سیستم ایمنی یکی از پیچیده‌ترین و شگفت‌انگیزترین ارگان‌های بدن است که در برابر ابتلا به بیماری‌ها از سلامت ما محافظت می‌کند. در این مقاله به طور جامع درباره سیستم ایمنی و هر آنچه لازم است برای تقویت آن از طب سنتی و طب مدرن بدانید، صحبت خواهیم کرد. در ادامه می‌خوانید:
- سیستم ایمنی بدن چیست و چگونه کار می‌کند؟
- علائم سیستم ایمنی ضعیف بدن
- روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن چیست؟
- توصیه‌های تغذیه‌ای طب سنتی برای تقویت سیستم ایمنی
- برای تقویت سیستم ایمنی چه مکمل‌هایی مصرف کنیم؟
- گیاهان دارویی برای تقویت سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن چیست و چگونه کار می‌کند؟
پاسخ به این سوال که سیستم ایمنی چیست و چطور کار می‌کند بسیار پیچیده و گسترده است، اما به‌طور خلاصه و ساده می‌توان گفت سیستم ایمنی ما، تشکّلیست از سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌ها و گروهی از پروتئین‌ها و موادی که با ورود و عملِ مخرب هر نوع پاتوژن (عوامل بیماری‌زا) مقابله و مبارزه می‌کند.
عملکرد سیستم ایمنی به موارد زیادی وابسته است و لازم است تا بین عملکرد همه اندام‌های ما هارمونی و تناسبی وجود داشته باشد تا سیستم ایمنی در حالت حداکثری عملکرد خود قرار گیرد.
فعالیت زیاد سیستم ایمنی
سیستم ایمنی را می‌توان شمشیری دولبه دانست که گاهی اوقات زیاده کاری می‌کند. مثلا در برخی مواقع واکنش‌ها و پاسخ‌های غیرلازم و آزاردهنده‌ای مانند آلرژی ایجاد می‌کند که نسبت به یک آلرژن (ماده‌ای که ممکن است به آن حساسیت پیدا کنیم) به وجود می‌آید.
یا اینکه ممکن است بیماری‌های خودایمنی ایجاد کند. یعنی بدن گروهی از سلول‌های بدن مثل سلول‌های عصبی، سلول‌های فولیکول مو یا سلول‌های مفاصل را بیگانه قلمداد کرده و به آنها حمله می‌کند. این اتفاق باعث ایجاد بیماری‌های مزمن و اذیت کننده‌ای مثل پسوریازیس، آرتریت روماتوئید و حتی ریزش موی سکه‌ای و… می‌شود.
کم‌کاری سیستم ایمنی بدن
از طرفی دیگر مشخصا کم کاری سیستم ایمنی هم خطرناک است. کم کاری سیستم ایمنی می‌تواند ارثی باشد (یعنی به شما منتقل شود) یا اینکه بخاطر برخی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی باشد، مخصوصا در کسانی که بعد از پیوند عضو این داروها را دریافت می‌کنند. همینطور ممکن است به دلیل ابتلا به بعضی از بیماری‌ها که ذاتاً در سیستم ایمنی نقص ایجاد می‌کنند (مثل ایدز) سیستم ایمنی دچار کم‌کاری شود.
علائم سیستم ایمنی ضعیف بدن
ما از کجا می‌توانیم بفهمیم سیستم ایمنی‌مان ضعیف شده و شک کنیم که ممکن است نیاز به مراقبت بیشتر داشته باشد طبیعی است که هر آدم بالغی تجربه دو الی سه بار اپیزود سرماخوردگی در سال را داشته باشد که هرکدام هم تقریباً ۷ تا ۱۰ روز طول بکشد. اگر بیشتر از این مقدار، به‌طور قابل توجهی بیشتر از این مقدار، دچار سرماخوردگی می‌شوید (که البته نباید با آلرژی اشتباه گرفته شود)، ممکن است نشانه ضعف سیستم ایمنی شما باشد.
اگر مدام دچار عفونت‌های گوشی، ادراری و گوارشی می‌شوید، اگر روی پوستتان راش‌های مزمن و راجعه دارید (زخم‌ها و لک‌های پوستی قرمز رنگ یا حتی رنگ‌های دیگر مانند کبودی که مدام به وجود آمده و مقاوم به درمان هستند) حتما بایستی به پزشک مراجعه کنید و از لحاظ تعداد سلول‌های خونی و عملکرد سیستم ایمنی چک شوید.
