شوید گیاهی دارویی است که از گذشته تا کنون برای کمک به درمان مشکلات و بیماری‌های زیادی از آن استفاده می‌شود. ما امروزه به بسیاری از فواید شوید و مواد مغذی موجود در این گیاه معطر پی برده‌ایم؛ اما برای بسیاری از موارد استفاده آن (به‌طور سنتی) شواهد و مدارک علمی کافی وجود ندارد. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به فواید شوید برای سلامتی و همچنین عوارض جانبی و احتیاط های مصرف آن می‌پردازیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
شوید چیست؟
احتمالا می‌دانید شوید چیست و با برخی از کاربردهای آن نیز آشنا هستید. شوید گیاهیست که به عنوان ادویه یا سبزی در آشپزی اروپایی و آسیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این گیاه به عنوان عطر در صابون‌ها و محصولات آرایشی کاربرد دارد.
شوید دارای ساقه‌های باریک با برگ‌های متناوب نرم و دانه‌های بیضی، صاف و قهوه‌ای رنگ است. برگ‌های این گیاه طعمی شیرین و علفی دارند. دانه آن معطرتر بوده و طعمی ملایم و مرکباتی دارد که شبیه به طعم دانه‌های زیره میباشد.
شوید غنی از چندین ماده مغذی است و به طور سنتی از آن برای درمان مشکلات مختلف از جمله مشکلات گوارشی، قولنج در نوزادان و بوی بد دهان استفاده می‌شود.
امروزه نیز برخی از افراد برای بهره‌مندی از فواید شوید برای درمان مشکلات سلامتی، از تخم شوید و برگ و ساقه آن استفاده دارویی می‌کنند.
بعضی‌ها از آن برای مشکلات گوارشی، مشکلات کبد، اختلالات دستگاه ادراری، عفونت‌ها و بسیاری از مشکلات دیگر استفاده می‌نمایند. اما در حال حاضر مدارک علمی کافی برای تایید همه این کاربردها وجود ندارد.
برخی از مواد شیمیایی موجود در تخم شوید، می‌توانند به آرام‌سازی ماهیچه‌ها کمک کنند. برخی دیگر از این مواد نیز ممکن است قادر به مبارزه با باکتری‌ها باشند و تولید ادرار را مانند یک قرص ادرارآور افزایش دهند.
مواد مغذی شوید
یک فنجان برگ و ساقه شوید تازه (۹ گرم) حدودا این مقادیر از مواد مغذی را داراست:
- کالری: ۴
- ویتامین ث: ۸ درصد مقدار روزانه مورد نیاز
- منگنز: ۵ درصد مقدار روزانه مورد نیاز
- ویتامین آ: ۴ درصد مقدار روزانه مورد نیاز
- فولات: ۳ درصد مقدار روزانه مورد نیاز
- آهن: ۳ درصد مقدار روزانه مورد نیاز
شوید تازه بسیار کم‌کالری است و منبع خوبی از برخی مواد ضروری روزانه برای بدن میباشد. این مواد شامل ویتامین C، منگنز و ویتامین A هستند.
ویتامین A یک ماده مغذی ضروریست که برای حفظ بینایی و حمایت از یک سیستم ایمنی سالم مهم است. همچنین این ویتامین در تولید مثل زنان و مردان نقش دارد.
به طور مشابه، ویتامین C نیز برای سیستم ایمنی بدن حیاتی است و به شکل‌گیری استخوان، بهبود زخم و متابولیسم بدن کمک می‌کند. به علاوه نشان داده شده که ویتامین C یک آنتی اکسیدان بالقوه است که به حفاظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌نماید.
همچنین شوید منبع خوبی از منگنز است. با وجود این‌که بدن به مقدار کمی منگنز نیاز دارد، اما این ماده برای حمایت از عملکرد نرمال مغز، سیستم عصبی و سوخت و ساز قند و چربی ضروری میباشد.
علاوه بر این، شوید تازه ۱ تا ۲ درصد نیاز روزانه به کلسیم، مس، منیزیم، پتاسیم، ریبوفلاوین و روی را تامین می‌کند.
از آن‌جایی که شوید به عنوان ماده غذایی، در مقادیری کمتر از یک فنجان یا ۹ گرم مصرف می‌شود، مقدار مواد مغذی دریافتی از آن نیز بسیار کمتر از مقادیر عنوان شده در بالاست.
تخم شوید نیز بسیاری از فواید مشابه شوید تازه را داراست. یک قاشق غذاخوری تخم شوید (۶.۶ گرم) ۸ درصد نیاز روزانه به کلسیم، ۶ درصد نیاز روزانه به آهن، و ۱ تا ۵ درصد نیاز روزانه به منیزیم، منگنز، فسفر و پتاسیم را تامین می‌نماید.
