منیزیم یکی از مهمترین مواد معدنی است که در بیش از ۳۰۰ واکنش بیوشیمیایی بدن نقش دارد. از جمله فواید آن میتوان به تنظیم فشار خون، بهبود عملکرد عضلات و سیستم عصبی، تنظیم سطح قند خون و تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد. کمبود منیزیم در بدن میتواند به مشکلاتی مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماریهای قلبی منجر شود. مکملهای منیزیم برای افرادی که به میزان کافی این ماده معدنی را از طریق رژیم غذایی دریافت نمیکنند، توصیه میشود. اما همانطور که هر ماده مغذی دیگری، مصرف بیش از حد آن میتواند عوارض جانبی داشته باشد. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب، عوارض قرص منیزیم را بررسی میکنیم. در ادامه دوز مجاز و سالم این مکمل و تداخلات دارویی آن را توضیح کاملی ارائه میدهیم. با ما همراه باشید.
عوارض قرص منیزیم چیست؟
درباره عوارض قرص منیزیم و مکملهای فرم دیگر این ماده معدنی که به صورت خوراکی مصرف میشوند، میتوان گفت که این مکملها برای اکثر افراد در صورت مصرف مناسب به احتمال زیاد بیخطر هستند.
دوزهای کمتر از ۳۵۰ میلیگرم در روز برای اکثر بزرگسالان بیخطر هستند.
با این حال، منیزیم در برخی افراد، ممکن است باعث عوارض جانبی زیر شود:
- ناراحتی معده
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
عوارض زیر در مصرف قرص منیزیم نادر هستند:
- سرگیجه یا غش
- گرگرفتگی
- سختی در تنفس
هنگامی که به مقدار زیاد (بیش از ۳۵۰ میلیگرم در روز) مصرف شود، منیزیم به احتمال زیاد نا ایمن است. دوزهای بالا ممکن است باعث تجمع بیش از حد منیزیم در بدن شود که میتواند منجر به عوارض جدی مانند ضربان قلب نامنظم، کاهش فشار خون، سردرگمی، تنفس آهسته، کما و مرگ شود.
هشدارها برای جلوگیری از عوارض قرص منیزیم
برای جلوگیری از عوارض قرص منیزیم و به طور کلی فرمهای خوراکی دیگر این مکمل، باید در افراد با شرایط مختلف، توجه ویژهای داشت. در ادامه با این شرایط آشنا میشوید.
مصرف در بارداری و شیردهی
منیزیم برای افراد باردار یا شیرده در صورت مصرف خوراکی در دوزهای کمتر از ۳۵۰ میلیگرم در روز به احتمال زیاد بیخطر است.
منیزیم در صورت مصرف خوراکی در دوزهای بالا یا تزریق وریدی به مدت بیش از ۵ روز، به احتمال زیاد ناایمن است. مصرف خوراکی منیزیم مانند قرص منیزیم در دوزهای بالا میتواند باعث اسهال و افزایش بیش از حد منیزیم در خون شود.
مصرف در کودکان
منیزیم برای اکثر کودکان در صورت مصرف خوراکی مناسب یا استفاده صحیح از محصول تزریقی که فقط با نسخه پزشک در دسترس است، به احتمال زیاد بیخطر است.
مصرف خوراکی منیزیم با دوزهای زیر در گروههای سنی مختلف بیخطر است:
- کودکان ۱-۳ ساله: دوزهای کمتر از ۶۵ میلیگرم؛
- کودکان ۴-۸ ساله: ۱۱۰ میلیگرم؛
- کودکان بالای ۸ سال: ۳۵۰ میلیگرم.
منیزیم در صورت مصرف خوراکی در دوزهای بالاتر به احتمال زیاد نا ایمن است.
مصرف قرص منیزیم در شرایط دیگر
- الکلیسم: سوءمصرف الکل خطر کمبود منیزیم را افزایش میدهد.
- اختلالات خونریزی: به نظر میرسد که منیزیم سرعت لخته شدن خون را کند میکند. از نظر تئوری، مصرف منیزیم ممکن است خطر خونریزی یا کبودی را در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی افزایش دهد.
