شاید برای شما هم سوال باشد که باید برای تقویت کبد چه بخوریم. کبد یکی از اعضای بسیار مهم بدن است که توجه به سلامتی آن حائز اهمیت میباشد. بسیاری از افراد در سراسر جهان به مشکلات و بیماریهای مربوط به کبد دچار هستند. برخی از این مشکلات عبارتند از سیروز کبدی، بیماری کبد چرب غیر الکلی، بیماری کبدی الکلی، سرطان کبد، نارسایی کبد و هپاتیت. با این مقاله از مجله سلامت مفید طب همراه باشید تا با خوراکی‌ها و گیاهان دارویی مفید برای کبد و حفظ سلامت آن آشنا شوید.
برای تقویت کبد چه بخوریم
در مقدمه به برخی از بیماریهای مربوط به کبد اشاره کردیم. ریسک فاکتورهای بیماریهای کبد شامل مصرف زیاد الکل، قند خون بالا، چاقی، فشار خون بالا، سطح تری گلیسرید و کلسترول بالا و غیره هستند.
روش‌های مختلفی برای درمان بیماریهای کبدی وجود دارد، از جمله درمان دارویی، تغذیه درمانی، ایمنی درمانی، تغییر سبک زندگی، جراحی و حتی پیوند کبد.
بسیاری از افراد برای بهبود مشکلات کبدی خود، علاوه بر درمان‌های استاندارد از درمان‌های جایگزین از جمله مکمل‌های گیاهی نیز استفاده می‌کنند.
در ادامه به معرفی چند گیاه دارویی مفید برای کبد و حفظ سلامت آن می‌پردازیم. اما قبل از آن لازم است به این نکته مهم اشاره کنیم که بسیاری از گیاهان دارویی ممکن است برای افراد مبتلا به برخی از بیماریهای کبدی خطرناک باشند.
برخی از این گیاهان با آسیب کبدی و سایر مشکلات مربوط به کبد در ارتباط هستند. بنابراین لازم است قبل از شروع مصرف مکمل‌های گیاهی و گیاهان دارویی از جمله موارد ذکر شده در این مقاله، با پزشک خود مشورت کنید.
در ادامه مطلب خواهیم گفت که برای تقویت کبد چه بخوریم و با چند گیاه دارویی که می‌توانند برای کبد مفید باشند، آشنا می‌شویم.
خار مریم برای کبد خوب است؟
احتمالا درباره خواص خار مریم برای کبد شنیده‌اید. آیا واقعا خار مریم برای کبد خوب است؟
بیش از ۲۰۰۰ سال است که از خار مریم برای درمان مشکلات کبد و مجرای صفراوی استفاده می‌شود و تحقیقات نشان می‌دهد که این گیاه می‌تواند دارای خواص حفاظت کنندگی کبد باشد.
سیلی مارین شامل ترکیباتی است که از دانه‌های گیاه خار مریم استخراج می‌شود، از جمله سیلیبین، سیلی کریستین و سیلی دیانین.
نشان داده شده که سیلی مارین اثرات آنتی اکسیدانی قوی دارد و می‌تواند به بازسازی سلول‌های کبد و کاهش التهاب کمک کند و برای افراد مبتلا به بیماری کبدی مفید باشد. با این حال، نتایج مطالعات انسانی در این زمینه با هم متفاوت هستند.
برای مثال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل سیلی مارین ممکن است به محافظت در مقابل پیشرفت بیماری کبدی، افزایش طول عمر در افراد مبتلا به سیروز الکلی و افزایش کیفیت کلی زندگی در افراد مبتلا به بیماریهای کبدی کمک کند.
با این حال، سایر مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل سیلی مارین، از پلاسیبو (دارونما) موثرتر نیست. بنابراین تاکید بر این است که تحقیقات بیشتری در این مورد صورت گیرد. صرف نظر از این مسئله، خار مریم یا سیلی مارین بی‌خطر در نظر گرفته شده و تا کنون حتی در دوزهای بالا با عوارض جانبی همراه نبوده است.
شما می‌توانید برای تهیه قرص لیورگل ۱۴۰ میلی‌گرم گل دارو (کبد چرب، هپاتیت و صفرا آور) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
در ترکیبات این محصول از عصاره خشک خار مریم نیز استفاده شده است.
جینسینگ برای کبد
تا کنون مطالعاتی برای بررسی تاثیرات جینسینگ برای کبد صورت گرفته است. جینسینگ (Ginseng) یک داروی گیاهی محبوب است که به خاطر خواص ضد التهابی‌اش شناخته شده است.
برخی از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند که جینسنگ دارای اثرات آنتی اکسیدانی است و می‌تواند به محافظت در مقابل آسیب‌های کبدی ناشی از ویروس‌ها، سموم و الکل کمک کند. علاوه بر این، ممکن است به بازسازی سلول‌های کبدی بعد از عمل جراحی نیز کمک نماید.
