مخاط بینی به علت وجود رگ‌های خونی فراوان و سلول‌های تولید کننده موکوس همواره مرطوب است و همین موضوع آن را به محیط مناسبی برای کلونیزه شدن کروناویروس تبدیل کرده است. تحقیقات نشان می‌دهد در صورت مخدوش شدن سد موکوسی بینی، کروناویروس می‌تواند مخاط بینی را درگیر کند و حرکت مژک‌های سلول‌های مخاط بینی را تحت تاثیر قرار دهد. شستشوی بینی با آب نمک برای کرونا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه غیر دارویی، با حذف آنتی ژن‌ها، میانجی‌های التهابی و میکرب‌ها حفره بینی را تمیز می‌کند و لود ویروس را کاهش می‌دهد. در نتیجه، شستشوی بینی می‌تواند کاهش انتقال کرونا ویروس به افراد دیگر را به دنبال داشته باشد.
همچنین شستشوی بینی با آب نمک توسط بیماران کووید که علائم احتقان بینی داشته باشند می‌تواند به تخفیف علائم و کاهش طول مدت بیماری کمک کند.
در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب درباره جنبه‌های مختلف شستشوی بینی با آب نمک برای کرونا از جمله فواید و روش انجام این کار صحبت کرده و به مهمترین سوالات در این رابطه پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
تاثیر شستشوی بینی با آب نمک در مطالعات
در یک مطالعه، شستشوی بینی با محلول نمک دریا به مدت ۸ هفته، علائم عفونت‌های تنفسی فوقانی را بهبود داد و کاهش انسداد بینی، کاهش مصرف دارو و کاهش غیبت از مدرسه را به دنبال داشت. مطالعه دیگری نشان داد مصرف روزانه اسپری سدیم کلراید در هنگام سرماخوردگی می‌تواند علائمِ ناحیه بینی را کاهش دهد.
مطالعه دیگری نشان داد استفاده از سالین هایپرتونیک (آب نمک غلیظ) برای شستشوی بینی و غرغره در ۴۸ ساعت ابتداییِ ابتلا به عفونت تنفسی فوقانی با رینوویروس، کروناویروس، انتروویروس و ویروس آنفلونزا، کاهش طول مدت بیماری، کاهش مصرف دارو، کاهش انتقال بیماری به اعضای خانواده و کاهش لود ویروس در ذرات تنفسی را به همراه دارد.
علاوه بر این، شستشو با آب نمک باعث تقویت ایمنی ذاتی ضد ویروس در مخاط بینی می شود. یک مطالعه نشان داده است سلول‌های اپیتلیال، فیبروبلاست و کبدی در حضور غلظت‌های فزاینده سدیم کلراید فعالیت ضدویروسی بهتری علیه کروناویروس دارند. (اگرچه سلول‌های مخاط بینی در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفتند). در مطالعه دیگری سواب بیمارانی که شستشوی بینی انجام می‌دادند لود کروناویروس پایین‌تری داشت.
اگرچه مطالعه‌ای در خصوص تاثیر شستشوی بینی با آب نمک برای حس بویایی صورت نگرفته است، از نظر تئوری ممکن است این روش، با کاهش لود ویروس و میانجی‌های التهابی در بینی در پیشگیری از تضعیف حس بویایی توسط کرونا ویروس موثر باشد.
مکانیسم اثر شستشوی بینی با آب نمک
مخاط بینی نقش مهمی در ایمنی ذاتی دارد و یک سد دفاعی اولیه در برابر ویروس، باکتری و ذرات دیگر محسوب می‌شود. این مخاط از یک لایه موکوس بر روی یک لایه آبی تشکیل شده است که ذرات را به دام می‌اندازد. این ذرات سپس توسط مژک‌های سلول‌های مخاطی به سمت دستگاه گوارش هدایت می‌شوند تا نابود گردند. شستشوی بینی با آب نمک این سد دفاعی را به طرق مختلف تقویت می‌کند.
اولا، شستشوی بینی لایه سطحی موکوس را به همراه تمام ذرات موجود در آن از بینی خارج می‌کند. به علاوه، وجود آب نمک در بینی باعث می‌شود لایه زیری هیدراته‌تر شود و در نتیجه فرکانس حرکت مژک‌های سلول‌های مخاطی افزایش یابد و میانجی‌های التهابی سریعتر حذف شوند. این مکانیسم‌ها در هنگام ابتلا به عفونت‌های تنفسی می‌توانند بسیار کمک کننده باشند.
