبول‌های قرمز سالم خون مورد نیاز است. افزایش مصرف غذاهای سرشار از فولات می‌تواند علائم کم‌خونی را بهبود بخشد.
سایر خواص رازیانه
علاوه بر فواید عنوان شده، رازیانه و تخم رازیانه می‌توانند از راه‌های زیر بر سلامتی تاثیر داشته باشند:
رازیانه می‌تواند دارای خواص آنتی باکتریال باشد
مطالعات نشان می‌دهد که رازیانه از رشد باکتری‌ها و مخمرهایی که بالقوه مضر هستند، مانند اشریشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنز جلوگیری می‌کند.
رازیانه می‌تواند التهاب را کاهش دهد
یکی از خواص رازیانه داشتن آنتی اکسیدان است. آنتی اکسیدان‌های موجود در رازیانه از جمله ویتامین C و کوئرستین می‌توانند به کاهش التهاب و سطح مارکرهای التهابی کمک کنند.
رازیانه می‌تواند برای سلامت روان مفید باشد
مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که عصاره رازیانه ممکن است فراموشی مرتبط با سالخوردگی را کاهش دهد.
رازیانه ممکن است علائم یائسگی را برطرف نماید
مروری بر ۱۰ مطالعه نشان داد که رازیانه می‌تواند عملکرد جنسی و ارضا شدن را در زنان یائسه بهبود بخشد و همچنین گرگرفتگی، خارش و خشکی واژن، درد هنگام رابطه جنسی و اختلالات خواب را تسکین دهد.
لازم به ذکر است که در بسیاری از این مطالعات از دوزهای بالای این گیاه استفاده شده است و بعید است که خوردن رازیانه در مقادیر کم اثرات مشابه داشته باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به خواص رازیانه از جمله فواید آن برای سلامت قلب و مبارزه با سرطان پرداختیم. همچنین مواد مغذی و ترکیبات گیاهی موجود در آن را بررسی کردیم.
اگر قصد دارید از خواص رازیانه برای لاغری بهره‌مند شوید، قرص اسلیم مکس قائم دارو را می‌توانیم به شما معرفی کنیم. اسلیم مکس، یک داروی لاغری حاوی بذر رازیانه، عصاره چای سبز، دانه گشنیز و ریشه کاسنی است که شما می‌توانید برای تهیه آن از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
منابع: سایت‌های healthline و BBCgoodfood
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