همچنین برخی از مطالعات انسانی نشان داده‌اند که درمان با جینسینگ می‌تواند عملکرد کبد را بهبود بخشد و خستگی و التهاب را در افراد مبتلا به بیماری کبدی و اختلال عملکرد کبد کاهش دهد.
برای مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ بر روی ۵۱ مرد با سطح آلانین آمینوترانسفر (ALT) بالا (یک مارکر آسیب کبدی)، نشان داد آن‌هایی که به مدت ۱۲ هفته، روزانه ۳ گرم عصاره جینسینگ مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در آلانین آمینوترانسفر داشتند (نسبت به گروه پلاسیبو). سطح گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز (یک مارکر دیگر آسیب کبدی) نیز در این افراد به طور قابل توجهی کاهش یافت.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند، اما به تحقیقات بیشتری درباره تاثیرات جینسینگ بر سلامت کبد نیاز است.
تصور می‌شود که مصرف جینسینگ به تنهایی، برای سلامت کبد بی‌خطر است. با این حال، جینسینگ پتانسیل واکنش با داروها را دارد که می‌تواند منجر به آسیب کبدی و عوارض جانبی بالقوه خطرناک دیگر شود.
چای سبز برای کبد مفید است؟
از آنجایی که چای سبز دارای فواید بسیاری است، شاید برایتان سوال باشد که آیا چای سبز برای کبد نیز مفید است یا خیر.
چای سبز و ترکیب پلی فنل اصلی آن یعنی اپی گالوکتشین گالات، اغلب در مطالعات مربوط به داروهای گیاهی برای بیماریهای کبد، مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عصاره چای سبز می‌تواند به درمان بیماریهای کبدی کمک کند.
یک مطالعه بر روی ۸۰ فرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی نشان داد که مصرف روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم عصاره چای سبز به مدت ۹۰ روز، به طور قابل توجهی مارکرهای آسیب کبدی ALT و آسپارتات ترانس آمیناز (AST) را کاهش می‌دهد. اگرچه در گروه پلاسیبو نیز کاهش سطح AST و ALT مشاهده شد، اما این کاهش قابل توجه نبود.
یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای دیگر بر روی افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی، بهبود قابل توجهی را در AST، ALT و مارکرهای التهابی افرادی که روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم عصاره چای سبز مصرف کرده بودند، نشان داد (در مقایسه با گروه پلاسیبو). همچنین این درمان تغییرات چربی کبد را کاهش داد.
علاوه بر این، نشان داده شده مصرف چای سبز در مقابل مشکلات کبدی مختلف از جمله سرطان کبد، هپاتیت، سیروز، کبد چرب و بیماریهای مزمن کبدی محافظت کننده است.
نوشیدن چای سبز برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما در موارد نادر، مکمل‌های عصاره چای سبز با آسیب کبدی حاد مرتبط بوده‌اند.
فواید شیرین بیان برای کبد
آیا از فواید شیرین بیان برای کبد چیزی شنیده‌اید؟ شیرین بیان گیاهی با خواص دارویی قوی است. در مطالعات علمی نشان داده شده که ریشه شیرین بیان دارای خواص ضد التهابی، ضد ویروسی و اثرات محافظت کنندگی کبد میباشد.
جزء فعال اصلی در ریشه شیرین بیان، ترکیب ساپونین گلیسیریزین است. معمولا از ریشه شیرین بیان در طب سنتی چینی و ژاپنی برای درمان بیماریهای بسیاری از جمله بیماریهای کبد استفاده می‌شود.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که درمان با عصاره شیرین بیان می‌تواند برای افراد مبتلا به برخی از بیماریهای کبدی مفید باشد. بنابراین این یکی دیگر از جواب‌های سوال اصلی مقاله یعنی «برای تقویت کبد چه بخوریم؟» را با بررسی فواید شیرین بیان می‌توان پیدا کرد.
یک مطالعه بر روی ۶۶ فرد مبتلا به بیماری کبد چرب، نشان داد که مصرف روزانه ۲ گرم عصاره ریشه شیرین بیان به مدت دو ماه، به طور قابل توجهی ALT و AST را کاهش می‌دهد (در مقایسه با درمان پلاسیبو).
با وجود اینکه نتایج تحقیقات امیدوار کننده هستند، اما به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.
علاوه بر این، برخی از افراد نسبت به شیرین بیان حساس‌تر هستند و همچنین استفاده طولانی مدت از محصولات شیرین بیان می‌تواند منجر به عوارض جانبی خطرناک از جمله افزایش فشار خون و کاهش پتاسیم خون شود.