- دیابت: دیابت خطر کمبود منیزیم را افزایش میدهد. دیابت کنترلنشده، میزان جذب منیزیم توسط بدن را کاهش میدهد.
- بلوک قلبی: دوزهای بالای منیزیم (معمولاً به صورت تزریقی) نباید به افراد مبتلا به بلوک قلبی داده شود.
- مشکلات کلیوی مانند نارسایی کلیه: کلیههایی که به درستی کار نمیکنند، در دفع منیزیم از بدن مشکل دارند. مصرف منیزیم اضافی میتواند باعث تجمع خطرناک منیزیم در بدن شود. اگر مشکلات کلیوی دارید، قرص منیزیم مصرف نکنید (مگر با تجویز پزشک).
دوز قرص منیزیم و میزان مصرف مجاز مکمل منیزیم
برای جلوگیری از عوارض قرص منیزیم در اثر مصرف مقادیر بالا، لازم است به دوز مجاز آن توجه کنید. مقادیر زیر در تحقیقات علمی مورد بررسی قرار گرفتهاند:
دوز مصرف خوراکی در بزرگسالان
در شرایط عمومی: مقدار مجاز روزانه (RDA) برای منیزیم عنصری به شرح زیر است:
- برای افراد ۱۹-۳۰ ساله، ۴۰۰ میلیگرم (مردان) و ۳۱۰ میلیگرم (زنان)؛
- برای افراد بالای ۳۱ سال، ۴۲۰ میلیگرم (مردان) و ۳۲۰ میلیگرم (زنان).
- در دوران بارداری: RDA برای سن ۱۴-۱۸ سال، برابر ۴۰۰ میلیگرم؛ برای ۱۹-۳۰ سال، ۳۵۰ میلیگرم؛ ۳۱-۵۰ سال، ۳۶۰ میلیگرم میباشد.
- در دوران شیردهی: RDA برای سن ۱۴-۱۸ سال، ۳۶۰ میلیگرم؛ برای ۱۹-۳۰ سال، ۳۱۰ میلیگرم؛ برای ۳۱-۵۰ سال، ۳۲۰ میلیگرم است.
حداکثر مقدار مجاز روزانه (UL) منیزیم برای افراد بالای ۸ سال که شامل افراد در دوران بارداری و شیردهی هم میباشد، ۳۵۰ میلیگرم است.
برای یبوست
۸.۷۵-۲۵ گرم منیزیم سیترات استفاده شده است، که معمولاً به صورت ۱۵۰-۳۰۰ میلیلیتر در محلول ۲۹۰ میلیگرم در ۵ میلیلیتر مصرف میشود.
همچنین ۲.۴-۴.۸ گرم منیزیم هیدروکسید استفاده شده است.
۱۰-۳۰ گرم منیزیم سولفات نیز استفاده شده است.
نمکهای منیزیم باید تنها برای درمان موقت یبوست مصرف شوند و دوزها باید با یک لیوان کامل آب (حدود ۲۴۰ میلیلیتر) همراه باشند.
برای سوء هاضمه (دیسپپسی)
۴۰۰-۱۲۰۰ میلیگرم منیزیم هیدروکسید تا چهار بار در روز استفاده شده است.
همچنین ۸۰۰ میلیگرم منیزیم اکسید روزانه استفاده شده است.
برای کمبود منیزیم در خون (هیپومنیزمی)
۳ گرم منیزیم سولفات هر ۶ ساعت یک بار در چهار دوز مصرف شده است.
یک محلول ۵٪ منیزیم کلرید نیز روزانه به مدت ۱۶ هفته مصرف شده است.
آب معدنی غنی از منیزیم (Hepar) حاوی ۱۱۰ میلیگرم در لیتر نیز استفاده شده است.
۱۰.۴ میلیمول منیزیم لاکتات نیز روزانه به مدت ۳ ماه مصرف شده است.
از منیزیم اکسید و منیزیم کربنات باید اجتناب شود.
برای ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
۲.۱۶۳ میلیگرم هیدروژن منیزیم-DL-آسپارتات و ۲.۱۶۲ میلیگرم هیدروژن پتاسیم-DL-آسپارتات روزانه به مدت ۲۱ روز استفاده شده است.
