استرس مزمن، احساس استرس طولانی مدت و مداوم است که در صورت درمان نشدن می‌تواند روی سلامتی اثرات منفی داشته باشد. این استرس می‌تواند در نتیجه فشارهای روزمره کاری و خانوادگی و یا موقعیت‌های آسیب‌زا ایجاد شود. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به معرفی علائم استرس مزمن و توضیح تفاوت آن با استرس حاد می‌پردازیم. همچنین چند روش را برای کمک به درمان آن معرفی می‌کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
استرس مزمن چیست؟
شاید مایل باشید اول بدانید استرس مزمن چیست و با تعریف آن آشنا شوید. استرس یک پاسخ بیولوژیکی در شرایط مقتضی است و باعث می‌شود بدن هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح کند.
این هورمون‌ها (برای مثال با افزایش دادن ضربان قلب و تنفس)، به آماده کردن بدن برای وارد عمل شدن کمک می‌کنند. در این حالت ممکن است پزشک فرد را در حالت هوشیاری بالا یا انگیختگی توصیف کند.
عوامل زیادی از جمله موقعیت‌های خطرناک و فشارهای روانی مانند ضرب‌الاجل‌های کاری، امتحانات و رویدادهای ورزشی می‌توانند پاسخ استرس را تحریک کنند.
معمولا تاثیرات جسمی استرس خیلی طول نمی‌کشد. با این حال، برخی از افراد تقریبا به طور دائمی در این حالت هوشیاری بالا (heightened alertness) هستند. به این وضعیت استرس مزمن گفته می‌شود.
برخی از دلایل بالقوه استرس مزمن عبارتند از:
- فشار کاری بالا
- مشکلات مالی
- رابطه‌های پر چالش
استرس مزمن باعث می‌شود بدن برای یک دوره طولانی تحت فشار باشد. این مسئله می‌تواند علائمی ایجاد کند و همچنین ریسک بروز برخی از بیماری‌ها را افزایش دهد.
استرس حاد و استرس مزمن
تفاوت استرس حاد و استرس مزمن چیست؟ به گفته Nidhi Tewari (مددکار اجتماعی بالینی) ما اغلب به استرس به عنوان مسئله‌ای که ذاتا بد و نامطلوب است و باید تحت هر شرایطی از آن اجتناب کنیم، نگاه می‌کنیم. با این حال، مقدار کمی استرس برای ما مفید است و می‌تواند نیرو محرکه‌ای برای انگیزه و عمل باشد.
برای مثال، مسئولیت ارائه اطلاعات در یک جلسه کاری را در نظر بگیرید. استرس صحبت در جمع می‌تواند باعث شود برای این کار برنامه ریزی، آماده سازی و تمرین داشته باشید و این در نهایت به نفع شما خواهد بود.
متخصصان اغلب به این موقعیت‌های گهگاهی تنش، استرس حاد می‌گویند. این نوع استرس کوتاه مدت و موقعیتی است که در شرایط پر فشار مثلا هنگامی که نزدیک است تصادفی رخ دهد و به سختی از آن جلوگیری می‌کنید یا هنگام سخنرانی عمومی، ایجاد می‌شود.
از طرف دیگر، به گفته دکتر Priyanka (روانپزشک) استرس مزمن به یک موقعیت خاص وابسته نیست. او استرس مزمن را ناشی از یک مشکل قابل توجه دائمی یا ترکیبی از مشکلات متغیر در یک دوره زمانی می‌داند.
استرس مزمن بسیار بیشتر از یک ماه طول می‌کشد. برای مثال فردی را در نظر بگیرید که شغل خود را از دست داده و با استرس حاد مواجه شده است. در صورتی که این فرد نتواند شغل دیگری پیدا کند و بی‌خانمان شود، به استرس مزمن دچار می شود که چیزی فراتر از رویداد استرس‌زای اول است.
شما می‌توانید برای تهیه قطره گل سرخ باریج (ضد افسردگی، نشاط آور و ضد استرس) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
در ادامه به معرفی علائم استرس مزمن می‌پردازیم.
علائم و نشانه‌های استرس مزمن
علائم و نشانه‌های استرس مزمن در افراد، متفاوت است و اغلب در یکی از چهار دسته‌بندی زیر قرار می‌گیرد.