فواید شوید
حتما تا کنون درباره فواید شوید شنیده‌اید. شوید از دوران باستان برای درمان قولنج در نوزادان، بیماری‌های گوارشی و کمک به شیردهی استفاده می‌شده است. اگر چه بیشتر این استفاده‌های سنتی توسط تحقیقات علمی پشتیبانی نشده‌اند، اما نشان داده شده که شوید فواید بالقوه دیگری برای سلامتی دارد.
شما می‌توانید برای تهیه قطره شیر افزا گل دارو (افزایش ترشح شیر مادران شیرده) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
این محصول حاوی عصاره هیدرولیک گیاهان رازیانه، زیره سبز، شنبلیله و شوید است و مصرف آن می‌تواند به افزایش میزان ترشح شیر در مادران شیرده کمک کند.
شوید، سرشار از آنتی اکسیدان
یکی از فواید شوید دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی است. آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که به حفاظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند.
در نتیجه، تحقیقات اظهار می‌نمایند که مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند به کاهش التهابات مزمن و جلوگیری یا حتی درمان برخی از مشکلات، شامل بیماری‌های قلبی، آلزایمر، روماتیسم مفصلی و برخی از سرطان‌ها کمک نماید.
هم تخم شوید و هم برگ‌های آن غنی از چند ترکیب گیاهی با خواص آنتی اکسیدانی هستند. این ترکیبات شامل:
- فلاونوئیدها (Flavonoids): این ترکیبات گیاهی با کاهش ریسک بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و برخی از سرطان‌ها مرتبط هستند. همچنین می‌توانند نقش مهمی در سلامت مغز داشته باشند.
- ترپنوئیدها (Terpenoids): این ترکیبات در اسانس‌های روغنی یافت می‌شوند و می‌توانند از بدن در مقابل بیماری‌های کبدی، قلبی، کلیوی و مغزی محافظت نمایند.
- تانین (Tannins): تانین دلیل تلخی بسیاری از غذاهای گیاهیست. نشان داده شده است که تانین خواص آنتی اکسیدانی بالقوه و تاثیرات ضد میکروبی دارد.
به علاوه شوید منبع خوبی از ویتامین C است که نشان داده شده خواص آنتی اکسیدانی قوی دارد.
شوید، برای سلامت قلب
بیماری‌های قلبی علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. با این حال طبق تخمین سازمان جهانی بهداشت می‌توان از ۷۵ درصد علل بیماری‌های قلبی از طریق کاهش عوامل خطرساز جلوگیری نمود. رژیم غذایی نامناسب، استعمال سیگار و ورزش نکردن، نمونه‌هایی از این عوامل هستند.
عوامل خطرساز دیگر برای بیماری‌های قلبی شامل بالا بودن فشار خون، تری‌گلیسرید و کلسترول بد و همچنین التهاب مزمن میباشد.
شما می‌توانید برای آشنایی با روش‌های پایین آوردن فشار خون طب سنتی، مقاله «پایین آوردن فشار خون در طب سنتی» را مطالعه نمایید.
نشان داده شده فلاونوئیدها که در شوید نیز موجود هستند، به علت وجود خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی از سلامت قلب محافظت می‌کنند.
علاوه بر این، مطالعات روی حیوانات نشان می‌دهد که عصاره شوید می‌تواند تاثیراتی در کاهش تری‌گلیسرید و کلسترول داشته باشد. با این حال نتایج تحقیقات روی انسان‌ها متفاوت هستند.
یک مطالعه بر روی ۹۱ نفر با سطوح تری‌گلیسرید و کلسترول بالا دریافت که مصرف روزانه ۶ قرص عصاره شوید به مدت ۲ ماه، به‌طور قابل توجهی سطح تری‌گلیسرید و کلسترول را بهبود بخشید اما در HDL (کلسترول خوب) تغییری ایجاد نکرد.
با این وجود، یک مطالعه دیگر بر روی ۱۵۰ نفر با سطوح تری‌گلیسرید و کلسترول بالا، تغییرات قابل ملاحظه‌ای در سطوح کلسترول و تری‌گلیسرید بعد از ۶ هفته مصرف روزانه قرص شوید مشاهده نمود.
با این حال، باید این نکته مهم را در نظر داشت که بیشتر مطالعات برای بررسی تاثیرات شوید بر سلامت قلب از عصاره آن استفاده کرده‌اند. در نتیجه چگونگی تاثیر شوید تازه یا خشک موجود در رژیم غذایی بر سلامت قلب نامشخص است.