خواص زردچوبه برای کبد
شاید تا حالا درباره خواص زردچوبه برای کبد شنیده باشید. هنگامی که می‌پرسیم برای تقویت کبد چه بخوریم، احتمالا یکی از گیاهانی که به ذهنمان می‌رسد زردچوبه است. زردچوبه و ترکیب فعال اصلی آن یعنی کورکومین فواید زیادی برای سلامتی دارند.
شواهد نشان می‌دهد که زردچوبه دارای خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی قوی است. این خواص، زردچوبه را به انتخابی محبوب برای افراد مبتلا به بیماریهای کبدی تبدیل می‌کند.
یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، نشان داد که مصرف روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم از یک محصول کورکومین به مدت ۸ هفته، میزان چربی کبد و سطح ALT و AST را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد (در مقایسه با گروه پلاسیبو).
یک مطالعه دیگر بر روی ۷۰ فرد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، نشان داد کسانی که روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم کورکومین به همراه ۵ میلی‌گرم پیپرین به مدت ۱۲ هفته مصرف نمودند، کاهش قابل توجهی در ALT، AST، LDL و مارکرهای التهابی داشتند (در مقایسه با گروه پلاسیبو). پیپرین یک ترکیب موجود در فلفل سیاه است که جذب کورکومین را افزایش می‌دهد.
همچنین در این مطالعه مشاهده شد که درمان با کورکومین به طور قابل توجهی شدت بیماری کبد چرب غیر الکلی را بهبود می‌بخشد (در مقایسه با گروه پلاسیبو).
مصرف مکمل زردچوبه و کورکومین به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، چند مورد آسیب کبدی حاد گزارش شده است. اما هنوز مشخص نیست که این موارد به علت آلایش محصولات کورکومین بوده است یا خود محصولات.
شما می‌توانید برای تهیه قرص کورکوما دینه (آنتی اکسیدان و محافظ کبد) از طریق سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
این محصول حاوی عصاره گیاه زردچوبه است که برای عملکرد بهتر کبد، بهبود درد مفاصل، لاغری، سوءهاضمه، رفع نفخ و سایر مشکلات گوارشی بسیار مفید و مؤثر است.
سیر برای کبد چرب
آیا سیر برای کبد چرب مفید است؟ سیر یک جزء محبوب در بسیاری از درمان‌ها و داروهای گیاهی است. سیر سرشار از ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی از جمله آلیسین، آلین و آجوئن میباشد که می‌توانند به سلامت کبد کمک کنند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ بر روی ۹۸ فرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی، نشان داد افرادی که روزانه ۸۰۰ میلی‌گرم پودر سیر به مدت ۱۵ هفته مصرف نمودند، کاهش قابل توجهی در ALT، AST، کلسترول بد (LDL) و تری گلیسرید داشتند (در مقایسه با گروه پلاسیبو).
علاوه بر این، در ۵۱% از شرکت کنندگان گروه پودر سیر، بهبود در شدت تجمع چربی در کبد نشان داده شد. اما در گروه کنترل، فقط در ۱۶% از شرکت کنندگان این بهبود اتفاق افتاد.
یک مطالعه دیگر بر روی بیش از ۲۴۰۰۰ بزرگسال، نشان داد ریسک بیماری کبد چرب در مردانی که بیش از ۷ بار در هفته سیر خام مصرف می‌کنند، تا ۲۹% کمتر می‌شود. با وجود اینکه مصرف سیر خام با بروز بیماری کبد چرب غیر الکلی در مردان رابطه عکس داشت، اما این رابطه در زنان مشاهده نشد.
یک مطالعه دیگر، مصرف سیر خام را با ریسک کمتر ابتلا به سرطان کبد مرتبط دانست. در این مطالعه، مصرف سیر خام به میزان دو بار یا بیشتر در هفته، با ۲۳% ریسک کمتر ابتلا به سرطان کبد در ارتباط بود (در مقایسه با افرادی که کمتر از دو بار در هفته سیر خام مصرف می‌کردند).
با وجود اینکه سیر خام به طور کلی بی‌خطر است، مکمل‌های سیر ممکن است در برخی از افراد باعث آسیب کبدی شوند.
زنجبیل برای کبد خوب است؟
زنجبیل یک ماده غذایی محبوب است که در آشپزی از آن استفاده می‌شود. همچنین به عنوان یک گیاه دارویی برای درمان بسیاری از مشکلات سلامتی و بیماری‌ها از جمله بیماری کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای بر روی ۴۶ فرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی، نشان داد که مصرف ۱۵۰۰ میلی‌گرم پودر زنجبیل در روز، سطح ALT، کلسترول بد، قند خون ناشتا و مارکر التهابی پروتئین واکنشی سی را کاهش می‌دهد (در مقایسه با درمان پلاسیبو).
در یک مطالعه دیگر نیز نتایج مشابهی مشاهده شد. در این مطالعه، در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی که به مدت ۱۲ هفته، ۲ گرم زنجبیل مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در ALT، GGT، مارکرهای التهابی و تجمع چربی کبد مشاهده شد (در مقایسه با گروه پلاسیبو).
