همه چیز در مورد گیاه سنا یک ملین گیاهی معجزه گر

 سنا، یک گیاه است و از برگ و میوه آن برای تهیه دارو استفاده می‎شود. این محصول یک ملین بدون نسخه است. یعنی شما برای خرید آن نیازی به نسخه پزشک نخواهید داشت. همچنین این محصول مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا می‏باشد. گیاه دارویی سنا برای درمان یبوست، همچنین پاک‌سازی روده قبل از آزمایش‎های تشخیصی مانند کولونوسکوپی، برای سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی­‌بی­‌اس، جراحی مقعد یا راست‌روده، شکاف‏های مقعدی، بواسیر و کاهش وزن نیز استفاده می‏شود.

نحوه مصرف گیاه دارویی سنا

به نظر می‎رسد میوه سنا، لطیف‌تر از برگ آن است. این امر باعث شده است انجمن محصولات گیاهی آمریکا (AHPA) نسبت به استفاده طولانی‌مدت از برگ سنا، نه میوه آن، هشدار دهد. همچنین این مرکز توصیه کرده است به توضیحات روی لیبل داروهای ملین توجه بیشتری شود:

• در صورت داشتن درد شکم یا اسهال، از این محصول استفاده نکنید.
• اگر در وضعیت بارداری یا شیردهی قرار دارید قبل از استفاده از این محصول با پزشک خود مشورت کنید.
• در صورت اسهال یا مدفوع رقیق، مصرف این محصول را قطع کنید.
• بیش از دوز توصیه‌شده از این محصول استفاده نکنید.
• این محصول برای استفاده طولانی‌مدت مناسب نمی‏باشد.

میزان اثربخشی سنا به‌عنوان ملین در انواع بیماری‎ ها

پایگاه داده‏ های جامع داروهای طبیعی، بر اساس شواهد علمی، میزان تأثیرگذاری این ماده را در مقیاس‏ های مختلف برای انواع بیماری ‎ها بررسی کرده است.

• تاثیر سنا بر روی یبوست

مصرف گیاه دارویی سنا به‌طور خوراکی برای درمان یبوست در کوتاه‌مدت مؤثر است. این داروی بدون نسخه و مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا، برای بزرگ‌سالان و کودکان ۲ سال به بالا قابل‌مصرف است. بااین‌حال، در کودکان ۳ تا ۱۵ ساله، روغن معدنی و دارویی به نام لاکتولوز، ممکن است مؤثرتر از مصرف سنا باشند. به نظر می‎رسد سنا در صورت استفاده با پسیلیوم یا سدیم دوکوزات، برای درمان یبوست نیز مؤثرتر خواهد بود. برای افراد مسن استفاده از سنا به همراه پسیلیوم برای درمان یبوست به نسبت مصرف لاکتولوز اثرگذاری بیشتری دارد. همچنین سنا به همراه سدیم دوکوزات برای درمان یبوست در افراد مسن و افرادی که تحت عمل جراحی آنورکتال قرار گرفته‌اند نیز مؤثر می‎باشد. به نظر می‎رسد مصرف سنا به‌اندازه لاکتولوز، پسیلیوم و سدیم دکوزات برای رفع یبوست در افرادی که از مواد مخدر یا لوپرامید استفاده می‎کنند، نیز مؤثر است.

• آماده سازی روده قبل از کولونوسکوپی

مصرف سنا به‌طور خوراکی، به‌اندازه روغن کرچک و بیزاکودیل برای آماده سازی روده مؤثر است. برخی شواهد نشان می‏دهد که سنا نیز حداقل به‌اندازه پلی‌اتیلن گلیکول برای آماده سازی روده نیز تأثیرگذار است. بااین‌حال، شواهد متناقضی وجود دارد، هنوز مشخص نیست که مصرف پلی‌اتیلن گلیکول با سنا مؤثرتر است یا به‌تنهایی. به نظر می‎ر‎سد سنا برای پاک‌سازی روده کمتر از فسفات سدیم مؤثر باشد. بااین‌حال، مصرف ترکیبی سنا با پیکوسولفات سدیم و پلی‌اتیلن گلیکول برای آماده سازی روده قبل از کولونوسکوپی، مؤثرتر از فسفات سدیم به‌تنهایی می‎باشد. قبل از تصویربرداری از روده، استفاده از ترکیب سنا با مانیتول، محلول نمکی سالین و سیمتیکون که به‌صورت کپسول تهیه و بلعیده می‎شود، نسبت به ترکیبی که سنا ندارد مؤثرتر است.

• تصویربرداری تشخیصی

مصرف سنا به‌طور خوراکی، در تصویربرداری از اندام‏های شکمی تأثیرگذار نمی‎باشد. شواهد کافی برای ارزیابی میزان اثربخشی این ماده در بیماری‏هایی همچون بواسیر، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، کاهش وزن، جراحی مقعد یا راست‌روده، شکاف‏های مقعدی و سایر شرایط وجود ندارد و باید بررسی‏های بیشتری صورت گیرد.