برای دیابت
برای دیابت نوع ۲، ۲.۵ گرم منیزیم کلرید در محلول ۵۰ میلیلیتر روزانه به مدت ۱۶ هفته مصرف شده است.
۳۰۰ میلیلیتر آب دریاچه حاوی منیزیم بالا که با آب مقطر رقیق شده تا ۱۰۰ میلیگرم منیزیم در هر ۱۰۰ میلیلیتر داشته باشد، روزانه به مدت ۳۰ روز استفاده شده است.
۳۶۰ میلیگرم منیزیم روزانه به مدت ۴ تا ۱۶ هفته مصرف شده است.
برای دیابت نوع ۱، ۳۰۰ میلیگرم از یک مکمل خاص منیزیم گلوکونات (Ultramagnesium) روزانه به مدت ۵ سال مصرف شده است.
برای کلسترول بالا
۱ گرم منیزیم اکسید روزانه به مدت ۶ هفته استفاده شده است.
برای سندرم متابولیک
۳۶۵ میلیگرم منیزیم آسپارتات روزانه به مدت ۶ ماه مصرف شده است.
برای پوکی استخوان
۳۰۰-۱۸۰۰ میلیگرم منیزیم هیدروکسید روزانه به مدت ۶ ماه، سپس ۶۰۰ میلیگرم منیزیم هیدروکسید روزانه به مدت ۱۸ ماه استفاده شده است.
۱۸۳۰ میلیگرم منیزیم سیترات نیز روزانه به مدت ۳۰ روز مصرف شده است.
علاوه بر استروژن، ۶۰۰ میلیگرم منیزیم به همراه ۵۰۰ میلیگرم کلسیم و یک مکمل مولتیویتامین روزانه به مدت یک سال استفاده شده است.
برای سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
۳۳۳ میلیگرم منیزیم اکسید روزانه به مدت دو دوره قاعدگی استفاده شده است.
دوز بالاتری از ۳۶۰ میلیگرم منیزیم عنصری سه بار در روز از روز پانزدهم چرخه قاعدگی تا آغاز قاعدگی استفاده شده است.
همچنین ۳۶۰ میلیگرم منیزیم عنصری سه بار در روز به مدت ۲ ماه مصرف شده است.
ترکیبی از ۲۰۰ میلیگرم منیزیم روزانه به همراه ۵۰ میلیگرم ویتامین B6 روزانه نیز استفاده شده است.
دوز مصرف خوراکی در کودکان
به صورت عمومی: مقدار مجاز روزانه (RDA) برای منیزیم عنصری به شرح زیر است:
- سن ۱-۳ سال، ۸۰ میلیگرم؛
- ۴-۸ سال، ۱۳۰ میلیگرم؛
- ۹-۱۳ سال، ۲۴۰ میلیگرم؛
- ۱۴-۱۸ سال، ۴۱۰ میلیگرم (پسران) و ۳۶۰ میلیگرم (دختران).
برای نوزادان زیر یک سال، مقدار کافی (AI) برابر ۳۰ میلیگرم از زمان تولد تا ۶ ماه و ۷۵ میلیگرم از ۷ تا ۱۲ ماه است.
حداکثر مقدار مجاز روزانه (UL) منیزیم، ۶۵ میلیگرم برای کودکان ۱-۳ ساله و ۱۱۰ میلیگرم برای کودکان ۴-۸ ساله است.
تداخلات دارویی قرص منیزیم
قبل از مصرف قرص منیزیم و به طور کلی مکملهای منیزیم، لازم است به تداخلات دارویی آن نیز توجه کنید. در این بخش، تداخلات دارویی منیزیم را به ۳ دسته تداخلات عمده (خودداری از مصرف)، تداخلات متوسط (احتیاط در مصرف) و تداخلات جزئی (مراقبت در مصرف) تقسیم کرده و آنها را بررسی مینماییم.
تداخلات عمده قرص منیزیم
از مصرف ترکیب داروهای زیر با مکمل و قرص منیزیم خودداری کنید:
لوودوپا/کاربدوپا (Sinemet) با منیزیم تداخل دارد
لوودوپا/کاربیدوپا (Sinemet) برای بیماری پارکینسون استفاده میشود. مصرف منیزیم اکسید همراه با لوودوپا/کاربیدوپا ممکن است از اثربخشی لوودوپا/کربیدوپا بکاهد.