در بسیاری از مواقع اینکه ما احساس می‌کنیم زخمی که روی دستمان ایجاد شده دیرتر از حالتی که باید خوب می شود نیز ممکن است نشانه نقص و ضعفی در سیستم ایمنی باشد. همچنین کسانی که دهانشان مدام دچار آفت شده یا برفک میزند و با وجود درمان دوباره برمی‌گردد (یعنی در یک سال بیشتر از چندبار این اتفاق می‌افتد)، ممکن است به ضعف سیستم ایمنی دچار باشند.
همینطور اگر شما به هر دلیلی دچار سوءجذب باشید و مواد و ریزمغذی‌های لازم را از رژیم غذایی دریافت نکنید، این هم ممکن است باعث شود که سیستم ایمنی نتواند عملکرد حداکثری خود را داشته باشد و ضعیف شود. اگر این سوءجذب در بچه‌ها وجود داشته باشد، ممکن است علاوه بر ضعیف شدن سیستم ایمنی، رشدشان نیز از حالتی که باید، کمتر بوده و نسبت به نمودار رشد خودشان کندتر پیش روند.
سوءجذب ریزمغذی‌ها همچنین یکی از علت‌هایی است که سیستم ایمنی افراد بالای ۶۵ سال ضعیف می‌شود. سالمندان معمولا تنوع غذایی کمتری دارند و اغلب اوقات غذای کمتری نیز مصرف کنند. با در نظر گرفتن این موارد می‌توانید سلامت خود را پایش کرده و علائم سیستم ایمنی ضعیف بدن را در خود و اطرافیانتان بررسی کنید.
در مواردی که احتمال وجود مشکلات جدی‌تری چون کم خونی فقر آهن، بیماری‌های مزمن و یا علائم بعضی از بیماری‌های خودایمنی وجود دارد، می‌بایست حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و با انجام آزمایش خون، سلامت سیستم دفاعی بدن خود را چک کنید.
روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن چیست؟
با فرض اینکه شرایط ما خیلی جدی و خطرناک نباشد (دچار بیماری‌های زمینه‌ای و شرایط خاصی نباشیم)، برای آنکه مطمئن شویم در آینده مشکلی برای سیستم ایمنی ما به وجود نمی‌آید، بجز درمان‌های دارویی، چه کارهایی برای تقویت سیستم ایمنی می‌توانیم بکنیم؟
از آنجایی که سیستم ایمنی خیلی گسترده است و عضوهای متعددی دارد، مداخله در آن سخت است، اما هیچ شکی نیست که داشتن سبک زندگی سالم می‌تواند در حفظ عملکرد سیستم ایمنی بسیار موثر باشد. در ادامه موثرترین روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن را بررسی خواهیم کرد:
۱- خواب کافی
اولین مورد برای داشتن سیستم ایمنی قوی‌تر توصیه می‌شود، خواب است. بسیار مهم است که خواب دارای کیفیت و کمیت خوبی باشد. گفته می‌شود که بزرگسالان تقریبا ۷ ساعت، نوجوان‌ها ۸ تا ۱۰ ساعت و نوزادان تا ۱۴ ساعت در شبانه روز ممکن است به خواب احتیاج داشته باشند.
در طب سنتی هم خواب یکی از ۶ اصلِ ضروری است. گفته می‌شود که هرکس بنا به طبع خود بایستی توجه داشته باشد که چه مقدار خواب برایش خوب است و چه مقدار خواب نیاز دارد. این نیاز به خواب در طب سنتی بین ۶ تا ۱۰ ساعت تقسیم‌بندی می‌شود.
معمولا افرادی که گرم مزاج هستند کمتر به خواب احتیاج دارند و افرادی که خشکی در مزاجشان دارند، اصولا کیفیت خواب کمتری دارند. در طب سنتی خواب روز اصلا توصیه نمی‌شود، مگر در بعضی شرایط در برخی فصول سال. طبق توصیه‌های طب سنتی بهتر است از ساعت ۱۰ شب تا ۴ صبح خواب باشیم و صبح زودتر بیدار شویم.