شناختی
دست و پنجه نرم کردن با استرس مداوم می‌تواند عملکرد شناختی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه منجر به ایجاد مشکلاتی مانند مه مغزی و مشکل در تمرکز شود.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که قرار داشتن در معرض استرس طولانی، می‌تواند بر حافظه نیز تاثیر بگذارد.
مخصوصا حافظه آینده‌نگر (مهارتی که امکان برنامه‌ریزی و تکمیل کار را فراهم می‌کند) و حافظه فضایی (که برای به خاطر آوردن مسیرها و مکان‌ها ضروری است)، در برابر استرس مزمن آسیب‌پذیر هستند.
شما می‌توانید برای تهیه قرص جینکوگل گل دارو (تقویت حافظه و کاهش وزوز گوش) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
این محصول حاوی عصاره خشک استاندارد شده برگ جینکوبیلوبا است و در درمان و بهبود هرگونه اختلال و علائم مربوط به محدودیت گردش خون مغزی مثل کاهش قدرت حافظه، سرگیجه، سردرد، افسردگی، خستگی، اضطراب، وزوز گوش و همچنین اختلالات عروقی محیطی و بیماری آلزایمر اثر فوق‌العاده‌ای دارد.
عاطفی
به گفته دکتر Priyanka استرس مزمن می‌تواند باعث شود که افراد از تغییرات خلقی و تحریک‌پذیری رنج ببرند. همچنین ممکن است از لحاظ اجتماعی گوشه‌گیر شوند.
در حالت شدیدتر، استرس مزمن درمان نشده می‌تواند به فوبیا، اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب پس از سانحه یا اختلال وسواس فکری-عملی تبدیل شود.
همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استرس مدیریت نشده می‌تواند شروع اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی و اختلال دو قطبی را تسریع کند.
شاید علاقه‌مند باشید مقاله «درمان بیماری اعصاب و روان در طب سنتی» را مطالعه نمایید.
جسمی
برخی از علائم استرس مزمن، فیزیکی هستند. استرس مزمن می‌تواند به بدن نیز آسیب بزند و در نتیجه منجر به کمبود انرژی، تغییرات اشتها، بدن درد و بی‌خوابی شود.
به گفته Tewari (مددکار اجتماعی بالینی) استرس مداوم باعث افزایش کورتیزول (که اغلب آن را به عنوان هورمون استرس می‌شناسند) می‌شود که می‌تواند باعث تحریک سردرد، مشکلات معده، ضربان قلب بالا و افزایش فشار خون شود. همچنین استرس مزمن بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد که می‌تواند مبارزه با بیماری‌ها را دشوارتر کند.
شما می‌توانید برای تهیه قرص سیمو اسلیپ سیمرغ (کمک به بهبود بی‌خوابی) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
خرید قرص سیمو اسلیپ
رفتاری
تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که از استرس مزمن رنج می‌برند، در برابر قمار پاتولوژیک، اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی، بی اشتهایی عصبی، بینج ایتینگ (پرخوری در کوتاه مدت) و سوء مصرف مواد آسیب‌پذیرتر هستند.
مطالعه‌ای از دانشکده پزشکی دانشگاه ییل نشان می‌دهد که تروما و استرس حل نشده ناشی از تجربه‌هایی مانند مورد غفلت و آزار قرار گرفتن در دوران کودکی و موارد دیگر، باعث می‌شود کودکان و بزرگسالان در معرض ریسک بیشتری برای ابتلا به اعتیاد باشند.
سایر علائم استرس مزمن
همان‌طور که گفته شد علائم استرس مزمن اغلب در چهار دسته‌بندی ذکر شده قرار می‌گیرند. همچنین شدت و نوع این علائم در افراد متفاوت است. در این قسمت به صورت جزئی‌تر این علائم را معرفی می‌کنیم. متداول‌ترین نشانه‌های استرس مزمن عبارتند از:
- درد
- کاهش انرژی
- مشکل در خواب
- تفکر بی‌نظم
- خستگی
- احساس از دست دادن کنترل
- احساس درماندگی
- بیماری‌ها و عفونت‌های مکرر
- مشکلات گوارشی
- سردرد
- تحریک‌پذیری
- تنش عضلانی
- عصبی بودن و اضطراب داشتن
- مشکل در تمرکز
- ناراحتی معده
شما می‌توانید برای تهیه قرص قرص نروکسین دینه (ضد افسردگی و ضد اضطراب) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
درمان استرس مزمن
درمان استرس مزمن بسیار مهم است زیرا این استرس می‌تواند بر سلامت جسمی و بهزیستی عاطفی تاثیر منفی داشته باشد. گزینه‌های درمانی برای کمک به بهبودی افراد دچار استرس مزمن وجود دارند.