فواید شستشوی بینی با آب نمک
- سدیم کلراید می‌تواند باعث مهار تکثیر بسیاری از ویروس‌ها شود.
- شستشوی بینی با آب نمک در کرونا راهکاری ساده، بی خطر و اقتصادی با ارزش درمانی و پیشگیرانه است.
- شستشوی بینی با آب نمک آلرژن‌ها، میانجی‌های التهابی، موکوس و ذرات گیر افتاده در آن را از بینی خارج می‌کند.
- سینوس‌ها و مجاری بینی پس از شستشو با آب نمک مرطوب می‌شوند.
- شستشو با آب نمک عملکرد ایمنی سلول‌های مخاط بینی را تقویت می‌کند.
عوارض شستشوی بینی با آب نمک
شستشوی بینی با آب نمک معمولا بی‌عارضه است، فقط برخی افراد در اولین دفعات شستشوی بینی با آب نمک کمی احساس سوزش در بینی دارند؛ این موضوع بعد از چند بار تکرار برطرف می‌شود.
شاید علاقه‌مند باشید مقاله معرفی بهترین شربت پاکسازی ریه بخوانید. (روی اسم آن بزنید)
شستشوی بینی با آب نمک غلیظ
اگرچه سودمند بودن شستشوی بینی با آب نمک اثبات شده است، غلظت مناسب آب نمک برای این شستشو مورد بحث است. در برخی مطالعات از آب نمک با غلظت فیزیولوژیک (۰.۹%) و در سایر مطالعات از آب نمک با غلظت بیشتر برای شستشوی بینی استفاده شده است.
تئوری‌ای وجود دارد که می‌گوید با مصرف آب نمک غلیظ، آب بیشتری از داخل سلول‌ها به محیط بینی کشیده می‌شود و در نتیجه بخش آبی موکوس هیدراته می‌شود. این فرآیند تقویت کلیرانس مژک‌ها و کاهش ادم اپیتیلیوم بینی را به دنبال دارد. با این حال در برخی مطالعات بعد از شستشوی بینی با آب نمک غلیظ، عوارض موضعی مانند سوزش، انسداد و آبریش بینی ایجاد شد.
به طور کلی فعلا توصیه می‌شود افراد از آب نمک با غلظت فیزیولوژیک (۰.۹%) برای شستشوی بینی استفاده کنند.
نحوه تهیه آب نمک برای شستشوی بینی
برای تهیه محلول آب نمک شستشوی بینی، باید نمک خالص را در آب گرم استریل حل کرد. مهم است که آب مورد استفاده حتما استریل باشد چرا که در غیر این صورت احتمال ابتلا به عفونت با یک آمیب (نگلریا فولری) وجود دارد. اگرچه تهیه این محلول در خانه و با آب جوشیده امکان‌پذیر است، به علت احتمال آلودگی ظروف، مواد یا وسایل، و دقت پایین درصد انحلال، بهتر است سرم شستشوی آب نمک را از داروخانه تهیه کنید.
اگر به هر دلیلی به محلول شستشوی بینی آماده مصرف دسترسی ندارید، می‌توانید از این روش استفاده کنید:
- یک بطری شیشه ای را کاملا بشویید.
- یک یا دو فنجان آب مقطر یا آب جوشیده سرد شده در بطری بریزید. آب لوله کشی استفاده نکنید.
- یک چهارم تا نیم قاشق چایخوری نمک خالص اضافه کنید. نمک سفره استفاده نکنید چرا که ناخالصی دارد.
- محلول را هم بزنید، بلافاصله استفاده کنید و باقیمانده آن را دور بریزید.
روش شستن بینی با آب نمک
- در حالی که جلوی سینک ایستاده‌اید سر خود را بچرخانید و خم کنید تا تیغه بینی شما در زاویه ۴۵ درجه نسبت به زمین قرار گیرد. دقت کنید سر خود را به سمت عقب نچرخانید.
- سرنگ بدون سوزن را از آب نمک پر کنید و سپس در سوراخ بالایی بینی گرفته و تخلیه کنید.
- دقت کنید جریان آب نمک به سمت پشت سر شما هدایت شود نه بالای سرتان.
- اجازه دهید آب نمک از سوراخ پایینی بینی شما خارج شود. در این چند ثانیه با دهان نفس بکشید.
- اگر آب نمک وارد دهان شما شد، آن را بیرون بیاندازید. اما اگر مقداری از آن را اشتباها قورت دادید، نگران نباشید، مشکلی ایجاد نمی‌شود.