۲- تغذیه و سیستم ایمنی
یکی دیگر از موثرترین روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن، تغذیه صحیح است. اینکه ما چه غذایی می‌خوریم در کارکرد تمام اعضای بدنمان نقش مهمی دارد.
میوه‌ها و سبزیجات
مصرف میوه‌ها، سبزیجات و فیبرهای طبیعی بسیار حائز اهمیت است. برخی مواد موثره گیاهی مثل کورکومین (ماده موثره زردچوبه) خاصیت ضدالتهابی خیلی خوبی دارند و مصرف آنها به صورت ادویه می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی موثر باشد.
میوه‌هایی مثل مرکبات (پرتقال و لیمو) علاوه بر داشتن شکر کم، ویتامین C بالایی دارند و به همین دلیل برای افزایش قدرت دفاعی بدن بسیار موثر می‌باشند. گنجاندن ترکیبات حاوی آنتی اکسیدان مثل انواع توت‌ها و انگور سیاه نیز می‌تواند در بهبود عملکرد سیستم ایمنی موثر باشد.
چربی‌های سالم و پروتئین
همچنین برای حفظ سلامت سیستم ایمنی مهم است که چربی‌های سالم مصرف کنید. روغن زیتون از جمله چربی‌های سالمی است که خاصیت ضدالتهابی دارد. روغن نارگیل نیز اثر ضدقارچ و ضدباکتری داشته و طبق تحقیقات انجام شده می‌تواند طول دوره بیماری ذاتالریه را کاهش دهد.
همچنین استفاده از امگا۳های طبیعی (که در ماهی وجود دارند) برای تقویت سیستم ایمنی لازم است. همینطور بسیار مهم است که از رژیم غذاییمان پروتئین کافی دریافت کنیم.
آب کافی
یکی از موارد تغذیه‌ای بسیار مهم برای حفظ سلامت سیستم ایمنی و قوی‌تر کردن آن مصرف آب کافی است. آب باید به میزانی نوشیده شود که رنگ ادرار زرد روشن بوده و تیره نباشد. در طب سنتی هم این گفته می‌شود که هروقت تشنه هستید، آب بنوشید. حالا ممکن است که افراد مسن یا کسانی که طبع سرد و تر دارند اصلا احساس تشنگی نکنند. اما حتی کسانی که احساس تشنگی ندارند هم بهتر است حداقل ۳ لیوان آب در روز مصرف کنند.
غذاهای تخمیر شده
مصرف غذاهای تخمیر شده هم می‌تواند یکی از روش‌های تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر باشد. ماست و شیر تخمیر شده از جمله این مواد غذایی می‌باشند. این دسته از مواد غذایی حاوی باکتری‌های و قارچ‌های مفیدی هستند که می‌توانند عملکرد سیستم گوارش، دستگاه تنفسی و سیستم ایمنی را تعدیل و تقویت کنند.
این مواد غذایی که اصطلاحا پروبیوتیک نامیده می‌شوند، در برخی فرآورده‌های دارویی نیز وجود دارند. غذای این پروبیوتیک‌ها موادی به نام پریبیوتیک‌ها هستند که نباید با یکدیگر اشتباه شوند. پری بیوتیک‌ها نوعی از انواع الیگوساکاریدها هستند که این باکتری‌های مفید از آنها تغذیه می‌کنند.
بسیار مهم است که پروبیوتیک‌ها را در رژیم غذایی خود جای دهیم، مخصوصا اگر شک داریم که شاید سیستم ایمنی ما خیلی خوب عمل نمی‌کند.
کاهش مصرف شکر
بسیار مهم است که برای تقویت سیستم ایمنی مصرف شکر را به حداقل برسانیم، زیرا شکر عملا یک سرکوب کننده سیستم ایمنی به حساب می‌آید. به ویژه اینکه شکر باعث چاقی شده و خودِ چاقی دلیل بیماری‌های مزمن مختلف می‌شود. همه این موارد می‌توانند التهاب را در اندام‌های مختلف بدنمان بالا برده و سیستم ایمنی را مشغول خود سازند.