اگر لوودوپا/کربیدوپا مصرف میکنید، از مصرف منیزیم اکسید خودداری کنید.
تداخلات متوسط قرص منیزیم
در مصرف ترکیب داروهای زیر با مکمل و قرص منیزیم احتیاط کنید:
آنتیبیوتیکها (آنتیبیوتیکهای آمینوگلیکوزید) با منیزیم تداخل دارند
برخی از آنتیبیوتیکها میتوانند بر روی عضلات اثر بگذارند. این آنتیبیوتیکها به نام آمینوگلیکوزیدها شناخته میشوند. از طرفی، منیزیم نیز میتواند بر روی عضلات تأثیر بگذارد. مصرف این آنتیبیوتیکها و تزریق منیزیم ممکن است مشکلات عضلانی ایجاد کند.
برخی از آنتیبیوتیکهای آمینوگلیکوزید شامل آمیکاسین (Amikin)، جنتامایسین (Garamycin)، کانامایسین (Kantrex)، استرپتومایسین، توبرامایسین (Nebcin) و دیگر موارد هستند.
آنتیبیوتیکها (آنتیبیوتیکهای کینولون) با منیزیم تداخل دارند
منیزیم ممکن است میزان جذب آنتیبیوتیکها توسط بدن راکاهش دهد. مصرف منیزیم همراه با برخی آنتیبیوتیکها میتواند از اثربخشی آنها بکاهد.
برای جلوگیری از این تداخل، آنتیبیوتیکها را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۴ تا ۶ ساعت بعد از مکملهای منیزیم مصرف کنید.
برخی از آنتیبیوتیکهای کینولون که ممکن است با منیزیم تداخل داشته باشند شامل سیپروفلوکساسین (Cipro)، جمیفلوکساسین (Factive)، لووفلوکساسین (Levaquin)، موکسیفلوکساسین (Avelox) و دیگر موارد هستند.
آنتیبیوتیکها (آنتیبیوتیکهای تتراسایکلین) با منیزیم تداخل دارند
منیزیم ممکن است میزان جذب آنتیبیوتیکها توسط بدن را کاهش دهد. مصرف منیزیم همراه با برخی آنتیبیوتیکها میتواند اثربخشی آنها را کاهش دهد.
برای جلوگیری از این تداخل، آنتیبیوتیکها را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۴ تا ۶ ساعت بعد از مکملهای منیزیم مصرف کنید.
برخی از آنتیبیوتیکهای تتراسایکلین شامل دموکلوسایکلین (Declomycin)، مینوسایکلین (Minocin) و تتراسایکلین (Achromycin) هستند.
بیسفسفوناتها با منیزیم تداخل دارند
منیزیم میتواند میزان جذب بیسفسفوناتها را توسط بدن کاهش دهد. مصرف منیزیم همراه با بیسفسفوناتها میتواند از اثربخشی آنها بکاهد. برای جلوگیری از این تداخل، بیسفسفوناتها را حداقل ۲ ساعت قبل از منیزیم یا در زمان دیگری از روز مصرف کنید.
برخی از بیس فسفوناتها شامل آلندرونات (Fosamax)، اتیدرونات (Didronel)، ریزدرونات (Actonel)، تیلودرونات (Skelid) و دیگر موارد هستند.
داروهای فشار خون بالا (مسدودکنندههای کانال کلسیم) با منیزیم تداخل دارند
برخی از داروهای فشار خون بالا با مسدود کردن ورود کلسیم به سلولها عمل میکنند. این داروها به نام مسدودکنندههای کانال کلسیم شناخته میشوند. منیزیم نیز ممکن است از ورود کلسیم به سلولها جلوگیری کند. مصرف منیزیم همراه با این داروها ممکن است باعث کاهش بیش از حد فشار خون شود.
برخی از این داروها شامل نیفدیپین (Adalat, Procardia)، وراپامیل (Calan, Isoptin, Verelan)، دیلتیازم (Cardizem)، ایسرادیپین (DynaCirc)، فلودیپین (Plendil)، آملودیپین (Norvasc) و دیگر موارد هستند.