در مجموع در حالی که آنتی اکسیدان‌های موجود در عصاره شوید می‌توانند برای سلامت عمومی قلب مفید باشند، برای ارزیابی اثرات شوید بر میزان کلسترول و تری‌گلیسرید، تحقیقات بیشتری بر روی انسان مورد نیاز است.
شوید، برای کاهش قند خون
سطح قند خون بالای مزمن، نگران‌کننده است. زیرا می‌تواند خطر بروز مشکلاتی مانند مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
گفته می‌شود شوید دارای اثرات پایین‌آورنده قند خون میباشد.
در واقع، چندین مطالعه بر روی حیوانات مبتلا به دیابت، بهبود قابل ملاحظه‌ای را در سطح قند خون ناشتا با استفاده از مقادیر روزانه عصاره شوید نشان داده‌اند. اما هنوز مطالعات روی انسان‌ها محدود هستند.
شوید، دارای خواص ضد سرطانی
مونوترپن نوعی ترپن است. ترپن‌ها ترکیباتی گیاهی هستند که با خواص ضد سرطانی، ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد التهابی مرتبط می‌باشند. این مواد معمولا در اسانس‌های روغنی گیاهانی مثل شوید یافت می‌شوند و با خواص ضد سرطانی ارتباط دارند.
به‌طور خاص، دی-لیمونن نوعی مونوترپن است که مطالعات نشان داده می‌تواند به جلوگیری و درمان سرطان‌های سینه، ریه و روده بزرگ کمک کند.
از آن‌جایی که شوید مقدار زیادی مونوترپن و مخصوصا دی-لیمونن دارد، می‌تواند خواص ضد سرطانی داشته باشد. با این وجود، در حال حاضر تحقیقی روی مؤثر بودن شوید یا عصاره آن بر روی ریسک یا درمان سرطان صورت نگرفته است.
سایر فواید احتمالی شوید
شوید ممکن است در موارد زیر موثر باشد اما هنوز مدارک و شواهد برای تاثیر شوید در این موارد ناکافی هستند.
- پیری پوست: استفاده از عصاره تخم شوید بر روی پوست ممکن است اندازه چروک‌های پوست را کاهش دهد و سفتی پوست را بهبود بخشد. اما احتمالا میزان این تاثیر کم است و استفاده از شوید تعداد چروک‌ها را کاهش نمی‌دهد.
- قاعدگی دردناک یا دیسمنوره: تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف شوید در سه روز اول شروع درد، میزان درد را در زنانی که قاعدگی دردناک دارند، کاهش می‌دهد.
- سطح بالای کلسترول یا چربی‌های دیگر (لیپیدها) در خون (هیپرلیپیدمی): تحقیق اولیه نشان می‌دهد که مصرف خوراکی شوید به مدت ۶ هفته هم‌زمان با رعایت یک رژیم غذایی پایین‌آورنده کلسترول، میزان چربی خون را در افرادی که کلسترول بالا و گرفتگی عروق قلبی (بیماری شریان کرونری) دارند کاهش نمی‌دهد.
- درد زایمان: تحقیق اولیه نشان می‌دهد که مصرف تخم شوید در ابتدای فاز فعال زایمان ممکن است به کوتاه شدن مدت زمان زایمان کمک کند؛ اما به نظر نمی‌رسد که درد زایمان را کاهش دهد.
- برونشیت
- سرماخوردگی
- سرفه
- مشکلات سیستم گوارشی
- تب
- مشکلات کیسه صفرا
- عفونت‌ها
- باد شکم
- مشکلات کبد
- بی‌اشتهایی
- اختلالات خواب
- گلودرد
- اسپاسم
- مشکلات دستگاه ادراری
- سلامتی استخوان‌ها
- خواص آنتی‌باکتریال
برای ارزیابی اثربخشی شوید برای این موارد به مدارک و شواهد بیشتری نیاز است.
عوارض شوید
عوارض جانبی مصرف خوراکی یا موضعی شوید:
استفاده خوراکی از شوید
هنگامی که شوید به عنوان غذا مصرف می‌شود به احتمال زیاد بی‌خطر است. همچنین هنگامی که به عنوان دارو خورده می‌شود، احتمالا برای بیشتر افراد بی‌خطر است. برخی از افراد به شوید آلرژی دارند.