۳- توصیه‌های تغذیه‌ای طب سنتی برای تقویت سیستم ایمنی
طب سنتی درمورد تغذیه ما برای تقویت سیستم ایمنی چه می‌گوید؟ پرخوری نکنیم، روی هم خوری نکنیم، مصرف غذایمان از آّب با فاصله باشد و بلافاصله بعد غذا نخوابیم، مگر خواب قیلوله که زمان خاصی دارد. همچنین در طب سنتی برای هر فرد با توجه به طبعش، مصرف برخی از غذاها توصیه می‌شود.
طبق توصیه‌های طب سنتی اگر می‌خواهید مواد غذایی که مناسب طبعتان نیستند را استفاده کنید، بهتر است آنها را در حد اعتدال و به همراه مصلح مصرف کنید.
طب سنتی برای تقویت سیستم ایمنی هم توصیه های تغذیه‌ای زیادی دارد، یکی از نُسَخی که اساتید طب سنتی برای تقویت سیستم ایمنی توصیه و تجویز می‌کنند این است که مقادیری از بادرنجبویه، گشنیز و رازیانه را مخلوط کرده، به میزان یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب ریخته و دم می‌کنید. می‌توانید دو الی سه بار در روز از این دمنوش مصرف کنید. این ترکیب گیاهی به‌طور کلی مقویِ کبد، قلب، کلیه و سیستم ایمنی به شمار می‌رود.
می‌بایست این فکر که فراورده های گیاهی یا گیاهانی که بصورت سنتی مصرف می‌کنیم عوارض جانبی نداشته و کاملا برای مصرف امن هستند را از ذهنتان بیرون کنید.
اگر قصد مصرف این ترکیبات گیاهی را دارید، بهتر است قبل مصرف با داروساز یا پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید (به ویژه اگر به بیماری زمینه‌ای مبتلا هستید و به صورت مزمن دارو مصرف می‌کنید). زیرا رازیانه ممکن است در افرادی که شرایط حساس به هورمون دارند منع مصرف داشته باشد، یا ممکن است مصرف بادرنجبویه در برخی اختلالات عصبی منع داشته باشد.
۴- ورزش و سیستم دفاعی بدن
مورد بعدی که برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود ورزش است. ورزش، اگر سنگین و بیش از حد توان ما نباشد و به صورت متعادل انجام شود، می‌تواند به کاهش التهاب و تقویت اثر سیستم ایمنی بسیار کمک کند. به طور مثال ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه یا هفته‌ای ۳ الی ۴ بار باشگاه رفتن برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است.
طب سنتی در مورد ورزش و تحرک می‌گوید ورزش باید با توجه به طبع و به حدی باشد که فرد به مرز خستگی نرسد و احساس نکند دیگر توان ادامه دادن ندارد. در طب سنتی ورزش به میزانی توصیه می‌شود که حرارت درونی بالا رود، ضربان قلب مقداری افزایش پیدا کند و چهره گلگون شود.
۵- مدیریت استرس
نکته دیگری که به عنوان یکی از روش‌های تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود، مدیریت استرس‌های زندگی است. با کارهایی مثل تمرین‌های ذهنی، یوگا، مدیتیشن و یادداشت کردن دغدغه‌هایمان در یک دفتر یادداشتِ روزانه، می‌توانیم مقداری به کاهش نگرانی‌های روزمره‌مان کمک کنیم.
جالب است بدانید کاهش و مدیریت استرس می‌تواند بسیار سریعتر از خوراکی‌ها و تغذیه برای روی تقویت سیستم ایمنی ما تاثیر بگذارد.
۶- رعایت نکات بهداشتی
مورد دیگری که به عنوان راهی برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌کنیم، رعایت نکات بهداشتی است. شستن مرتب دست‌ها، استفاده از ضدعفونی کننده‌ها و بستن دهان هنگام عطسه و سرفه کردناز جمله موارد بهداشتی است که برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها توصیه می‌شود.
۷- از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها خودداری کنید
به این نکته خیلی مهم توجه داشته باشید که مصرف آنتی بیوتیک زیاد، که اصلا برایتان لازم نیست، نه تنها برای تقویت سیستم ایمنی مفید نیست، بلکه می‌تواند روی سیستم ایمنی اثر سوء نیز داشته باشد. لطفا هنگام گلودرد، گرفتگی بینی، خارش گلو، آبریزش بینی برای درخواست آزیترومایسین یا سفیکسیم به داروخانه مراجعه نکنید و یا با اصرار به پزشکتان نگویید که برایتان آنتی بیوتیک تجویز کند.