زنجبیل حاوی ترکیبات قوی از جمله جینجرول و شوگاول است که به مهار التهاب و محافظت در مقابل آسیب سلولی کمک می‌کنند. این مسئله می‌تواند به سلامت کبد کمک نماید. همچنین زنجبیل ممکن است به محافظت از کبد در برابر سمومی مثل الکل کمک کند.
زنجبیل به طور کلی حتی برای افراد مبتلا به مشکلات کبدی بی‌خطر است. با این وجود، حتما باید قبل از مصرف محصولات زنجبیل با دوز بالا، با پزشک مشورت کنید.
سالویا میلتیوریزا (Salvia miltiorrhiza)
دانشن (Danshen) ریشه خشک شده گیاه سالویا میلتیوریزا (یک گیاه از گونه‌ای نزدیک به مریم گلی) است که استفاده از آن در طب سنتی چینی متداول است. مطالعات بر روی انسان‌ها و حیوانات نشان داده‌اند که دانشن می‌تواند اثرات مثبتی بر سلامت کبد داشته باشد.
مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که دانشن می‌تواند به محافظت از کبد در مقابل بیماری کبدی الکلی کمک کند و بازسازی بافت کبد را تقویت نماید. همچنین برخی از مطالعات انسانی نشان می‌دهند که استفاده از دانشن در کنار سایر داروهای گیاهی می‌تواند به درمان فیبروز کبد کمک کند.
جینکوبیلوبا (Ginkgo biloba)
جینکوبیلوبا یک مکمل گیاهی محبوب است که با بهبود سلامت کبد مرتبط میباشد. برای مثال، یک مطالعه حیوانی نشان داد که تزریق جینکوبیلوبا، فیبروز کبدی را کاهش می‌دهد و عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد.
با وجود اینکه جینکوبیلوبا ممکن است با عوارض جانبی خفیف همراه باشد، اما تا کنون به طور خاص با آسیب کبدی مرتبط نبوده است.
گون (Astragalus)
گون یک گیاه خوراکی است که معمولا در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه سرشار از ترکیبات دارویی از جمله ساپونین‌ها، ایزوفلاونوئیدها و پلی‌ساکاریدها میباشد که دارای خواص درمانی قوی هستند.
گون به‌طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود و تا کنون با آسیب کبدی مرتبط نبوده است. با این حال، ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد.
مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که گون به تنهایی یا در ترکیب با سایر گیاهان، می‌تواند به حفاظت در مقابل فیبروز و کبد چرب ناشی از رژیم غذایی پر چرب، کمک کند.
احتیاط در مصرف گیاهان دارویی
اگرچه برخی از گیاهان دارویی ممکن است به پیشگیری یا درمان بیماریهای کبدی کمک کنند، اما کسانی که مایل به استفاده از این گیاهان دارویی هستند لازم است قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنند. زیرا بسیاری از داروهای گیاهی برای کبد سمی هستند و ممکن است مصرف آن‌ها خطرناک باشد، مخصوصا برای کسانی که به بیماری کبدی یا سایر مشکلات سلامتی مبتلا هستند.
در واقع، تا کنون برخی از داروهای گیاهی با آسیب کبدی و حتی مرگ در ارتباط بوده‌اند. چه یک گیاه خاص و چه ترکیبی از گیاهان، قابلیت وارد کردن آسیب جدی به کبد را دارند. علاوه بر این، ممکن است مکمل‌های گیاهی آلوده به فلزات سنگین، آفت کش‌ها، مواد دارویی و باکتری‌هایی باشند که می‌توانند به کبد آسیب بزنند.
همچنین بسیاری از گیاهان ممکن است با داروها بر هم کنش یا تداخل داشته باشند که می‌تواند منجر به آسیب کبدی و حتی مرگ شود.
بنابراین لازم است قبل از مصرف گیاهان دارویی با پزشک مشورت کنید تا از بی‌خطر بودن آن‌ها برای خودتان مطمئن شوید.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب گفتیم که برای تقویت کبد چه بخوریم و گیاهان مفیدی را که می‌توانند به پیشگیری یا درمان برخی از بیماریهای کبدی کمک کنند، معرفی کردیم. از جمله این گیاهان می‌توان به زردچوبه، سیر، چای سبز، جینسینگ و خار مریم اشاره نمود.
همان‌طور که گفته شد با وجود اینکه این گیاهان می‌توانند مفید باشند، اما برای جلوگیری از تداخلات دارویی، آسیب کبدی و سایر عوارض جانبی لازم است قبل از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید.
شما می‌توانید برای تهیه قرص لیورگل ۷۰ میلی‌گرمی گل دارو (پاکسازی کبد) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
منبع: سایت healthline
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