روش‌های درمانی زیر می‌توانند در کاهش استرس مزمن موثر باشند.
رفتار درمانی شناختی (CBT)
دکتر Schiff (روانشناس)، استفاده از یک روش درمانی به نام رفتار درمانی شناختی را برای استرس مزمن توصیه می‌کند.
او می‌گوید: «ما از رفتار درمانی شناختی استفاده می‌کنیم تا برای یادگیری شناسایی الگوهای فکری منفی که به ایجاد استرس مزمن کمک می‌کند، به بیمار کمک نماییم. هدف این است که به افراد کمک کنیم تا رفتارها، افکار و احساسات خود را درباره عوامل استرس‌زا اصلاح کنند و به شکلی واقعی‌تر و مفیدتر تغییر دهند.»
ورزش منظم
تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش منظم می‌تواند به کنترل سطح کورتیزول کمک کند. در واقع، حتی تحرک‌های روزانه کوتاه مدت نیز می‌تواند سطح استرس را کاهش دهد و عملکرد شناختی را که تحت تاثیر تنش طولانی بوده، بهبود بخشد.
تکنیک‌های آرام سازی
نشان داده شده تعدادی از استراتژی‌های آرام سازی (relaxation) از جمله یوگا، تصویرسازی هدایت شده، مراقبه ذهن آگاهی یا مایندفولنس و تنفس عمیق اثرات استرس مزمن را کاهش می‌دهند.
تغذیه سالم
نوع تغذیه می‌تواند بر چگونگی پاسخ شما به استرس و اضطراب تاثیر بگذارد. چندین مطالعه نشان می‌دهند که هر چه افراد بیشتر از رژیم غذایی غربی یا فرآوری شده استفاده کنند، ریسک ابتلا به افسردگی و اضطراب در آن‌ها بیشتر می‌شود.
بر عکس، کسانی که از رژیم غذایی مدیترانه‌ای (شامل ماهی و چربی‌های سالم) پیروی می‌کنند کم‌تر به اختلالات روانی مبتلا می‌شوند.
به گفته دکتر Stone (تراپیست خانواده و ازدواج) این‌که چه زمانی و چگونه غذا می‌خورید مهم است. زمانی که غذا می‌خورید بر سطح قند خون شما اثر می‌گذارد که سطح کورتیزول را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای حفظ تعادل و جلوگیری از افت قند خون هر سه ساعت وعده‌های غذایی کوچک‌تر با پروتئین بالا مصرف کنید.
حمایت خانواده و دوستان
تکیه کردن به خانواده و دوستان می‌تواند به محافظت از شما در مقابل اثرات منفی استرس مزمن کمک کند.
در حالی که ممکن است برخی از افراد در دوره‌های پر تنش از تعاملات اجتماعی پرهیز کنند، علم نشان می‌دهد که تشکیل یک سیستم پشتیبانی قابل اعتماد، می‌تواند انعطاف‌پذیری را در برابر عوامل استرس‌زا افزایش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
سعی نکنید به تنهایی با استرس مزمن مقابله کنید. اگر استراتژی‌های خودیاری به شما کمک نمی‌کنند، پزشک می‌تواند گزینه‌های درمانی مختلف را به شما معرفی کند.
بنابراین هر فردی که تحت فشار استرس است، مخصوصا در صورتی که دچار افکار خودکشی بوده یا برای مقابله با استرس از مواد مخدر یا الکل استفاده می‌کند، باید فورا به پزشک مراجعه نماید.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به معرفی علائم استرس مزمن پرداختیم. همچنین تفاوت استرس حاد و استرس مزمن را توضیح دادیم و تکنیک‌های موجود برای کاهش استرس مزمن را معرفی نمودیم.
به خاطر داشته باشید در صورتی که استراتژی‌های خودیاری به بهبود استرس شما کمک نکردند، حتما با پزشک مشورت کنید.
شما می‌توانید برای تهیه انواع داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
خرید داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور
منابع: سایت های Forbes و verywellmind
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