مصرف بیش از اندازه و خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم باعث مقاومت میکروبی در جامعه می‌شود، که مورد بسیار بسیار خطرناکیست، و هم عوارض جانبی دارد. در بسیاری از موراد شما به آنتی بیوتیک احتیاج ندارید و علائم بیماری‌تان ممکن است با یک دمنوش عسل، آویشن و لیمو بهتر شود.
برای تقویت سیستم ایمنی چه مکمل‌هایی مصرف کنیم؟
به غیر از داروهای شیمیایی یا رژیم‌های درمانی، چه چیزی می توانیم در بازار دارویی ایران یا دنیا مصرف کنیم که باعث تقویت سیستم ایمنی ما شود؟ برخی از ویتامین‌ها که مصرفشان برای تقویت سیستم ایمنی توصیه می‌شود، درست است که مفید هستند، اما اثرشان بیشتر از همه برای کسانی مشهود خواهد بود که در این زمینه ها دچار کمبود هستند.
گیاهان و ترکیبات دیگری نیز وجود دارند که از چند طریق می‌توانند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک کنند. مثلا بعضی از آنها اثرات ضدالتهابی و بعضی دیگر اثر ضدمیکروبی قابل توجهی دارند. گروهی دیگر از این ترکیبات تقویت کننده سیستم ایمنی نیز سلول‌ها و برخی از روندها را در سیستم ایمنی تقویت می‌کنند
البته باید این را بدانیم که به طور کلی، اثر روی سیستم ایمنی سخت است، چون جزئیات و اجزای زیادی دارد. وقتی محصولی ادعا می‌کند که سلول‌های ایمنی‌تان را زیاد می‌کند، باید از خودتان بپرسید: کدام نوع آن را زیاد می‌کند؟ تا چه عددی زیاد می‌کند؟
بعضی اوقات برخی از دوپینگ‌هایی که به طور مثال ورزشکارها برای افزایش سلول‌های خونی خود انجام می‌دهند، منجر به سکته می‌شود، بنابراین حتما از فراورده‌هایی استفاده کنید که تایید شده هستند و مجوزهای لازم از مراجع مربوطه را دارند.
ویتامین‌ها و مواد مغذی مفید برای سیستم ایمنی
ترکیباتی که می‌توانند برای سیستم ایمنی مفید باشند چه ترکیباتی هستند؟ لیستی از اینها وجود دارد. البته باید توجه کنید که اغلب مطالعات درمورد اثر این موارد، روی تقویت سیستم ایمنی برابر عفونت‌های دستگاه تنفسی انجام شده و مطالعات، هم روی پیشگیری بوده و هم روی درمان.
نکته دیگر این است که اثر هر ترکیبی ممکن است فرد به فرد متفاوت باشد، ممکن است روی یک فرد اثر خیلی خوبی بگذارد و فرد دیگری، اثر مطلوب و دلخواهش را نگیرد.
زینک
اولین ترکیبی که برای ما بسیار شناخته‌شده است و مطالعه زیادی هم در مورد اثرات آن بر سیستم ایمنی انجام شده، زینک است. زینک یا روی توانسته در انواع دوزها و اشکال دارویی و فرمولاسیون‌های مختلف نشان دهد که می‌تواند در درمان سرماخوردگی یا ذاتالریه اثردهی داشته باشد و همینطور در پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری‌های سیستم ایمنی.
مصرف زینک همچنین می‌تواند به کاهش دوره بیماری‌ها کمک کند و در بهبود برخی از اسهال‌های عفونی، مثل اسهال ناشی از شیگلا، موثر باشد. استفاده از زینک برای آنفولانزا، مخصوصا در افراد مسن و به ویژه مصرف آن در کنار سلنیوم، توانسته به پاسخ ایمنی سلولی کمک زیادی کند.
در مورد تاثیر زینک بر سیستم ایمنی تفاوت نظرهایی وجود دارد، بعضی می‌گویند روی موثر در پیشگیری است و برخی دیگر آن را در درمان بیماری‌های چون سرماخوردگی و آنفولانزا مفید می‌دانند. دلیل این تفاوت نظر ممکن است به این دلیل باشد که زینک در این مطالعات، دوزها و ملح‌های مختلفی دارد.