شلکنندههای عضلانی با منیزیم تداخل دارند
منیزیم به نظر میرسد که به آرامسازی عضلات کمک میکند. مصرف منیزیم همراه با شلکنندههای عضلانی میتواند خطر عوارض جانبی این داروها را افزایش دهد.
برخی از شلکنندههای عضلانی شامل کاریسوپرودول (Soma)، پایپکورونیوم (Arduan)، اورفنادرین (Banflex, Disipal)، سیکلوبنزاپرین، گالامین (Flaxedil)، آتراکوریوم (Tracrium)، پانکوریوم (Pavulon)، سوکسینیلکولین (Anectine) و دیگر موارد هستند.
قرصهای مدر (دیورتیکهای حفظکننده پتاسیم) با منیزیم تداخل دارند
برخی از قرصهای مدر میتوانند میزان منیزیم در بدن را افزایش دهند. مصرف این داروها همراه با منیزیم ممکن است باعث شود که میزان منیزیم در بدن بیش از حد افزایش یابد.
برخی از قرصهای مدری که منیزیم بدن را افزایش میدهند شامل آمیلوراید (Midamor)، اسپیرونولاکتون (Aldactone)، و تریامترن (Dyrenium) هستند.
داروهای کاهشدهنده لخته شدن خون (داروهای ضد انعقاد / ضد پلاکت) با منیزیم تداخل دارند
منیزیم ممکن است لخته شدن خون را کند کند. مصرف منیزیم همراه با داروهایی که باعث کاهش لخته شدن خون میشوند، میتواند احتمال کبودی و خونریزی را افزایش دهد.
برخی از داروهای کاهشدهنده لخته شدن خون شامل آسپرین، کلوپیدوگرل (Plavix)، دالتپارین (Fragmin)، انوکساپارین (Lovenox)، هپارین، ایندومتاسین (Indocin)، تیکلوپیدین (Ticlid)، وارفارین (Coumadin) و دیگر موارد هستند.
دیگوکسین (Lanoxin) با منیزیم تداخل دارد
دیگوکسین (Lanoxin) به تقویت ضربان قلب کمک میکند. منیزیم ممکن است میزان جذب دیگوکسین (Lanoxin) توسط بدن را کاهش دهد. با کاهش جذب دیگوکسین توسط بدن، منیزیم ممکن است از اثربخشی این دارو بکاهد.
داروهای دیابت (سولفونیلاورهها) با منیزیم تداخل دارند
منیزیم به شکل مکملهای مختلف با انواع نمکها (ملح) در دسترس است. برخی از فرمهای نمکی منیزیم ممکن است میزان جذب سولفونیلاوره را توسط بدن افزایش دهند. با افزایش جذب سولفونیلاوره، این فرمهای منیزیم ممکن است خطر کاهش قند خون را در برخی بیماران افزایش دهند.
برخی از داروهای سولفونیلاوره شامل کربوتامید، استوهگزامید، کلرپروپامید، تولبوتامید، گلیکلازید، گلیبورنرید، گلیکلوپیرامید و گلیمپیراید هستند.
آنتیاسیدها با منیزیم تداخل دارند
آنتیاسیدها ممکن است اثرات ملین منیزیم را کاهش دهند. افرادی که منیزیم را به عنوان ملین مصرف میکنند ممکن است به دوز بیشتری نیاز داشته باشند.
برخی از آنتیاسیدها شامل کلسیم کربنات، دیهیدروکسی آلومینیوم سدیم کربنات، ماگالدریت، منیزیم سولفات، هیدروکسید آلومینیوم و دیگر موارد هستند.
گاباپنتین (Neurontin) با منیزیم تداخل دارد
منیزیم ممکن است میزان جذب گاباپنتین (Neurontin) توسط بدن را کاهش دهد. با کاهش میزان جذب گاباپنتین توسط بدن، منیزیم ممکن است از اثربخشی گاباپنتین بکاهد.
گاباپنتین را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۴ تا ۶ ساعت بعد از مکملهای منیزیم مصرف کنید.
کتامین (Ketalar) با منیزیم تداخل دارد
کتامین برای درد شدید و افسردگی استفاده میشود. مصرف دوزهای بالای منیزیم همراه با کتامین ممکن است اثرات و عوارض جانبی کتامین را افزایش دهد.
