در دوران بارداری، بدن زن میزبان تغییراتی فیزیکی است که پوست او نیز از این اثرات در امان نیست. بسیاری از خانم‌ها در این دوران تغییراتی از جمله لکه تیره روی سینه، نوک سینه‌ها و داخل ران‌ها، ملاسما (لک صورت)، علائم کشش پوست، آکنه، وریدهای عنکبوتی و رگ‌های واریسی را تجربه می‌کند.
بسیاری از این بیماری‌های پوستی دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی ایجاد می شوند. در این مقاله به بررسی برخی از تغییرات پوستی در دوران حاملگی خواهیم پرداخت.
۱- هیپرپیگمانتاسیون
بسیاری از زنان، بیماری پوستی هیپرپیگمانتاسیون (Hyperpigmentation) را که به صورت ظهور لکه‌های تیره و یا زخم‌های روی پوست ایجاد می‌شود را تجربه کنند. هیپرپیگمانتاسیون به علت افزایش میزان طبیعی ملانین ایجاد می‌شود.
به طور معمول، نواحی مبتلا به هیپرپیگمانتاسیون پس از تولد نوزاد محو می‌شوند، با این حال، ممکن است برای چند سال باقی بمانند.
ملاسما که به آن ماسک حاملگی نیز می‌گویند نوعی از اختلال افزایش رنگدانه‌های پوست (هیپرپیگمانتاسیون) است که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. ملاسما به صورت لکه‌های قهوه‌ای بر روی صورت، گونه‌ها، بینی و پیشانی بروز پیدا می‌کند.
در مورد درمان ملاسما در دوران بارداری با یک متخصص پوست صحبت کنید. برای جلوگیری از پیشرفت این عارضه پوستی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید را بین ساعات ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر محدودتر کنید، از کرم‌های ضد آفتاب ۳۰+ و کلاه لبه پهن در زمانی که از منزل خارج می‌شوید، استفاده کنید.
۲- پلی مورفیک حاملگی
پاپول‌های کهیری خارش‌دار و پلاک‌های بارداری (PUPPP) یک بیماری پوستی دوران بارداری است که در آن برجستگی‌های قرمز رنگ پریده بر روی پوست ایجاد شده و باعث خارش و سوزش پوست شخص می‌شود.
این برجستگی‌ها در اندازه‌های متفاوت هستند و از نواحی بسیار کوچک به نواحی بزرگتر به شکل یک پلاک یا نشان تغییر می‌کند. ضایعات ناشی از پلی مورفیک حاملگی اغلب بر روی شکم، پاها، بازوها، سینه یا باسن دیده می‌شوند.
PUPPP معمولاً در بارداری اول و در سه ماهه‌ی سوم حاملگی ایجاد شده بعد از زایمان برطرف می‌شود. پزشکان ممکن است برای تسکین این مشکل پوستی یک آنتی هیستامین و یا کورتیکواستروئیدهای موضعی تجویز شود.
البته اقدامات خود مراقبتی نیز می‌تواند علائم پلاک‌های بارداری را به حداقل برساند. این اقدامات عبارتند از: استفاده از آب ولرم هنگام شست و شو، استفاده از کمپرس سرد، پوشیدن لباس‌های گشاد و یا سبک و اجتناب از صابون بر روی پوست مبتلا به PUPPP.
۳- کشش پوست در دوران بارداری
همه زنان باردار با حضور علائم کششی پوست کاملاً آشنا هستند. معمولاً علائم کششی در سراسر شکم، باسن، سینه یا ران گسترش می‌یابد. این علائم در ابتدا به رنگ ارغوانی مایل به قرمز ظاهر می‌شوند و سپس با رنگ نقره‌ای یا سفید محو می‌شوند.
البته علائم کششی هرگز به طور کامل برطرف نمی‌شوند، ولی لیزر و کرم‌هایی مثل کرم ماموگل گل دارو می‌توانند به حل این عارضه کمک کنند.
۴- آکنه در دوران حاملگی
یکی از رایج‌ترین بیماری‌های پوستی دوران بارداری آکنه و جوش صورت است. این مهم است که به یاد داشته باشید رعایت اصول بهداشت عمومی مانند شستن صورت خود با آب ولرم، استفاده از یک پاک‌کننده ملایم دو بار در روز، جلوگیری از تماس مو با صورت، مصرف شامپو روزانه، اجتناب از کندن جوش و استفاده از لوازم آرایشی بدون روغن، به میزان زیادی می‌تواند در این زمینه کمک کند.
در دوران بارداری، بهتر است از محصولات درمان‌کننده آکنه که شامل پراکسید بنزوئیل موضعی یا اسید سالیسیلیک، اسید آزالائیک یا اسید گلیکولیک هستند تا حد امکان استفاده نکنید.
اغلب داروهای ضد جوش در دوران بارداری بی‌خطر هستند، با این حال، برخی از روش‌های درمانی پرخطر در این دوران عبارتند از:
- هورمون درمانی به علت افزایش خطر نقص تولد
- ایزوترتینوئین (شکلی از ویتامین A) به علت خطر نقص‌های مادرزادی شدید، تهدید قلب و مغز و دیگر ناهنجاری‌های فیزیکی
- تتراسایکلین دهان و دندان (آنتی بیوتیک) به دلیل خطر تغییر رنگ دندان در کودک البته پس از ماه چهارم بارداری. این دارو همچنین می‌تواند اثرات منفی بر روی رشد استخوان جنین داشته باشد.
- رتینوئیدهای موضعی (شکلی از ویتامین A) که در هر دو نوع داروهای تجویزی پزشک و بدون نسخه آکنه یافت می‌شود.