همچنین به این دلیل که زینک طعم بدی دارد، برخی طعم دهنده‌هایی مثل سوربیتول، مانیتول یا سیتریک اسید به مکمل‌های حاوی زینک اضافه می‌کنند که این افزودنی‌ها می‌توانند زینک را شلات کنند، یعنی به دام انداخته و اجازه ندهند که زینک به حالت فعال خود درآید. در هر صورت مسلم است که مصرف زینک و فرآورده‌های حاوی آن می‌تواند اثرات مثبت خوبی روی سیستم ایمنی داشته باشد.
ویتامین C و سیستم ایمنی
ماده مغذی دیگری که برای داشتن یک سیستم ایمنی قوی مصرف آن توصیه می‌شود، ویتامین C است. ویتامین C می‌تواند اثر خیلی خوبی در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی داشته باشد، مخصوصا در افرادی که تحت فشارهای فیزیکی بوده‌اند، مانند ورزشکارها.
در بقیه افراد نیز، مخصوصا در اطفال، ویتامین ث می‌تواند کمک کند که دوره بیماری تا چند روز کاهش پیدا کرده و علائم هم تا حدی تخفیف پیدا کنند. البته باید توجه شود که معمولا اثر ویتامین C در بهبود بیماری وابسته به دوز مصرفی آن است، یعنی شاید لازم باشد که شما دوز زیادی از ویتامین C را برای گرفتن نتیجه مطلوب تحت نظر پزشک مصرف کنید.
عوارض ناشی از مصرف ویتامین C هم وابسته به دوز هستند و باید حواستان باشد که با افزایش دوز مصرفی، ممکن است میزان عوارض هم افزایش پیدا کند.
ویتامین D
ویتامین D دیگر ماده مغذی برای تقویت سیستم ایمنی است. طبق تحقیقات انجام شده افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند، بیشتر دچار انواع عفونت‌ها و بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی می‌شوند. مصرف مکمل‌های حاوی این ویتامین به منور رفع کمبود ویتامین د، به ویژه در اطفال، توانسته به شکل بسیار خوبی سیستم ایمنی را تقویت کند.
نکته‌ای که درمورد مصرف ویتامین D و سایر ویتامین‌های محلول در چربی باید در نظر داشته باشید، این است که این ویتامین‌ها ممکن است درونِ بافت تجمع پیدا کنند. باید حواستان باشد که از دستور توصیه شده بیشتر مصرف نکنید و مراقب باشید که مصرف ویتامین د منجر به مسمومیت در شما نشود.
پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک ها ترکیبات دیگری هستند که به قوی شدن سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. پیش از این نیز به این ترکیبات ارزشمند اشاره کردیم. پروبیوتیک‌ها می‌توانند تا ۵۰٪ از ابتلا به بیمای‌ها پیشگیری کنند و همینطور طول دوره بیماری و علائم آن را ۳۵ تا ۵۰ درصد کاهش دهند.
توجه داشته باشید که برای تقویت سیستم ایمنی، مصرف پروبیوتیک‌ها بایستی طولانی مدت باشد. عوارض جانبی خیلی کمی برای این ترکیبات گزارش شده و مصرفشان امن است. اما در برخی موارد ممکن است عوارض گوارشی خفیفی مثل نفخ ایجاد کنند، بنابراین کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند، بهتر است قبل از شروع مصرف پروبیوتیک‌ها با پزشک خود مشورت کنند.
سایر ترکیبات تقویت‌کننده سیستم ایمنی
ویتامین E، فولیک اسید، ویتامین B6، B12 و به‌طور کلی ویتامین‌های گروه B هم توانسته‌اند در پیشگیری از بروز بیماری‌ها یا کاهش تکرر و کاهش اپیزودهای سرماخوردگی در طی یک سال، بسیار موثر باشند. از دیگر ترکیبات تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌توان به سلنیوم اشاره کرد که حتی در مصارف کوتاه مدت باعث کاهش دفعات سرماخوردگی شود.