تداخلات جزئی قرص منیزیم
در مصرف ترکیب مکمل منیزیم و داروی زیر دقت کنید (علائم خود را تحت نظر داشته باشید):
سولامر (Renagel، Renvela) با منیزیم تداخل دارد
سولامر میتواند میزان منیزیم را در بدن افزایش دهد. مصرف سولامر همراه با مکمل منیزیم ممکن است باعث افزایش بیش از حد منیزیم در بدن شود.
قبل از مصرف مکملهای منیزیم در صورتی که سولامر مصرف میکنید، با پزشک خود مشورت کنید.
معرفی بهترین نمونههای مکمل منیزیم
در این بخش دو مورد از محبوبترین و بهترین مکملهای منیزیم یعنی مگنیفورت به فرم کپسول و مگترا منیزیم به فرم پودر را معرفی میکنیم. برای جلوگیری از عوارض قرص منیزیم و مکملهای دارای فرمهای دیگر (مانند پودر) مانند هر محصول دیگری، لازم است به بروشور راهنمای آنها مراجعه کنید.
کپسول مگنیفورت هولیستیکا
قرص مگنیفورت یکی از بهترین مکملهای منیزیم است که علاوه بر منیزیم حاوی ویتامین D، ویتامین K2، ویتامین B6 و ویتامین B1 است. این محصول تاثیرات مثبتی در رشد مغز و سلامت اعصاب، حفظ سلامت قلب و عروق، انقباض ماهیچهها، استحکام استخوانها، تنظیم قند و چربی خون و بهبود اختلالات خواب دارد.
این مکمل حاوی ۱۵۰ میلی گرم منیزیم دریایی است. یعنی منیزیم موجود در مکمل مگنیفورت منشاء دریایی دارد و از آب دریا تخلیص شده است. منیزیم دریایی همراه با چندین ریزمغذی کمیاب آب دریا است که سبب افزایش فراهم زیستی و جذب موثر آن شده و بعنوان کوفاکتور در انجام واکنش های بیولوژیک بدن ضروری هستند.
نحوه مصرف کپسول منیزیم روزانه ۱ الی ۲ عدد بعد از غذا است.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مگنیفورت، میتوانید به صفحه آن در داروخانه آنلاین مفیدطب مراجعه کنید:
مشاهده و خرید مگنیفورت هولیستیکا
پودر مگترا منیزیم نیچرز اونلی
پودر منیزیم مگترا مکمل منیزیم دیگری است که برای کمک به سلامت ماهیچهها و عملکرد سیستم عصبی، کمک به کاهش اسپاسم عضلانی و کاهش سردردهای میگرنی مفید است.
هر ساشه یک گرمی مگترا حاوی منیزیم اکساید معادل ۳۰۰ میلیگرم عنصر منیزیم است.
برای مصرف مگترا که یک پودر حل شونده در دهان است، کافی است آن را روی زبان خود بریزید و بدون نیاز به آب، همراه یا بدون غذا، مطابق دستور پزشک مصرف کنید.
جمع بندی
منیزیم یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است و مصرف آن به بهبود سلامت عمومی کمک میکند. با این حال، مصرف نادرست یا بیش از حد آن میتواند عوارض جدی داشته باشد. توصیه میشود افراد قبل از شروع مصرف مکمل منیزیم با پزشک خود مشورت کنند و از دوز مناسب استفاده کنند تا از بروز عوارض جلوگیری شود. در این مقاله عوارض قرص منیزیم که ممکن است بروز پیدا کند بررسی کردیم. همچنین به دوز مصرفی سالم و تداخلات دارویی این مکمل غذایی پرداختیم.
برای تهیه انواع مکمل منیزیم میتوانید به داروخانه آنلاین مفیدطب مراجعه کنید. در مفیدطب مکملها مانند همه محصولات دیگر، دارای برچسب اصالت کالا هستند. همچنین، سفارشات شما در سریعترین زمان به محل مورد نظرتان در سراسر ایران ارسال میشوند.
مشاهده و خرید انواع مکمل منیزیم
منبع: سایت webmd
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شدهاند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمیشوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.