نحوه عملکرد سنا به عنوان ملین

سنا حاوی مواد شیمیایی بسیاری به نام سنوزیدها است. سنوزیدها، پوشش روده را تحریک می‎کنند تا ملین تأثیر خوبی در روده‏ها بگذارد.

عوارض جانبی مصرف سنا

سنا یک داروی بدون نسخه با تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا است و برای اکثر بزرگسالان و کودکان بالای ۲ سال در کوتاه‌مدت به‌طور خوراکی، خطری را ایجاد نمی‎کند؛ اما می‎تواند برخی از عوارض جانبی ازجمله ناراحتی شکم، گرفتگی عضلات و اسهال را در پی داشته باشد. مصرف سنا در طولانی‌مدت به‌طور خوراکی در دوزهای بالا، احتمال دارد مشکلاتی را ایجاد کند. بیش از دو هفته از سنا استفاده نکنید. استفاده طولانی‌تر می‎تواند عملکرد روده را به‌طور طبیعی تغییر داده و آن را وابسته به ملین‏ها کند. همچنین استفاده طولانی‌مدت می‎تواند میزان یا تعادل برخی از مواد شیمیایی موجود در خون ازجمله الکترولیت‏ها را تغییر داده و باعث اختلال در عملکرد قلب، ضعف عضلانی و آسیب رساندن به کبد شود.

موارد منع مصرف سنا

• بارداری و شیردهی

سنا در دوران بارداری و شیردهی در کوتاه‌مدت به‌طور خوراکی خطری را ایجاد نمی‎کند اما در صورت مصرف طولانی‌مدت در دوزهای بالا مشکلاتی را ایجاد می‎کند. استفاده طولانی‌مدت، مکرر یا استفاده از دوزهای بالا عوارض جانبی جدی را به همراه خواهد داشت. ازجمله وابستگی به ملین و آسیب رساندن به کبد. اگرچه مقادیر کمی سنا به شیر مادر وارد می‎شود؛ اما به نظر نمی‎رسد برای نوزادان شیرخوار مشکلی ایجاد کند. تا زمانی که مادر به میزان توصیه‌شده از سنا استفاده کند، این ماده باعث تغییر در دفعات یا قوام مدفوع نوزاد نمی‎شود.

• اختلال در الکترولیت و کمبود پتاسیم

استفاده بیش‌ازحد از سنا، می‎تواند این شرایط را بدتر کند.

• اسهال یا مدفوع شل

افرادی که دچار کم‌آبی، اسهال یا مدفوع شل هستند نباید از این ماده استفاده کنند؛ چراکه می‎تواند شرایط را بدتر کند.

• بیماری‎های دستگاه گوارش (GI)

افراد مبتلابه درد شکم چه علت مشخص شده باشد و چه نشده باشد، انسداد روده، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، آپاندیسیت، التهاب شکم، افتادگی مقعد و بواسیر، نباید از این ماده استفاده کنند.

• بیماری‎های قلبی

مصرف این ماده می‎تواند در الکترولیت‏ها، اختلال ایجاد کرده و بیماری‏های قلبی را تشدید کند.

تداخل سنا با انواع داروها

• قرص ها یا داروهای پیشگیری از بارداری

اتینیل استرادیول نوعی استروژن است که در برخی از قرص‎های جلوگیری از بارداری وجود دارد. سنا می‎تواند میزان قابل توجهی از استرادیول را که بدن جذب می‎کند را کاهش دهد. مصرف سنا همراه با برخی از داروهای ضدبارداری، ممکن است باعث کاهش اثر آنها شود.

• دیگوکسین (لانوکسین)

سنا نوعی ملین محرک نامیده می‏شود. ملین‎های محرک می‏توانند سطح پتاسیم را در بدن کاهش دهند. سطح پایین پتاسیم می‎تواند خطر عوارض جانبی دیگوکسین (لانوکسین) را افزایش دهد.

• استروژن‏ها

برخی از قرص‏هایی که برای درمان جایگزینی هورمون، استفاده می‎شوند حاوی مواد شیمیایی استرون و  اتینیل استرادیول هستند. سنا می‎تواند میزان آنها را در بدن کاهش دهد. مصرف سنا ممکن است اثرات داروهای جایگزینی هورمون ازجمله قرص‏های استروژن که شامل استروژن‏های کونژوگه (پرمارین)، اتینیل استرادیول، استرادیول هستند را کاهش دهد.

• وارفارین (کومادین)

سنا به عنوان یک ملین عمل می‎کند و در برخی از افراد می‎تواند باعث اسهال شود. اسهال می‎تواند اثرات وارفارین و خطر خونریزی را افزایش دهد. در صورت مصرف وارفارین، سنا را در حد کمی استفاده کنید.