اسیدهای آمینه مثل الآرژنین، امگا ۳ و چربی‌های مفید نیز می‌توانند سیستم ایمنی را قوی‌تر کرده و تکرر اپیزودهای بیماری را کاهش دهند.
گیاهان دارویی برای تقویت سیستم ایمنی
برای قوی‌تر شدن سیستم ایمنی می‌توان از گیاهان دارویی و مکمل‌های حاوی آنها نیز استفاده کرد. موثرترین گیاهانی که می توانند در این زمینه مفید باشند شامل:
اکیناسه یا سرخارگل
مشهورترین گیاه برای تقویت سیستم ایمنی، که مخصوصا در ایران فرآورده های دارویی زیادی حاوی آن داریم، گیاه سرخارگل یا اکیناسیه است. گفته می‌شود که اکیناسه در درمان بیشتر از پیشگیری موثر است، اما توانسته اثرات مثبتش را در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی چون سرماخوردگی نیز نشان دهد.
نقش موثر سرخارگل در تقویت سیستم ایمنی مربوط به برخی فعالیت‌های ضد قارچ، ضد ویروس و ضد باکتری است که از خود نشان می‌دهد. اکیناسه همچنین می‌تواند برخی از عوامل مهم که نقش ضدمیکروبی در سیستم ایمنی دارند را تقویت کرده و تعدادشان را بیشتر کند.
جنسینگ
جینسینگ نیز می‌تواند از طریق چند مکانیزم مختلف سیستم ایمنی را تقویت کرده و عواملش را زیاد کند. این اثرات باعث می‌شود هم علائم بیماری کمتر شود و هم طول دوره بیماری کاهش پیدا کند. همچنین میزان ابتلا به بیماری در افرادی که از جینسینگ استفاده می‌کنند کمتر است.
دیگر گیاهان مفید برای قوی‌تر شدن سیستم ایمنی
گیاهان دیگری نیز می‌توانند برای سیستم ایمنی بدن مفید باشند و در خیلی از فرآورده‌های دارویی وجود دارند مثل آویشن که مانع برگشتن علائم تنفسی در بیماران می‌شود. مثل بره موم، نعناع و سیر که خاصیت ضد میکروبی خیلی خوبی دارند.
همینطور آلوئه‌ورا، آقطی سیاه، قارچ شیتاکه. عسل مخصوصا در اطفال (که البته بالای یک سال باشند) در بهبود سرفه‌های شبانه خیلی موثر است. گیاه خرگوشک همچنین می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی مفید باشد.
زنجبیل نیز می‌تواند اثرات ضد التهابی خوبی داشته باشد و همینطور بعضی اوقات که مشکلات گوارشی در پی ابتلا به بیماری‌ها به‌وجود می‌آید، کمک کننده باشد. دارچین و اکالیپتوس نیز از جمله دیگر گیاهان مفید برای قوی‌تر شدن سیستم ایمنی هستند.
سخن پایانی
در این مقاله دکتر ضحا مرتضوی به طور کامل هرآنچه لازم بود درباره سیستم ایمنی بدن و راه‌های تقویت آن بدانید، برای شما بازگو کردند. به عنوان آخرین توصیه، ایشان شستشوی مداوم بینی با محلول شستشوی نرمال سالین را به عنوان روشی بسیار مفید برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و تسریع روند درمان توصیه می‌کنند.
انجام تمرین‌های ذهنی برای آرامش بیشتر و کاهش استرس در طول ۸ هفته توانسته‌اند باعث کاهش اپیزودهای سرماخوردگی در افرادی که این تمرین‌ها را انجام دادند، بشوند. بنابراین این تمرینات نیز به عنوان روشی مفید برای داشتن سیستم ایمنی قوی توصیه می‌شوند.
تمام ترکیباتی که در این مقاله از آنها نام برده شد (البته ممکن است این لیست کامل نباشد)، به نحوی و از طریق مکانیسم‌هایی که اول بحث عنوان شد، می‌توانند به عملکرد بهتر سیستم ایمنی کمک کنند. در ایران فراورده‌های زیادی وجود دارد که برخی فقط حاوی ویتامین‌ها، برخی گیاهان و برخی هر دو این موارد هستند. شما می‌تواند در صورت تمایل انواع مکمل‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی ایرانی و خارجی را از طریق داروخانه آنلاین مفید طب خریداری کنید.