استفاده از شوید روی پوست
درباره این‌که شوید در صورت استفاده روی پوست بی‌خطر است یا خیر، اطلاعات کافی وجود ندارد. شوید می‌تواند در افرادی که به آن حساسیت دارند باعث سوزش پوست شود. همچنین آب شوید تازه می‌تواند باعث حساسیت زیاد پوست به آفتاب شود.
این مسئله ممکن است ریسک آفتاب سوختگی و ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. بنابراین در صورت استفاده از آب شوید تازه، از نور خورشید پرهیز کنید و ضد آفتاب بزنید؛ مخصوصا اگر پوست روشنی دارید.
موارد احتیاط خاص و هشدارهای مصرف شوید
مصرف شوید در بارداری و شیردهی
اگر باردار هستید احتمالا مصرف دارویی شوید برای شما خطرناک است. تخم شوید می‌تواند قاعده‌آور باشد و منجر به سقط جنین شود.
اطلاعات کافی برای دانستن این که شوید در زمان شیردهی بی‌خطر است یا خیر وجود ندارد. بنابراین بهتر است استفاده از آن را به مقادیری که در غذا موجود است محدود نمایید.
حساسیت به گیاهان از تیره هویج
شوید ممکن است در افرادی که به گیاهان خانواده هویج حساسیت دارند، باعث واکنش آلرژیک شود. برخی از این گیاهان عبارتند از: آنغوزه، زیره، گشنیز، کرفس و رازیانه.
شوید و دیابت
عصاره شوید ممکن است قند خون را در افراد مبتلا به دیابت پایین بیاورد.
در صورتی که مبتلا به دیابت هستید و از عصاره شوید در مقادیری بیش از مقدار نرمالی که در غذا وجود دارد استفاده می‌کنید، حتما مراقب علائم قند خون پایین (هیپوگلیسمی) باشید و قند خون خود را به دقت زیر نظر داشته باشید.
شوید و کم‌کاری تیروئید
افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کنند. به نظر می‌رسد که مصرف شوید به عنوان دارو، سطح هورمون تیروئید را پایین می‌آورد.
این مسئله ممکن است علائم را در افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند بدتر کند. چرا که این افراد از قبل دچار سطح پایین هورمون تیروئید هستند. بنابراین در صورتی که تیروئید کم‌کار دارید از شوید استفاده دارویی نکنید.
عمل جراحی
عصاره شوید می‌تواند قند خون را پایین بیاورد. ممکن است استفاده از عصاره شوید، کنترل قند خون را در حین و بعد از عمل جراحی دچار اختلال کند. بنابراین حداقل دو هفته قبل از زمان عمل جراحی مصرف عصاره شوید را متوقف نمایید.
تداخلات دارویی شوید
در مورد این ترکیب محتاط باشید: لیتیوم با شوید برهم‌کنش دارد.
شوید ممکن است تاثیری مانند یک داروی ادرارآور داشته باشد. مصرف شوید ممکن است کارایی بدن را برای دفع لیتیوم کاهش دهد. این موضوع می‌تواند باعث افزایش مقدار لیتیوم در بدن و منجر به عوارض جانبی جدی شود.
در صورتی که لیتیوم مصرف می‌کنید، قبل از مصرف شوید با پزشک خود مشورت نمایید؛ چرا که ممکن است لازم باشد دوز لیتیوم مصرفی شما تغییر کند.
دوز مصرفی شوید
دوز مصرفی شوید به چند عامل از جمله سن، سلامتی و شرایط مصرف‌کننده بستگی دارد.
در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای مشخص کردن دوز مصرفی شوید وجود ندارد. به خاطر داشته باشید که لزوما محصولات طبیعی همیشه بی‌خطر نیستند و دوز مصرفی آن‌ها می‌تواند مهم باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب، مهم‌ترین ترکیبات موجود در شوید را معرفی کردیم و با توجه به آن‌ها به بررسی فواید شوید برای سلامتی پرداختیم.
اگر چه مصرف شوید به میزان متعادل موجود در رژیم غذایی احتمالا برای بیشتر افراد بی‌خطر است، در صورتی که قصد استفاده دارویی از آن را دارید لازم است به موارد احتیاط مصرف شوید توجه نمایید. و یا در صورت داشتن شرایط خاص، با پزشک خود مشورت کنید.
برای تهیه قطره کولیک ایز ویتان (بهبود نفخ و دل درد کودکان) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
قطره کولیک ایز ویتان، یک راه حل مناسب برای رفع نفخ و دل درد یا همان کولیک در کودکان است. این محصول حاوی عصاره شوید و رازیانه به همراه سایمتیکون است.
منابع: سایت‌های WebMD و healthline
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