• قرص آب و داروهای ادرارآور

سنا به عنوان یک ملین عمل می‎کند و برخی از ملین‏ها می‎توانند پتاسیم را در بدن کاهش دهند. قرص آب، پتاسیم را در بدن کاهش می‎دهد. همراه با مصرف سنا، پتاسیم بیشتری را از دست خواهید داد. برخی از قرص‏های آب که می‎توانند پتاسیم را کاهش دهند شامل کلروتیازید (دیوریل)، کلورتالیدون (تالیتون)، فوروزماید (لاسیکس)، هیدروکلروتیازید (هیدرودیریل، میکروزید) و سایر موارد هستند.

تداخل سنا با گیاهان دارویی و مکمل‎ها

• گیاه دم اسب

این نگرانی وجود دارد که استفاده از سنا به همراه گیاه دم اسب ممکن است باعث پایین آمدن سطح پتاسیم در بدن شود.

• گیاه شیرین بیان

همچنین مصرف سنا با شیرین بیان، سطح پتاسیم در بدن را کاهش می‎دهد.

• گیاهان ملین محرک

استفاده از سنا به همراه گیاهان ملین محرک، سطح پتاسیم در بدن را کاهش می‎دهد. گیاهان ملین محرک شامل آلوئه ورا، سیاه توسکا، ریشه سیاه، زنبق آبی، پوست درخت گردو، هندوانه، ارجنگ اروپایی، فو تی، کامبوج، گوسیپول، نیلوفر صحرایی، فلفل سبز تند، ترنجبین، ریشه سقمونیا مکزیکی، ریواس، سنا و ترشک زرد هستند.

تداخل سنا با مواد غذایی

مصرف سنا با هیچ‌یک از مواد غذایی تداخلی ایجاد نمی‎کند.

مقدار مصرف روزانه در ‌استفاده سنا برای کودکان و بزرگسالان

• دوز خوراکی سنا برای یبوست در بزرگسالان

1. برای یبوست معمولی از دوز ۱۷.۲ میلی‌گرم در روز استفاده کنید.
2. همچنین می‎توانید به میزان ۳۴.۴ میلی‌گرم در روز، حداقل دو بار، هر مرحله ۱۷.۲ میلی‌گرم از این ماده استفاده کنید.
3. این ماده در افراد مسن ۱۷ میلی‌گرم در روز قابل استفاده است.
4. برای یبوست بارداری ۲۸ میلی‌گرم در روز، در دو مرحله، هر مرحله ۱۴ میلی‌گرم قابل استفاده است.

• دوز خوراکی سنا برای آماده سازی روده در بزرگسالان

1. شما می‎توانید ۷۵ میلی‌گرم، روز قبل از کولونوسکوپی از این ماده استفاده کنید.
2. همچنین می‎توانید ۱۲۰تا۱۵۰ میلی‌گرم در یک یا دو مرحله روز قبل از کولونوسکوپی نیز از سنا استفاده کنید.

• دوز خوراکی سنا برای کودکان

1. در کودکان ۱۲ ساله و بالاتر، یک یا دو قرص ۸.۶ میلی‌گرمی و حداکثر چهار قرص درمجموع ۳۴.۴ میلی‌گرم سنوزید، دو بار در روز قابل استفاده می‎باشد.
2. در کودکان ۶ تا ۱۱ ساله، یک قرص ۸.۶ میلی‌گرمی سنوزید و حداکثر دو قرص درمجموع ۱۷.۲ میلی‌گرم سنوزید، در دو مرحله، در یک روز استفاده می‎شود.
3. در کودکان ۲ تا ۵ ساله، دوز معمول روزانه ۲/۱ قرص به میزان ۴.۳ میلی‌گرم سنوزید و حداکثر یک قرص به میزان ۸.۶ میلی‌گرم سنوزید، دو بار در روز استفاده شود.

سخن پایانی: سنا گیاهی با خواص تأثیرگذار

سنا گیاهی است که به دلیل خواصی که دارد، به عنوان یک داروی ملین برای درمان و برطرف کردن یبوست، پاک‌سازی روده، سندرم روده تحریک‌پذیر یا آی­‌بی‌اس، جراحی مقعد یا راست‌روده، شکاف‎های مقعدی، بواسیر و کاهش وزن توصیه می‎شود. شما می‎توانید دارو­های ملین و مسهل با خواصی مشابه گیاه دارویی سنا را به‌صورت قرص یا کپسول از داروخانه مفیدطب تهیه کنید. نیاز شما به داروهای ملین و مسهل و مناسب تنبلی روده  توسط این داروخانه آنلاین به خوبی برطرف می­شود. اما قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید.

منبع: medlineplus.gov

توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت مجله داروخانه مفیدطب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتیکه مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.