- به آرامی فین کنید.
- سر خود را در جهت مخالف بچرخانید و تمام مراحل را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید.
نکات بهداشتی
- می‌توانید قبل از استفاده محلول آب نمک را در مایکرویو گرم کنید؛ اما دقت کنید داغ نشود.
- قبل از شستشوی بینی دستهای خود را بشویید.
- بعد از هر بار استفاده سرنگ را با آب داغ و مایع صابون بشویید و در محل تمیز و خشک نگهداری کنید.
- هر یک تا دو هفته سرنگ را عوض کنید.
- اگر محلول شستشوی بینی شما کدر یا کثیف به نظر می‌رسد، آن را دور بریزید.
سوالات پر تکرار
شستشوی بینی با آب نمک چند بار در روز باید انجام شود؟
در صورتی که شستشوی بینی با آب نمک برای پیشگیری از کرونا انجام می‌دهید، یک یا دو بار در روز مناسب است.
در صورتی که دچار کرونا هستید یا علائم احتقان یا آبریزش بینی دارید، می‌توانید هر زمان احساس ناراحتی در بینی داشتید شستشو انجام دهید. شستشوی بینی با آب نمک همچنین قبل از استفاده از اسپری‌ها یا قطره‌های بینی پیشنهاد می‌شود. اسپری‌ها و قطره‌های بینی در صورت استفاده بعد از شستشوی بینی با آب نمک تاثیر بسیار بیشتری دارند و تا عمق بیشتری در بینی نفوذ می‌کنند.
چقدر زمان می‌برد تا تاثیر مثبت شستشوی بینی با آب نمک آغاز شود؟
حتی بعد از یک یا دو بار استفاده احساس راحتی تنفس و رطوبت مخاط را تجربه خواهید کرد. با تکرار روزانه، فواید این شستشو بیشتر ظاهر می‌شود.
شستشوی بینی با آب نمک برای چه کسانی مناسب است؟
شستشوی بینی با آب نمک برای تمام افرادی که علائمی مانند آبریزش و احتقان بینی را به علت کووید ۱۹، سینوزیت، آلرژی، سرماخوردگی یا آنفلونزا تجربه می‌کنند، مفید است.
این روش همچنین برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های تنفسی مناسب است.
چه کسانی نباید شستشوی بینی با آب نمک را انجام دهند؟
- اگر عفونت گوش دارید یا یکی از سوراخ‌های بینی شما مسدود شده و نمی‌توانید از طریق آن تنفس کنید بهتر است از شستشوی بینی با آب نمک خودداری کنید.
- اگر در ناحیه صورت زخم باز دارید از شستشوی بینی با آب نمک خودداری کنید.
- اگر اختلال عصبی یا اسکلتی-عضلانی‌ای دارید که ممکن است ناگهان آب نمک را تنفس کنید، از شستشوی بینی با آب نمک خودداری کنید.
آیا شستشوی بینی با آب نمک در بارداری توصیه می شود؟
محدودیتی برای این کار در بارداری وجود ندارد. بنابراین خانم‌های باردار نیز می‌توانند شستشوی بینی با آب نمک برای کرونا را انجام دهند.
آیا شستشوی بینی کودک با آب نمک توصیه می شود؟
اگر کودک به سنی رسیده باشد که بتواند خودش شستشوی بینی را مطابق روش فوق انجام دهد، می‌تواند از این راهکار درمانی استفاده کند.
شاید علاقه‌مند باشید مقاله مقایسه واکسن های کرونا را بخوانید. (روی اسم آن بزنید)
جمع بندی
در این مقاله درباره شستشوی بینی با آب نمک برای کرونا و فواید و روش درست انجام آن صحبت کردیم. به خاطر داشته باشید که برای شستشو حتما از آب استریل استفاده کنید و در صورتی که دارای شرایط گفته شده برای انجام ندادن این کار هستید، از شستشوی بینی با آب نمک خودداری کنید.
شما می‌توانید برای مشاهده توضیحات و خرید انواع مکمل و شربت تقویت سیستم ایمنی بدن از داروخانه آنلاین مفیدطب، روی دکمه زیر کلیک کنید. همچنین در صورتی که سوال یا نظری درباره محصولات دارید، در قسمت نظرات این پست یا در صفحه محصولات کامنت کنید تا متخصصین ما به آن‌ها پاسخ دهند.
خرید انواع محصولات تقویت کننده سیستم ایمنی
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
